İncil'de adı geçen "kayıp ağaç" bin yıllık gizemli tohumdan yetiştirildi

"Sheba" ağacının yaprakları (Guy Eisner/Communications Biology (2024))
"Sheba" ağacının yaprakları (Guy Eisner/Communications Biology (2024))
TT

İncil'de adı geçen "kayıp ağaç" bin yıllık gizemli tohumdan yetiştirildi

"Sheba" ağacının yaprakları (Guy Eisner/Communications Biology (2024))
"Sheba" ağacının yaprakları (Guy Eisner/Communications Biology (2024))

Yeni bir araştırma, Kudüs'ün yakınlarındaki bir çöl mağarasında bulunan antik tohumdan yetiştirilen ağacın reçinesinin, İncil'de adı geçen şifalı bir merhemin kaynağı olabileceğini ortaya çıkardı.

Yaklaşık 2 santimetre uzunluğundaki tuhaf tohum, 15 yıl önce Yahudiye Çölü'ndeki bir mağarada keşfedilmiş ve MS 993 ila 1202 tarihlerinden olduğu saptanmıştı. Araştırmacılar, yıllarca bitkiyi yetiştirmeye çalıştırdıktan sonra "Sheba" ismini verdikleri fidanı tanımlamayı başardı.

DNA analizi, ağacın Afrika, Madagaskar ve Arap Yarımadası'na yayılan ve aromatik sakız reçineleriyle bilinen Commiphora familyasından eşsiz bir türe ait olduğunu ortaya çıkardı.

Araştırmacılar "Sheba" ağacının, İncil döneminde yalnızca güney Levant'ın çöl bölgesinde yetiştirilen "Judea Balsamı" veya "Yahudiye Balsamı'nın" kaynağı olabileceğini tahmin etti.

Yahudiye Balsamı, MÖ 4. yüzyıl ila MS 8. yüzyılda, Helenistik, Roma-Bizans ve Post-Klasik dönem edebiyatlarında kapsamlı bir şekilde tasvir edilmişti.

İncil metinlerinde "tsori" ismi verilen ağaç reçinesi, antik dünyada çok kıymetliydi ve Roma İmparatorluğu boyunca ihraç ediliyordu. Geçmişteki araştırmalarda balsamın parfüm, koku, katarakt ilacı, mumyalama malzemesi ve panzehir olarak kullanıldığı tahmin edilmişti.

Yahudiye Balsamı, değerine rağmen 9. yüzyıla gelindiğinde Levant bölgesinden silinmiş gibi görünüyor.

Yeni DNA araştırması, "Sheba" ağacının büyük ihtimalle İncil döneminde, efsanevi parfüm ağacı Yahudiye Balsamı'nın yetiştirildiği anaç olarak kullanıldığını belirtti.

Araştırmacılar "Aşılama, Commiphora tohumlarının kazı alanlarında neden tespit edilmediğini de açıklayabilir" dedi.

Bilim insanları, fidanın yapraklarının anti enflamatuar özelliklere sahip, biyoaktif bileşikleri olduğunu gördü.

Görsel kaldırıldı.
12 yaşındaki olgun "Sheba" ağacı (Guy Eisner/Communication Biology)

Araştırmacılar "Eşsiz bir genetik profille, Commiphora'nın bilinmeyen bir türü olan 'Sheba', bir zamanlar bu bölgede bulunan ve 'tsori' denen reçinesi İncil metinlerinde değerli görülen, sağlıkla ilişkilendirilen ama kokulu olarak tanımlanmayan, soyu tükenmiş bir taksonu temsil ediyor olabilir" dedi.

Fidan, henüz çiçeklenmedi ve meyve vermedi. Araştırmacılar bunun, ağacı modern akraba türlerle karşılaştırmayı kolaylaştıracağına inanıyor.

Fidanın halihazırda yetiştiği ortamın, çiçeklenmesine ve üremesine elverişli olmayabileceğini düşünüyorlar.

Araştırmacılar "Bu sınırlara rağmen, Yahudiye çölünden gelen eski bir Commiphora tohumunun çimlendirilmesi, ağacın yaklaşık bin yıl önce bu bölgedeki varlığına ve İncil'de tıbbi kullanımlarla ilişkilendirilen kıymetli reçinesi 'tsoriye' sahip bir yerli ağaç veya çalıyla özdeşleştirilme ihtimaline dair ilk kanıtı sunuyor" dedi.

Bilim insanları, yeni araştırmanın eski kültürler için önem taşıyabilecek türleri yeniden hayata döndürmenin önemine de ışık tuttuğunu belirtti.
Independent Türkçe

 



Yeni dizi 4 günde fırtına gibi: The Last of Us'tan beri böylesi görülmedi

772 milyon dolar hasılat yapan 2022 yapımı The Batman'in yönetmeni Matt Reeves,  Colin Farrell (sağda) ve Cristin Milioti'yi (solda) başrollerde buluşturan The Penguin'in yönetici yapımcıları arasında yer alıyor (HBO)
772 milyon dolar hasılat yapan 2022 yapımı The Batman'in yönetmeni Matt Reeves, Colin Farrell (sağda) ve Cristin Milioti'yi (solda) başrollerde buluşturan The Penguin'in yönetici yapımcıları arasında yer alıyor (HBO)
TT

Yeni dizi 4 günde fırtına gibi: The Last of Us'tan beri böylesi görülmedi

772 milyon dolar hasılat yapan 2022 yapımı The Batman'in yönetmeni Matt Reeves,  Colin Farrell (sağda) ve Cristin Milioti'yi (solda) başrollerde buluşturan The Penguin'in yönetici yapımcıları arasında yer alıyor (HBO)
772 milyon dolar hasılat yapan 2022 yapımı The Batman'in yönetmeni Matt Reeves, Colin Farrell (sağda) ve Cristin Milioti'yi (solda) başrollerde buluşturan The Penguin'in yönetici yapımcıları arasında yer alıyor (HBO)

Yeni dizi The Penguin, gösterime girer girmez hit oldu.

HBO'nun aktardığına göre, Colin Farrell ve Cristin Milioti'nin başrollerini paylaştığı spinoff, 19 Eylül'deki ilk gösteriminden bu yana tüm platformlarda 5,3 milyon izleyiciye ulaştı. Buna HBO'daki tekrar yayınlar ve yayın akışındaki izlenmeler de dahil. 

Succession ve The White Lotus'u geçti

Bu rakam, 4,9 milyon izleyici çeken Succession'ın son sezon prömiyeriyle The White Lotus'un 4,1 milyon seyirciye ulaşan ikinci sezon prömiyerinin üzerinde. 

The Penguin ayrıca, 5,7 milyon hayranın izlediği True Detective: Night Country'nin prömiyerinin de hemen gerisinde kaldı.

Ayrıca The Penguin, Max'te gösterime giren yeni diziler arasında da büyük bir başarıya imza attı. Dizi, video oyunu uyarlaması The Last of Us'ın Ocak 2023'te yayına girmesinden bu yana en büyük 4 günlük izleyici kitlesine ulaştı.

İrlandalı aktör Farrell dizide The Batman'deki rolünü tekrarlıyor ve bir kez daha Gotham City'nin meşhur gangsteri Oswald "Oz" Cobb'u canlandırıyor. 

Dizi, The Batman'deki olaylardan sonra geçiyor ve Oz'un eski patronu Carmine Falcone'un ölümüyle Gotham'ın yeraltı dünyasının kontrolünü ele geçirmeye çalışmasıyla başlıyor.

Eleştirmenler çok beğendi

Dizi eleştirmenlerin de büyük beğenisini kazandı. Televizyon yazarlarının yorumlarına göre The Penguin, eleştiri derleme sitesi Rotten Tomatoes'da 100 üzerinden 94 gibi kusursuza yakın bir puana ulaştı.

Variety için kaleme aldığı eleştiride Aramide Tinubu, "Suçun ustaca bir incelemesi olan dizi, çarpık, rahatsız edici ve son derece büyüleyici" ifadelerini kullandı.

Dizinin oyuncu kadrosunda ayrıca Rhenzy Feliz, Deirdre O'Connell, Clancy Brown, Carmen Ejogo ve Michael Zegen yer alıyor. Mark Strong,     geçmişi gösteren sahnelerde Falcone'u canlandırıyor. The Batman'de bu karakteri John Turturro oynamıştı. 

Independent Türkçe, Variety, Geek Culture