NASA'nın devasa ışık yelkenlisi, gökyüzünde "yuvarlanırken" görüntülendi

NASA'nın ışık yelkenlisi, yıldızlararası yolculukta yeni nesil bir itici güç yöntemini test etmek üzere 29 Ağustos 2024'te havalandırıldı (NASA)
NASA'nın ışık yelkenlisi, yıldızlararası yolculukta yeni nesil bir itici güç yöntemini test etmek üzere 29 Ağustos 2024'te havalandırıldı (NASA)
TT

NASA'nın devasa ışık yelkenlisi, gökyüzünde "yuvarlanırken" görüntülendi

NASA'nın ışık yelkenlisi, yıldızlararası yolculukta yeni nesil bir itici güç yöntemini test etmek üzere 29 Ağustos 2024'te havalandırıldı (NASA)
NASA'nın ışık yelkenlisi, yıldızlararası yolculukta yeni nesil bir itici güç yöntemini test etmek üzere 29 Ağustos 2024'te havalandırıldı (NASA)

NASA'nın yakın zamanda havalandırdığı devasa ışık yelkenlisi, uzayda "yuvarlanırken" görüntülendi.

Gökbilimciler, geçen hafta yola çıkarılan 80 metrekarelik nesnenin, Dünya'nın yörüngesinde bin kilometre yükseklikle dönerken parlaklığının dalgalanıyor gibi göründüğünü tespit etti.

Gelişmiş Kompozit Işık Yelkenli Sistemi (Advanced Composite Solar Sail System) veya ACS 3, roket yakıtına ihtiyaç duymaksızın güneş ışığı enerjisinden yararlanan yeni nesil bir itici güç yöntemini test etmek üzere tasarlandı.

Hollanda'daki bir gökbilimci, ABD'li uzay ajansının uzay aracını havalandırmasından üç gün sonra ışık yelkenlisinin sıradışı hareketlerini gözlemledi.

Delft Teknik Üniversitesi'nde Havacılık ve Uzay Mühendisliği Fakültesi'nde çalışan Marco Langbroek, bir blog paylaşımında "Yelkenli, güneye yükselirken çok parlak hale gelerek 0 büyüklüğüne (gökyüzündeki en parlak yıldız kadar parlak) ulaştı. Daha sonra rengi yeniden soldu, sonra bir defadan fazla maksimum parlaklığa ve çok sönük minimuma ulaşarak yavaş bir parlaklık değişimi gösterdi" diye yazdı.

Parlaklık değişimi, aracın daha stabil göründüğü 29 Ağustos'tan sonra başlamış yavaş bir yuvarlanma veya sallanmaya (bir eksen etrafında dönmeye) işaret ediyor olabilir.

The Independent, NASA'yla daha fazla detay almak üzere temasa geçse de henüz yanıt alamadı. Fakat Dr. Langbroek bu durumun uzay aracının yörüngesinde daha önceden planlanmış bir yörünge değişikliğiyle ilgili olabileceğini düşünüyor.

xcd
Nasa'nın ışık yelkenlisi, yıldızlararası uzay yolculuğunun kapılarını aralamayı umuyor (NASA)

NASA misyon notlarında, ACS 3 ekibinin ışık yelkenlisini hareket ettirmeyi ve uçuşu sırasında yörüngesini yeniden ayarlamayı planladığını bildirmişti.

Uzay ajansı "Ekip önümüzdeki haftalarda, yelkenlinin uzaydaki manevra kabiliyetlerini test edecek" diye belirtmişti.

Gelişmiş Kompozit Işık Yelkenli Sistemi uzay aracının yörüngesini yükseltip alçaltmak, ilerideki ışık yelkenlisi destekli bilim ve keşif misyonlarının operasyon ve tasarım konseptlerine rehberlik edecek kıymetli bilgiler sunacak.

Yelkenli teknelerin rüzgarla itilmesine benzer bir şekilde, uzay aracı güneş ışığındaki fotonların yansıtıcı yelkenden sekerken uyguladığı basıncı kullanıyor.

NASA'nın #ACS3 Işık Yelkenlisi 29 Ağustos'ta fırlatıldı ve pek çok görsel ve video bu 9,9 metrelik yelkenlinin +2 büyüklüğünde maksimum parlaklığa ulaşabildiğini doğruluyor. Burada, 2 Eylül'de 30 saniyelik bir görüntüleme gerçekleştirdim, onlarca kez parlaması epey ilgi çekici

Işık yelkenlisinin gelecek versiyonları, mevcut araçtan 25 kat daha büyük olabilir, böylelikle Güneş Sistemi'ndeki diğer gezegenlere yolculuklara yetecek kadar güç sağlayabilir.

Nisanda başlatılan misyonun baş sistem mühendisi Alan Rhodes, "Gelecek misyonlar için devasa yakıt tankları yerine halihazırda var olan 'yakıtı' kullanan daha büyük yelkenliler fırlatabiliriz" demişti.

Bu uzay aracıyla doğrulanan teknolojilerin, başkalarının bunları bizim aklımızdan bile geçirmediğimiz şekillerde kullanmasına ilham vereceğini umuyoruz.

Independent Türkçe



Eşi görülmemiş büyüklükte kara delik jeti bulundu: Samanyolu'nun 140 katı

Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
TT

Eşi görülmemiş büyüklükte kara delik jeti bulundu: Samanyolu'nun 140 katı

Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)

Bilim insanları bugüne kadar görülen en büyük kara delik jeti çiftini buldu.

İkili, evrende 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor. Bu da üst üste yığılmış yaklaşık 140 tane Samanyolu Galaksisi'nin uzunluğuna denk geliyor.

Bu tür jetler, süper kütleli kara deliklerden püsküren muazzam miktarda radyasyon ve parçacık patlamalarını ifade ediyor. Milyonlarca yıl sürebilen bu jetler, maddenin uzaydaki akışını değiştirirken kozmosu yeniden şekillendiriyor ve toplam çıktısı trilyonlarca Güneş'e eş değer patlamalar yaşıyor.

Samanyolu jetleri, evrende bir galaksi tarafından üretilen en büyük oluşumlardır. Ancak yeni bulunan ikili, daha önce gördüklerimizden bile daha büyük; önceki gözlemler sadece 16 milyon ışık yılı kadar bir boyuta ulaşabileceklerini gösteriyordu.

Önceki rekor sahibi Alcyoneus adlı bir jet sistemiydi. Aynı ekip tarafından 2022'de bulunmuştu fakat uzunluğu sadece 100 Samanyolu kadardı.

Gökbilimciler jetlere Yunan mitolojisindeki bir deve ithafen Porphyrion (Porfirion) adını verdi. Evrenin sadece 6,3 milyar yaşında, yani bugünkü yaşının yarısından daha genç olduğu bir mesafede tespit edildiler.

Aynı araştırma, bu türden keşfedilmeyi bekleyen daha birçok mega yapının olabileceğini de öne sürüyor. Bilim insanları halihazırda toplam 10 binden fazlasını buldu.

Yeni makalenin başyazarı Martijn Oei, "Dev jetleri ilk bulduğumuzda epey şaşırdık" diyor. 

Bu kadar çok oldukları hakkında hiçbir fikrimiz yoktu.

Ayrıca jet sistemleri, galaksilerin oluşumuna fark etmediğimiz şekillerde katkı sunuyor gibi görünüyor. Evrenin daha erken bir döneminde, galaksiler arasındaki bağlantıların bugünkünden daha yakın olduğu bir zamanda var olan Porphyrion, "kozmik ağın" daha da geniş bir alanına ulaşıyordu.

Caltech'te astronomi ve veri bilimi profesörü olan, çalışmanın ortak yazarı George Djorgovski, "Gökbilimciler, galaksilerle onların merkezindeki kara deliklerin birlikte evrimleştiğini düşünüyor ve bunun kilit önemdeki bir yönü, jetlerin yaydığı muazzam miktarda enerjinin, ev sahibi galaksilerin ve yakınlardaki diğer galaksilerin büyümesini etkileyebilmesi" ifadelerini kullanıyor.

Bu keşif, etkilerinin düşündüğümüzden çok daha öteye uzanabileceğini gösteriyor.

Bulgular, hakemli dergi Nature'da yayımlanan "Black hole jets on the scale of the cosmic web" (Kozmik ağ ölçeğinde kara delik jetleri) başlıklı yeni bir makalede aktarılıyor.

Independent Türkçe