Merkür'ün gizemleri çözülüyor: Yüzeyi ilk kez bu kadar yakından görüntülendi

Araç, Merkür yüzeyinin yaklaşık 165 kilometre yukarısından geçti (ESA/JAXA)
Araç, Merkür yüzeyinin yaklaşık 165 kilometre yukarısından geçti (ESA/JAXA)
TT

Merkür'ün gizemleri çözülüyor: Yüzeyi ilk kez bu kadar yakından görüntülendi

Araç, Merkür yüzeyinin yaklaşık 165 kilometre yukarısından geçti (ESA/JAXA)
Araç, Merkür yüzeyinin yaklaşık 165 kilometre yukarısından geçti (ESA/JAXA)

Merkür uzay aracı BepiColombo, gezegene bugüne kadarki en yakın geçişini yaparak yeni görüntüler elde etti. 

Avrupa Uzay Ajansı ve Japonya Uzay Araştırma Ajansı'nın aracı BepiColombo, 2018'de fırlatıldığından beri 4. kez Merkür'ün yakınından geçti. 

Gezegenin yaklaşık 165 kilometre yakınından geçen araç, Merkür'e en çok yaklaşan uzay aracı unvanını da NASA'nın MESSENGER'ının elinden aldı.

2011'de Merkür'ün yörüngesine giren MESSENGER, gezegene neredeyse 200 kilometre yaklaşmıştı. Uzay aracının görevi, 2015'te Merkür'e düşürülmesiyle sona erdirilmişti.

Araç, 4 Eylül'deki uçuşunda gezegenin güney kutbuna dair en net görüntünün yanı sıra yüzeydeki kraterleri de fotoğrafladı. 

Güneş Sistemi'nin hakkında en az şey bilinen karasal gezegeni Merkür'ü incelemek, yıldıza yakınlığından dolayı zorluk yaratıyor. 

Uzay araçları, Güneş'e doğru uçarken hızlandığı için BepiColombo, Merkür, Venüs ve Dünya'nın yakınlarından yaptığı geçişlerle yavaşlıyor. 

BepiColombo ekibinden Dr. David Rothery, son uçuşun "mükemmel" geçtiğini ve görüntülerin ekstra bir güzellik olduğunu söylüyor. 

Fotoğraflarda Vivaldi ve yeni tanımlanan Stoddart çarpma kraterleri yer alıyor. İki kraterde de tepe halkası havzası denen, düz zemin üzerindeki tepelerden oluşan iç halkalar var.

shmuıö
Yeni isimlendirilen kratere (solda) ressam Margaret Olrog Stoddart'ın adı verildi (ESA/JAXA)

Asteroit veya kuyrukluyıldız çarpması sonucu oluştukları düşünülse de büyük ölçüde gizemlerini koruyorlar.

Ayrıca kraterleri oluşturan asıl çarpmadan daha sonra bu havzaların lavlarla dolduğu tahmin ediliyor. Bu nedenle Merkür'ün geçmişteki ve belki halen devam eden volkanik faaliyetleri hakkında fikir veriyorlar.

Dr. Rothery "Merkür'ün tepe halkası havzalarının nasıl oluştuğuna dair pek çok şey gizemini koruduğu için bunlar büyüleyici yapılar" diyerek ekliyor: 

Tepe halkalarının çarpışma sırasında bir tür geri tepme süreciyle meydana geldiği tahmin ediliyor fakat nereden yükseldikleri belirsizliğini koruyor.

BepiColombo, Merkür'ün yörüngesine girdikten sonra yeni kameraları çalıştırılacağı için çok daha yüksek çözünürlükte renkli fotoğraflar sunacak. 

Aracın 2025 sonlarında yörüngeye girmesi planlanıyordu ancak iticilerinde yaşanan bir sorun nedeniyle bu bir yıl ertelendi. 

Aralık ve Ocak'ta gezegenin yakınından geçmesi planlanan araç, yaklaşık iki yıl boyunca Güneş'in etrafında dolaşacak.

Nihayetinde Kasım 2026'da Merkür'ün yörüngesine girerek gezegenin gizemlerini aydınlatması bekleniyor.

Independent Türkçe, New York Times, Space.com, ESA, NASA



Nakit para ödülü sigarayı bırakmayı kolaylaştırıyor

Nakit para ödülü sigarayı bırakmayı kolaylaştırıyor
Nakit para ödülü sigarayı bırakmayı kolaylaştırıyor
TT

Nakit para ödülü sigarayı bırakmayı kolaylaştırıyor

Nakit para ödülü sigarayı bırakmayı kolaylaştırıyor
Nakit para ödülü sigarayı bırakmayı kolaylaştırıyor

Birleşik Krallık'taki Doğu Anglia Üniversitesi'ne bağlı bilim insanlarının başını çektiği araştırma, sigarayı bırakmayı teşvik etmek için verilen ödüllerin bu zararlı alışkanlığa yeniden başlamama ihtimalini artırdığını ortaya koydu.

Bilimsel çalışmada nakit para ödüllerinin hamile kadınların sigarayı bırakması üzerindeki etkisi de incelendi. 

Norwich Tıp Okulu'nda bağımlılık bilimleri dersleri veren Caitlin Notley şöyle diyor:

Hamilelerde ve diğer insanlarda sigarayı bırakma konusunda teşvik edici ödüller sunmanın, bunları hiç vermemekten daha faydalı olduğu konusunda artık epey eminiz. Kanıtlar ödülleri vermeyi bıraktıktan sonra da bu teşviklerin etkili olduğunu gösteriyor. 

Cochrane Review adlı bilimsel dergide sonuçları yayımlanan araştırma için Oxford, Edinburgh ve UMass Amherst üniversiteleriyle işbirliği yapıldı. 

48 farklı deneydeki 22 bine yakın kişiyle yapılan çalışmalar, maddi teşvik alan her 100 kişiden 10'unun sigarayı 6 ay ya da daha uzun süreyle bıraktığını ortaya koydu. Ödül verilmeyenlerdeyse 100 kişiden 7'si bu başarıyı gösterdi. 

Hamile kadınlarda da nakit para verilen her 100 kişiden 13'ü sigarayı 6 ay ya da daha uzun süreyle bıraktı. Teşviksiz kalanlardaysa oran 100'de 6 oldu. 

Araştırmanın baş yazarlarından Prof. Linda Bauld, Birleşik Krallık'ta hamile kadınlara sigarayı bırakmaları için maddi teşvik verme programının sürdürülmesinin önemini gösterdiklerini söylüyor. 

UMass Amherst'ten Jamie Hartmann-Boyce de nikotin bağımlılığıyla maddi teşviklerin beyindeki ödül mekanizmasıyla ilişkili olduğuna dikkat çekiyor.

28 binden fazla kişiyle yapılan bir araştırma, her gün sigara içmenin kullanıcının beynini küçülttüğünü ortaya koymuştu.

Daha ileri analizler, sigarayı daha uzun süre bırakan kişilerin beyinlerinin, daha yakın zamanda bırakanlara kıyasla biraz daha fazla gri madde içerdiğini ortaya çıkarmıştı.

Independent Türkçe, BBC, Livescience