عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

Merkür'ün gizemleri çözülüyor: Yüzeyi ilk kez bu kadar yakından görüntülendi

Araç, Merkür yüzeyinin yaklaşık 165 kilometre yukarısından geçti (ESA/JAXA)
Araç, Merkür yüzeyinin yaklaşık 165 kilometre yukarısından geçti (ESA/JAXA)
TT
TT

Merkür'ün gizemleri çözülüyor: Yüzeyi ilk kez bu kadar yakından görüntülendi

Araç, Merkür yüzeyinin yaklaşık 165 kilometre yukarısından geçti (ESA/JAXA)
Araç, Merkür yüzeyinin yaklaşık 165 kilometre yukarısından geçti (ESA/JAXA)

Merkür uzay aracı BepiColombo, gezegene bugüne kadarki en yakın geçişini yaparak yeni görüntüler elde etti. 

Avrupa Uzay Ajansı ve Japonya Uzay Araştırma Ajansı'nın aracı BepiColombo, 2018'de fırlatıldığından beri 4. kez Merkür'ün yakınından geçti. 

Gezegenin yaklaşık 165 kilometre yakınından geçen araç, Merkür'e en çok yaklaşan uzay aracı unvanını da NASA'nın MESSENGER'ının elinden aldı.

2011'de Merkür'ün yörüngesine giren MESSENGER, gezegene neredeyse 200 kilometre yaklaşmıştı. Uzay aracının görevi, 2015'te Merkür'e düşürülmesiyle sona erdirilmişti.

Araç, 4 Eylül'deki uçuşunda gezegenin güney kutbuna dair en net görüntünün yanı sıra yüzeydeki kraterleri de fotoğrafladı. 

Güneş Sistemi'nin hakkında en az şey bilinen karasal gezegeni Merkür'ü incelemek, yıldıza yakınlığından dolayı zorluk yaratıyor. 

Uzay araçları, Güneş'e doğru uçarken hızlandığı için BepiColombo, Merkür, Venüs ve Dünya'nın yakınlarından yaptığı geçişlerle yavaşlıyor. 

BepiColombo ekibinden Dr. David Rothery, son uçuşun "mükemmel" geçtiğini ve görüntülerin ekstra bir güzellik olduğunu söylüyor. 

Fotoğraflarda Vivaldi ve yeni tanımlanan Stoddart çarpma kraterleri yer alıyor. İki kraterde de tepe halkası havzası denen, düz zemin üzerindeki tepelerden oluşan iç halkalar var.

shmuıö
Yeni isimlendirilen kratere (solda) ressam Margaret Olrog Stoddart'ın adı verildi (ESA/JAXA)

Asteroit veya kuyrukluyıldız çarpması sonucu oluştukları düşünülse de büyük ölçüde gizemlerini koruyorlar.

Ayrıca kraterleri oluşturan asıl çarpmadan daha sonra bu havzaların lavlarla dolduğu tahmin ediliyor. Bu nedenle Merkür'ün geçmişteki ve belki halen devam eden volkanik faaliyetleri hakkında fikir veriyorlar.

Dr. Rothery "Merkür'ün tepe halkası havzalarının nasıl oluştuğuna dair pek çok şey gizemini koruduğu için bunlar büyüleyici yapılar" diyerek ekliyor: 

Tepe halkalarının çarpışma sırasında bir tür geri tepme süreciyle meydana geldiği tahmin ediliyor fakat nereden yükseldikleri belirsizliğini koruyor.

BepiColombo, Merkür'ün yörüngesine girdikten sonra yeni kameraları çalıştırılacağı için çok daha yüksek çözünürlükte renkli fotoğraflar sunacak. 

Aracın 2025 sonlarında yörüngeye girmesi planlanıyordu ancak iticilerinde yaşanan bir sorun nedeniyle bu bir yıl ertelendi. 

Aralık ve Ocak'ta gezegenin yakınından geçmesi planlanan araç, yaklaşık iki yıl boyunca Güneş'in etrafında dolaşacak.

Nihayetinde Kasım 2026'da Merkür'ün yörüngesine girerek gezegenin gizemlerini aydınlatması bekleniyor.

Independent Türkçe, New York Times, Space.com, ESA, NASA

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Eşi görülmemiş büyüklükte kara delik jeti bulundu: Samanyolu'nun 140 katı

Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
TT
TT

Eşi görülmemiş büyüklükte kara delik jeti bulundu: Samanyolu'nun 140 katı

Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)

Bilim insanları bugüne kadar görülen en büyük kara delik jeti çiftini buldu.

İkili, evrende 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor. Bu da üst üste yığılmış yaklaşık 140 tane Samanyolu Galaksisi'nin uzunluğuna denk geliyor.

Bu tür jetler, süper kütleli kara deliklerden püsküren muazzam miktarda radyasyon ve parçacık patlamalarını ifade ediyor. Milyonlarca yıl sürebilen bu jetler, maddenin uzaydaki akışını değiştirirken kozmosu yeniden şekillendiriyor ve toplam çıktısı trilyonlarca Güneş'e eş değer patlamalar yaşıyor.

Samanyolu jetleri, evrende bir galaksi tarafından üretilen en büyük oluşumlardır. Ancak yeni bulunan ikili, daha önce gördüklerimizden bile daha büyük; önceki gözlemler sadece 16 milyon ışık yılı kadar bir boyuta ulaşabileceklerini gösteriyordu.

Önceki rekor sahibi Alcyoneus adlı bir jet sistemiydi. Aynı ekip tarafından 2022'de bulunmuştu fakat uzunluğu sadece 100 Samanyolu kadardı.

Gökbilimciler jetlere Yunan mitolojisindeki bir deve ithafen Porphyrion (Porfirion) adını verdi. Evrenin sadece 6,3 milyar yaşında, yani bugünkü yaşının yarısından daha genç olduğu bir mesafede tespit edildiler.

Aynı araştırma, bu türden keşfedilmeyi bekleyen daha birçok mega yapının olabileceğini de öne sürüyor. Bilim insanları halihazırda toplam 10 binden fazlasını buldu.

Yeni makalenin başyazarı Martijn Oei, "Dev jetleri ilk bulduğumuzda epey şaşırdık" diyor. 

Bu kadar çok oldukları hakkında hiçbir fikrimiz yoktu.

Ayrıca jet sistemleri, galaksilerin oluşumuna fark etmediğimiz şekillerde katkı sunuyor gibi görünüyor. Evrenin daha erken bir döneminde, galaksiler arasındaki bağlantıların bugünkünden daha yakın olduğu bir zamanda var olan Porphyrion, "kozmik ağın" daha da geniş bir alanına ulaşıyordu.

Caltech'te astronomi ve veri bilimi profesörü olan, çalışmanın ortak yazarı George Djorgovski, "Gökbilimciler, galaksilerle onların merkezindeki kara deliklerin birlikte evrimleştiğini düşünüyor ve bunun kilit önemdeki bir yönü, jetlerin yaydığı muazzam miktarda enerjinin, ev sahibi galaksilerin ve yakınlardaki diğer galaksilerin büyümesini etkileyebilmesi" ifadelerini kullanıyor.

Bu keşif, etkilerinin düşündüğümüzden çok daha öteye uzanabileceğini gösteriyor.

Bulgular, hakemli dergi Nature'da yayımlanan "Black hole jets on the scale of the cosmic web" (Kozmik ağ ölçeğinde kara delik jetleri) başlıklı yeni bir makalede aktarılıyor.

Independent Türkçe