5 bin yıllık yeşim ejderhalar, Çin uygarlığının kökenini aydınlatıyor

"Domuz kafalı ejderhalar" bir zamanlar İç Moğolistan'da ve yakınlarındaki Liaoning ve Hebei eyaletlerinde gelişen Hongshan kültürüyle bağlantılı

Hongshan kültürüne ait en büyük yeşim ejderha Çin'in kuzeyinde bulundu (İç Moğolistan Kültürel Eserler ve Arkeoloji Enstitüsü)
Hongshan kültürüne ait en büyük yeşim ejderha Çin'in kuzeyinde bulundu (İç Moğolistan Kültürel Eserler ve Arkeoloji Enstitüsü)
TT

5 bin yıllık yeşim ejderhalar, Çin uygarlığının kökenini aydınlatıyor

Hongshan kültürüne ait en büyük yeşim ejderha Çin'in kuzeyinde bulundu (İç Moğolistan Kültürel Eserler ve Arkeoloji Enstitüsü)
Hongshan kültürüne ait en büyük yeşim ejderha Çin'in kuzeyinde bulundu (İç Moğolistan Kültürel Eserler ve Arkeoloji Enstitüsü)

Arkeologlar, İç Moğolistan'da Taş Devri'nden kalma 100'ün üzerinde yeşim eser bularak Çin uygarlığının kökenini biraz daha aydınlattı.

Chifeng şehrindeki Yuanbaoshan kazı alanından çıkarılan eserler arasında, her biri 5 bin yıldan daha eski olan, farklı renk ve boyutlarda üç yeşim ejderha yer alıyor.

Xinhua haber ajansı, yeşim ejderhalardan avuç içi boyutunda ve zümrüt yeşili renginde olanının, Çin'in kuzeyinde keşfedilen örnekler arasında en büyüğü olduğunu aktardı.

Bu "domuz kafalı ejderhalar", mitolojik yaratığın daha modern tasvirlerinden büyük ölçüde ayrışıyor. Ejderhalar, bir zamanlar İç Moğolistan'da ve yakınlarındaki Liaoning ve Hebei eyaletlerinde gelişen Taş Devri'nin Hongshan kültürüyle bağlantılı.

Bu kadim kültürün, özellikle de cenaze törenlerinde kullanmak üzere, dünyadaki en eski yeşim eserlerden bazılarını yaptığı biliniyor.

İç Moğolistan Kültürel Eserler ve Arkeoloji Enstitüsü'nün müdürü Sun Jinsong, Archaeology News'a şöyle dedi: 

Keşfedilen yeşim eserlerin çeşitliliği, bu eski uygarlığın yeşim kullanımıyla ilgili bilgilerimizde önemli boşluklar dolduruyor.

Kazı alanında ulaşılan insan kalıntıları ve çömlek, eserlerin gerçekten de Hongshan kültürüne ait olduğuna işaret ediyor.

Halihazırda Hongshan kültürüne ait 1100'ün üzerinde arkeolojik alanda kazı yapıldı. Çalışmaların çoğu İç Moğolistan'ın güneydoğusunda ve Liaoning'in batısında gerçekleştirildi.

Son kazıda keşfedilen mezar höyüğü, bugüne dek İç Moğolistan'da Hongshan kültürüyle bağlantılı olanlar arasında keşfedilen en büyük mezar.

Bu kültüre ait kazı alanlarında, insanlarla evren arasında bağlar bulmak için kullanılan Çin sanatı feng shui'nin en eski örneklerinden bazıları da bulunmuştu.

Son kazıda çıkarılan kalıntılardan biri olan yeşim başlık, günümüzde Anhui eyaletinde yer alan başka bir uzak kültürüne ait bir esere benziyor.

Arkeologlar, iki topluluk arasında uzun mesafeli etkileşimler olduğunu tahmin ediyor.

Son araştırmalar, bu kadim kültürün insanlarının yaklaşık 4 bin yıl önce, yaşadıkları bölgenin iklim değişikliği sebebiyle çöle dönüşmesinin ardından büyük ihtimalle güneye göç ettiğine işaret ediyor. Pek çok uzman, erken Çin uygarlığının gelişiminde Hongshan kültürünün etkisi olduğuna inanıyor.

Independent Türkçe



Multivitamin alırken dikkat edilmesi gereken 4 nokta

Vejetaryenseniz hayvani gıdalardan alamadığınız demir ve B12 gibi besinlere ağırlık veren takviyeleri kullanmanız daha mantıklı olabilir (Reuters)
Vejetaryenseniz hayvani gıdalardan alamadığınız demir ve B12 gibi besinlere ağırlık veren takviyeleri kullanmanız daha mantıklı olabilir (Reuters)
TT

Multivitamin alırken dikkat edilmesi gereken 4 nokta

Vejetaryenseniz hayvani gıdalardan alamadığınız demir ve B12 gibi besinlere ağırlık veren takviyeleri kullanmanız daha mantıklı olabilir (Reuters)
Vejetaryenseniz hayvani gıdalardan alamadığınız demir ve B12 gibi besinlere ağırlık veren takviyeleri kullanmanız daha mantıklı olabilir (Reuters)

Soğuk günlerin yaklaşmasıyla birlikte pek çok kişi gıda takviyesi almaya başlarken en gözde ürünlerden biri de multivitaminler oluyor. 

Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Pieter Cohen, aslında yalnızca besin bileşenlerini yeterince sindiremeyen kişilerin ve çok katı bir perhiz yapmak zorunda olanların bunlara ihtiyaç duyduğunu söylüyor. 

Diğer yandan aynı okuldaki önleyici tıp uzmanı JoAnn E. Manson ise yeterince sağlıklı beslenmediğini düşünenlerin ne olur ne olmaz diyerek multivitamin almasını makul görüyor. 

ABD'nin Washington Post gazetesi, ülkede en çok tüketilen takviyenin multivitamin olduğunu belirterek bunları alırken dikkat edilmesi gereken 4 noktayı sıraladı.

Doğru dozajı alın: Multivitaminin üstündeki yazıları okuyarak önerilenden fazla vitamin almayın. 

ABD Tarım Bakanlığı'nın internet sitesinden yaş, cinsiyet ve cüssenize göre neye ihtiyacınız olduğuna bakabilirsiniz.

Doğallık iddialarına dikkat: Minimum düzeyde işlenmiş gıdaları kasteden "whole-food" ifadesine, Türkiye'deki vitaminlerde de rastlanmaya başladı. Ancak az işlenmiş gıdaların vitamine dönüştürülmesi de yoğun bir işleme sürecinden geçmesiyle mümkün oluyor. 

Tufts Üniversitesi'nden Joel Mason, kaynağın bu hapların işleyişine çok da etkisi olmadığını söylüyor. Ucuzundan çok da farklı olmayan bir şeye daha fazla para vermek mantıklı sayılmaz.

Hapın boyutunu kontrol edin: Multivitaminlerin büyüklüğü bazılarının onları yutamamasına neden oluyor.

ABD Gıda ve İlaç İdaresi, yutulacak ilaçların 17 milimetreden büyük olmaması gerektiğini belirtse de bazılarının boyutları 20 milimetreye 10 milimetreyi bulabiliyor. 

Size göre olanı kullanın: Her multivitamin herkese uygun olmuyor. "Kadınlar için" ya da "yaşlılar için" gibi ifadeler bulunduran ürünlere de bir bakın. Onlar sizin ihtiyaçlarına daha iyi yanıt verebilir.

Pek çok kişi daha sağlıklı bir yaşam sürmek için ayrı ayrı vitamin veya mineral takviyeleri ya da bunların bir arada bulunduğu multivitaminler kullanıyor. Bu takviyelerinin küresel pazarının on milyarlarca dolar değerinde olduğu tahmin ediliyor. 

Diğer yandan ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri araştırmacıları, haziranda yayımladıkları bilimsel makalede multivitamin takviyelerinin ömrü uzatmadığını ortaya koymuştu. Bilim insanları, sağlıklı beslenme ve egzersizin önemine dikkat çekmişti.
Independent Türkçe, Washington Post, Guardian