Arkeolojik bulgular Masada tarihine dair bilinenlere meydan okuyor

Bazı tarihçiler Masada Kalesi'ni savunan Zealotlar'ın intihar ettiğini, bazıları da Romalılar tarafından öldürüldüklerini düşünüyor (Wikimedia Commons)
Bazı tarihçiler Masada Kalesi'ni savunan Zealotlar'ın intihar ettiğini, bazıları da Romalılar tarafından öldürüldüklerini düşünüyor (Wikimedia Commons)
TT

Arkeolojik bulgular Masada tarihine dair bilinenlere meydan okuyor

Bazı tarihçiler Masada Kalesi'ni savunan Zealotlar'ın intihar ettiğini, bazıları da Romalılar tarafından öldürüldüklerini düşünüyor (Wikimedia Commons)
Bazı tarihçiler Masada Kalesi'ni savunan Zealotlar'ın intihar ettiğini, bazıları da Romalılar tarafından öldürüldüklerini düşünüyor (Wikimedia Commons)

MS 1. yüzyılda Roma'yla Yahudiler arasındaki savaşta inşa edilen kuşatma duvarına dair yeni çalışma, duvarın sanıldığından çok daha hızlı yapıldığına işaret ediyor.

Yahudilerin, Roma İmparatorluğu'na karşı ayaklandığı Birinci Yahudi-Roma Savaşı'nın sonunda, MS 73-74 civarında Masada Kalesi kuşatılmıştı. 

Bugünkü İsrail'de yer alan ve Lut Gölü'ne bakan kale, Yahudi savunmasının ayakta kalan son kısmıydı. 

Kalenin etrafına kuşatma duvarı ve rampası yapan Romalılar, Masada'ya girmeyi başarmış ve isyan sona erdirilmişti. 

Bazı kaynaklarda Roma zaferinin ardından, kaleyi savunan Yahudi Zealotlar'ın düşmana esir düşmek veya ellerinde ölmek yerine intihar ettiği öne sürülüyor. 

Öte yandan bazı tarihçiler Masada'yı savunan yaklaşık bin kişinin toplu intihar ettiğine dair arkeolojik kanıt olmadığını söylüyor. 

Journal of Roman Archaeology adlı hakemli dergide geçen hafta yayımlanan bir araştırmada, kuşatma ve duvarın yapım süresine dair yeni bulgular ortaya çıktı. 

3D fotogrametrik modelleme ve coğrafi bilgi sistemleri gibi tekniklerden yararlanan ekip, Masada Kalesi'ne kıyasla yeterince incelenmemiş olan kuşatma duvarı ve diğer yapıları analiz etti. 

Duvarın doğu kısmında yer alan ve son derece iyi korunmuş 1100 metre uzunluğunda bir bölümünü inceleyen ekip, yapının büyüklüğü ve inşası için gereken iş yükü hakkında isabetli tahminlerde bulundu. 

Araştırmacılar duvarın uzunluğunun yaklaşık 4 bin 300, boyunun da 2 ila 2,5 metreye ulaştığı sonucuna vardı. 

Ekip, 6 bin ila 8 bin askerin çalışmasıyla duvarın iki hafta gibi kısa bir sürede inşa edildiğini düşünüyor. Bu sayede kale duvarlarının aşılmasını sağlayan rampanın yapımına daha fazla zaman kaldığı tahmin ediliyor. 

Bulgular Roma İmparatorluğu'nun etkili ve disiplinli bir kuşatma yürüttüğüne işaret ediyor. 

Araştırmacılar rampanın muhtemelen bir ayda yapıldığını ve kuşatmanın, bazı tarihçilerin sandığı gibi aylar veya iki yıl yerine 4 ila 9 hafta sürdüğünü tahmin ediyor. 

Tel Aviv Üniversitesi'nden Dr. Guy Stiebel, başyazarı olduğu çalışmanın bulgularını şöyle değerlendiriyor:

Roma perspektifinden bakıldığında bu o kadar da büyük bir olay değildi. Kudüs kuşatması gibi bir şey değildi. Geldiler, hassas bir saldırı düzenlediler ve birkaç hafta sonra gittiler.

Independent Türkçe, Guardian, La Brújula Verde, Heritage Daily, Journal of Roman Archaeology



Eski Doctor Who yıldızından dizinin yeni versiyonuna eleştiri

Fotoğraf: BBC Studios
Fotoğraf: BBC Studios
TT

Eski Doctor Who yıldızından dizinin yeni versiyonuna eleştiri

Fotoğraf: BBC Studios
Fotoğraf: BBC Studios

1982-1984'te Zaman Lordu'nu canlandıran Doctor Who yıldızı Peter Davison, uzun soluklu dizinin son sezonlarını "hikayedeki devasa boşluklar" nedeniyle eleştirdi.

Tom Baker'ın ardından karakterin 5. enkarnasyonunu canlandıran 74 yaşındaki Davison, BBC'nin 2005'te yeniden başlattığı bilimkurgu dizisinin kalitesini sorguluyor.

The Lewis Nicholls Show'a konuşan aktör, "Nedense bilimkurguda saatte 160 kilometre hızla gitmeleri gerektiğini düşünüyorlar" dedi.

Hikayede doğrudan bir sonraki bölüme geçiliyor ve beynin boşlukları doldurması bekleniyor... Belki genç ve sağlıklı biri bunu yapabilir. Bilemiyorum.

Davison, Doctor Who'nun son bölümlerini "ileride izlenmesi istenen" bir yapımın "fragmanına" benzetti.

Kanal patronlarının "insanların dikkat süreleri"yle ilgili endişelerinin, televizyon programlarının kötüleşmesine katkıda bulunabileceğini söyledi.

Davison "Eğer iki dakikada bir bir şeyler olmazsa insanların televizyonu kapatacağını düşünüyorlar, ki bunun doğru olduğuna inanmıyorum" diye devam etti.

Öte yandan Davison, geri dönen dizi sorumlusu Russell T. Davies'in, eski Doctor Who'nun sık sık eleştirilen bir yönünü, yani ana karakterin yol arkadaşını az kullanma alışkanlığını "düzelttiğine" değindi. Ancak dizinin artık hikayeden çok görsel efektlere öncelik verdiğini belirtti.

Oyuncu "Özel efektler daha da iyileştikçe, dizinin sadece onlardan ibaret hale gelmesi gibi bir tehlike var" dedi.

VDFGTH
Peter Davison 1982-1984 döneminde Doctor Who'da oynadı (BBC)

Doctor Who'nun yıllarca demirbaşı olan Davison, 2022'de Jodie Whittaker'ın son bölümünde kısa bir kameoyla rolünü yeniden canlandırmıştı. Whittaker'ın kendisi de geçen ay Ncuti Gatwa'nın veda bölümünde kısa süreliğine görünmüştü.

Davison ayrıca 2005-2010'da dizinin başrolünü üstlenen bir diğer eski Doctor Who yıldızı David Tennant'la birlikte özel bir sesli program yapmıştı. İki yıldızın dizi dışında da bir bağı var: Davison'ın kızı Georgia, 2011'den beri Tennant'la evli.

Tennant, Georgia'ya BBC'de 2008'de yayımlanan "The Doctor's Daughter" adlı bölümde birlikte rol alırken tanışmış ve 2020'de, bir başka Doctor Who yıldızının çocuğuyla evlenmenin "biraz aptalca geldiğini" itiraf etmişti.

Yayıncı Gaby Roslin'in podcast'ine katılan İskoç aktör, ilişkileri hakkında "Doctor Who hayatımın içine işlediği için sonunda doktorlardan birinin kızıyla evlenmek biraz aptalca geliyor; buna aykırı duran pek çok şey vardı" demişti.

Ancak Georgia ilişkilerinin "itici gücünün" kendisi olduğunu belirterek "Bu kadar çok uğraşmasaydım bu gerçekleşmeyebilirdi" ifadelerini kullanmıştı.

Independent Türkçe