Bir dönüm noktası: Televizyon tarihini değiştiren dizi 30 yaşında

Bazı eleştirmenler, Friends'in çeşitlilikten yoksun olduğunu ve günümüzün kültürel meselelerine karşı modası geçmiş tutumlar sergilediğini dile getiriyor (AP)
Bazı eleştirmenler, Friends'in çeşitlilikten yoksun olduğunu ve günümüzün kültürel meselelerine karşı modası geçmiş tutumlar sergilediğini dile getiriyor (AP)
TT

Bir dönüm noktası: Televizyon tarihini değiştiren dizi 30 yaşında

Bazı eleştirmenler, Friends'in çeşitlilikten yoksun olduğunu ve günümüzün kültürel meselelerine karşı modası geçmiş tutumlar sergilediğini dile getiriyor (AP)
Bazı eleştirmenler, Friends'in çeşitlilikten yoksun olduğunu ve günümüzün kültürel meselelerine karşı modası geçmiş tutumlar sergilediğini dile getiriyor (AP)

30 yıl önce, New York'ta Central Perk adlı bir kafede 20'li yaşlarda 6 genç... 

Monica "şarapçı"yla ilişkisinden bahsediyor. Ross'un eşi onu bir kadın için terk etmiş. Rachel, sevmediği nişanlısıyla evlenmekten son anda vazgeçmiş. Gelinliğiyle, üstü başı perişan bir halde kafeye geliyor.

Herkesin favori 6'lısı

Marta Kauffman ve David Crane tarafından yaratılan Friends'in ilk bölümünün açılış sahnesinde Monica (Courteney Cox), Ross (David Schwimmer), Rachel (Jennifer Aniston), Chandler (Matthew Perry, geçen yıl ketamin zehirlenmesi nedeniyle yaşamını yitirdi), Joey (Matt LeBlanc) ve Phoebe (Lisa Kudrow) yer alıyor. Çok geçmeden bu ekip, herkesin favori 6'lısı haline geliyor.

22 Eylül 1994, günlerden perşembe. Yeni sezonun ilk haftasıydı ve NBC, televizyon tarihinin en popüler komedilerinden biri olacak Friends'i yayına sokmak üzereydi. 

Prömiyerini perşembe günleri saat 20.30'da, Mad About You ve Seinfeld'den sonra yaptı ve anında hit oldu.

Birinci sezonun ortalarında Friends, yüksek izlenme oranlarıyla rakiplerini bir bir geride bırakmaya başladı. Ve 2001-2002 sezonuna gelindiğinde, tüm televizyon kanallarındaki yapımlar arasında en çok izlenen dizi oldu.

Final bölümü 52,5 milyon izleyici çekti

Televizyon yazarlarına göre "küresel fenomen" ifadesinin bile yetersiz kaldığı, komediyi ve hatta insanların konuşma tarzlarını bile değiştiren Friends, halen milyonlarca dolar kazandırıyor. 

10 yıl ve 10 sezon boyunca devam eden dizi, Warner Bros'a tahmini 4,8 milyar dolar kazandırdı. 2004'teki final bölümüyse 52,5 milyon izleyici çekti.

Ana kadronun "hepimiz birimiz için" dediği meşhur maaş pazarlığı anlaşması, her birine bölüm başına 1 milyon dolar ödenmesi anlamına geliyordu.

30. yıldönümüne özel içerikler

Yayın platformu Max, Friends'in 30. yıldönümü şerefine hayranların en sevdiği bölümler, özel görüntüler, uygulama içi sürprizler ve daha fazlasını içeren geniş kapsamlı bir küresel kampanya başlattı. Max'in Friends koleksiyon sayfasında ayrıca meşhur dizinin hayranlarını memnun edecek pek çok belgesel de yer alıyor.

Manhattan'da yaşayan 6 arkadaşın etrafında dönen Friends, 1994'ten 2004'e kadar NBC'de ekranlara gelmişti.

Dizi, 10 sezon boyunca 62 Emmy'ye aday gösterildi ve 2002'de 8. sezonuyla En İyi Komedi Dizisi ödülünü kazanmayı başarmıştı.

"Çocuğunuz 30 yaşına geldiğinde..."

Friends'in ortak yaratıcısı David Crane, 20 Eylül'de Marta Kauffman ve yönetici yapımcı Kevin Bright'la birlikte Today'de yayımlanan röportajda şunları söyledi:

Çocuğunuz 30 yaşına geldiğinde ve 'Bu nasıl oldu?' dediğinizde hissettiğiniz gibi bir şey olduğunu düşünüyorum.

Independent Türkçe, Forbes, Guardian, Deadline, Today, The Conversation



Su ayılarının sıradışı bir özelliği daha ortaya çıktı

Su ayıları ilk kez 1777'de İtalyan biyolog Lazzaro Spallanzani tarafından tanımlandı (Amerikan Doğal Tarih Müzesi)
Su ayıları ilk kez 1777'de İtalyan biyolog Lazzaro Spallanzani tarafından tanımlandı (Amerikan Doğal Tarih Müzesi)
TT

Su ayılarının sıradışı bir özelliği daha ortaya çıktı

Su ayıları ilk kez 1777'de İtalyan biyolog Lazzaro Spallanzani tarafından tanımlandı (Amerikan Doğal Tarih Müzesi)
Su ayıları ilk kez 1777'de İtalyan biyolog Lazzaro Spallanzani tarafından tanımlandı (Amerikan Doğal Tarih Müzesi)

Nasıl kayalar denizde parçalanıp kuma dönüşüyorsa insanların yarattığı çöpler de okyanusta çözülerek mikroplastik oluyor. 

Bu da denizde yaşayan canlıların sindirim sistemlerinin plastikle dolmasına yol açıyor. 

Ancak uzay seyahatine gönderilme, dondurulma, kaynatılma, boğulma ve hatta radyasyona maruz bırakılma gibi durumlarda dahi hayatta kalabilerek dikkat çeken bir küçük organizma bu konuda da avantajlı görünüyor.

Çeşitli küçük organizmalar üzerine yapılan bir araştırma, su ayısı diye de bilinen tardigradların mikroplastik yutmadığını ortaya koydu. Çalışma kapsamına alınan diğer tüm canlılara plastiğin nüfuz ettiği düşünüldüğünde bu sıradışı bir bulgu. 

Brezilya'daki Pernambuco Federal Üniversitesi'nden zoolog Flávia de França'nın başını çektiği araştırmacılar, deniz tabanı faunasındaki omurgasız hayvanları topladı.

45 mikronla 1 milimetre uzunluğundaki bu canlılardan 5 bin 629'unu incelediler. 

Bunların arasında nematodlar, halkalı solucanlar, yassı solucanlar, karnı kıllı solucanlar, polychaetalar, ostracodalar, akarlar, kabuklular ve larvalarıyla birlikte su ayıları da vardı. 

Bu hayvanlar, doğal ortamı mümkün mertebe taklit etmeyi hedefleyen su tanklarına 100 gramlık plastik parça tortusuyla birlikte yerleştirildi. 

Analizler su ayıları dışındaki tüm canlıların mikroplastikleri yuttuğunu ortaya koydu. Mikroplastiklerin yassı solucanlar ve karnı kıllı solucanlara nüfuz ettiği ilk kez kanıtlandı. 

Bilim insanları, tardigradların yarısının vücudunun üstüne yapışsa da, mikroplastiklerin onların içlerine niye nüfuz edemediğini PeerJ Life and Environment adlı bilimsel dergide yayımlanan makalede şöyle açıklıyor: 

Tardigradların mikroplastiği yutmamaları muhtemelen beslenme organlarından kaynaklanıyor. Stileli ağız tüpleri, diğer organizmaları bütün halinde değil, delip emerek yemelerini sağlıyor.

Çevre kirliliğinin boyutlarının tahminlerin çok ötesine geçebileceğini işaret eden araştırmacılar, su ayılarının da çeşitli türleri olduğunu ve bunların hepsinin mikroplastikten kaçınıp kaçınamadığının henüz bilinmediğini de sözlerine ekliyor. 

Su ayıları aşırı sıcağa, soğuğa, basınç ve radyasyona karşı hayatta kalabiliyor. Yaklaşık 600 milyon yıldır yeryüzünde olan bu minik canlılar, bilinen 5 kitlesel yok oluş olayının hepsinden sağ çıktı. 

Su ayıları bu süpergüçlerini kriptobiyoz denen bir özelliğe borçlu. Çoğu tardigrad türünde görülen kriptobiyoz, ekstrem durumlarda metabolizmanın yavaşlamasını ve vücuttaki suyun büyük ölçüde atılmasını sağlıyor.

Aynı zamanda DNA'larını koruyan bir proteinden yardım alan mikroskobik canlılar, bir nevi metabolizmalarını askıya alarak ortam koşullarının iyileşmesini bekliyor. 
Independent Türkçe, Science Alert, Scientific American