Uzayda mahsur kalan astronot, Starliner'dan "tuhaf sesler" geldiğini söyledi

Boeing aracının cuma günü Uluslararası Uzay İstasyonu'ndan ayrılması bekleniyor

Starliner'ın yaşadığı sorunlar arasında helyum sızıntısı ve itici arızası yer alıyor (NASA/AP)
Starliner'ın yaşadığı sorunlar arasında helyum sızıntısı ve itici arızası yer alıyor (NASA/AP)
TT

Uzayda mahsur kalan astronot, Starliner'dan "tuhaf sesler" geldiğini söyledi

Starliner'ın yaşadığı sorunlar arasında helyum sızıntısı ve itici arızası yer alıyor (NASA/AP)
Starliner'ın yaşadığı sorunlar arasında helyum sızıntısı ve itici arızası yer alıyor (NASA/AP)

Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (UUİ) mahsur kalan NASA astronotlarından biri, Boeing'in Starliner kapsülünden "tuhaf sesler" geldiğini söyledi. 

Starliner uzay aracıyla haziranda UUİ'ye giden Sunita Williams ve Butch Wilmore, kapsüldeki teknik arızalardan dolayı ziyaretlerini uzatmak zorunda kaldı. 

Bir hafta sonra dönmeleri bekleniyordu fakat ikili, muhtemelen şubatta yeryüzüne ayak basacak.

NASA nihayetinde Starliner'ın astronotları taşımak için güvenli olmadığına ve SpaceX aracıyla dönmelerine karar vermişti. 

Boeing kapsülünün de boş bir şekilde 6 Eylül Cuma günü istasyonu terk ederek Dünya'ya dönmesi planlanıyor.

Cumartesi günü Wilmore, NASA'nın Houston ekibiyle iletişime geçerek Starliner'dan "tuhaf sesler" geldiğini söyledi.

NASA Space Flight forumu kullanıcısı meteorolog Rob Dale'in paylaştığı ses kaydını, teknoloji sitesi Ars Technica haberleştirdi. 

Kayıtta Wilmore "Starliner'la ilgili bir sorum var" diyerek ekliyor:

Hoparlörden tuhaf bir ses geliyor… Sesi neyin çıkardığını bilmiyorum.

Ardından tekrar eden bir çarpma sesi duyuluyor. 

Houston ekibi, Wilmore'a sesin bir sonarın çıkardığı titreşimlere benzediğini söyledi. 

Starliner hoparlöründen gelen sese neyin yol açtığı henüz belli değil ancak ilk akla geldiği kadar ciddi bir sorun olmayabilir. Uzay ortamında bu tür tuhaf durumların yaşandığı önceden görülmüştü.

Çin'in 2003'teki ilk insanlı uzay uçuşu sırasında astronot Yang Liwei yörüngedeyken demir bir kovaya tahta bir çekiçle vurulması gibi bir ses duyduğunu söylemişti. Daha sonra sese, uzay aracının iç ve dış dış duvarları arasındaki basınç farkının neden olduğu ortaya çıkmıştı.  

Halihazırda Starliner'ın cuma günü UUİ'deki park yerinden çıkması ve boşalan yere SpaceX'in Dragon aracının gelmesi planlanıyor. En erken 24 Eylül'de fırlatılacak araç, iki astronotu istasyona götürecek.

6 ayın ardından şubatta yapılacak görev değişiminde Wilmore ve Williams'ın Dünya'ya dönmesi bekleniyor. 

Independent Türkçe, Ars Technica, Verge, NASA Space Flight



Eşi görülmemiş büyüklükte kara delik jeti bulundu: Samanyolu'nun 140 katı

Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
TT

Eşi görülmemiş büyüklükte kara delik jeti bulundu: Samanyolu'nun 140 katı

Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)

Bilim insanları bugüne kadar görülen en büyük kara delik jeti çiftini buldu.

İkili, evrende 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor. Bu da üst üste yığılmış yaklaşık 140 tane Samanyolu Galaksisi'nin uzunluğuna denk geliyor.

Bu tür jetler, süper kütleli kara deliklerden püsküren muazzam miktarda radyasyon ve parçacık patlamalarını ifade ediyor. Milyonlarca yıl sürebilen bu jetler, maddenin uzaydaki akışını değiştirirken kozmosu yeniden şekillendiriyor ve toplam çıktısı trilyonlarca Güneş'e eş değer patlamalar yaşıyor.

Samanyolu jetleri, evrende bir galaksi tarafından üretilen en büyük oluşumlardır. Ancak yeni bulunan ikili, daha önce gördüklerimizden bile daha büyük; önceki gözlemler sadece 16 milyon ışık yılı kadar bir boyuta ulaşabileceklerini gösteriyordu.

Önceki rekor sahibi Alcyoneus adlı bir jet sistemiydi. Aynı ekip tarafından 2022'de bulunmuştu fakat uzunluğu sadece 100 Samanyolu kadardı.

Gökbilimciler jetlere Yunan mitolojisindeki bir deve ithafen Porphyrion (Porfirion) adını verdi. Evrenin sadece 6,3 milyar yaşında, yani bugünkü yaşının yarısından daha genç olduğu bir mesafede tespit edildiler.

Aynı araştırma, bu türden keşfedilmeyi bekleyen daha birçok mega yapının olabileceğini de öne sürüyor. Bilim insanları halihazırda toplam 10 binden fazlasını buldu.

Yeni makalenin başyazarı Martijn Oei, "Dev jetleri ilk bulduğumuzda epey şaşırdık" diyor. 

Bu kadar çok oldukları hakkında hiçbir fikrimiz yoktu.

Ayrıca jet sistemleri, galaksilerin oluşumuna fark etmediğimiz şekillerde katkı sunuyor gibi görünüyor. Evrenin daha erken bir döneminde, galaksiler arasındaki bağlantıların bugünkünden daha yakın olduğu bir zamanda var olan Porphyrion, "kozmik ağın" daha da geniş bir alanına ulaşıyordu.

Caltech'te astronomi ve veri bilimi profesörü olan, çalışmanın ortak yazarı George Djorgovski, "Gökbilimciler, galaksilerle onların merkezindeki kara deliklerin birlikte evrimleştiğini düşünüyor ve bunun kilit önemdeki bir yönü, jetlerin yaydığı muazzam miktarda enerjinin, ev sahibi galaksilerin ve yakınlardaki diğer galaksilerin büyümesini etkileyebilmesi" ifadelerini kullanıyor.

Bu keşif, etkilerinin düşündüğümüzden çok daha öteye uzanabileceğini gösteriyor.

Bulgular, hakemli dergi Nature'da yayımlanan "Black hole jets on the scale of the cosmic web" (Kozmik ağ ölçeğinde kara delik jetleri) başlıklı yeni bir makalede aktarılıyor.

Independent Türkçe