Multivitamin alırken dikkat edilmesi gereken 4 nokta

Mevsim geçişleri salgınları da beraberinde getiriyor

Vejetaryenseniz hayvani gıdalardan alamadığınız demir ve B12 gibi besinlere ağırlık veren takviyeleri kullanmanız daha mantıklı olabilir (Reuters)
Vejetaryenseniz hayvani gıdalardan alamadığınız demir ve B12 gibi besinlere ağırlık veren takviyeleri kullanmanız daha mantıklı olabilir (Reuters)
TT

Multivitamin alırken dikkat edilmesi gereken 4 nokta

Vejetaryenseniz hayvani gıdalardan alamadığınız demir ve B12 gibi besinlere ağırlık veren takviyeleri kullanmanız daha mantıklı olabilir (Reuters)
Vejetaryenseniz hayvani gıdalardan alamadığınız demir ve B12 gibi besinlere ağırlık veren takviyeleri kullanmanız daha mantıklı olabilir (Reuters)

Soğuk günlerin yaklaşmasıyla birlikte pek çok kişi gıda takviyesi almaya başlarken en gözde ürünlerden biri de multivitaminler oluyor. 

Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Pieter Cohen, aslında yalnızca besin bileşenlerini yeterince sindiremeyen kişilerin ve çok katı bir perhiz yapmak zorunda olanların bunlara ihtiyaç duyduğunu söylüyor. 

Diğer yandan aynı okuldaki önleyici tıp uzmanı JoAnn E. Manson ise yeterince sağlıklı beslenmediğini düşünenlerin ne olur ne olmaz diyerek multivitamin almasını makul görüyor. 

ABD'nin Washington Post gazetesi, ülkede en çok tüketilen takviyenin multivitamin olduğunu belirterek bunları alırken dikkat edilmesi gereken 4 noktayı sıraladı.

Doğru dozajı alın: Multivitaminin üstündeki yazıları okuyarak önerilenden fazla vitamin almayın. 

ABD Tarım Bakanlığı'nın internet sitesinden yaş, cinsiyet ve cüssenize göre neye ihtiyacınız olduğuna bakabilirsiniz.

Doğallık iddialarına dikkat: Minimum düzeyde işlenmiş gıdaları kasteden "whole-food" ifadesine, Türkiye'deki vitaminlerde de rastlanmaya başladı. Ancak az işlenmiş gıdaların vitamine dönüştürülmesi de yoğun bir işleme sürecinden geçmesiyle mümkün oluyor. 

Tufts Üniversitesi'nden Joel Mason, kaynağın bu hapların işleyişine çok da etkisi olmadığını söylüyor. Ucuzundan çok da farklı olmayan bir şeye daha fazla para vermek mantıklı sayılmaz.

Hapın boyutunu kontrol edin: Multivitaminlerin büyüklüğü bazılarının onları yutamamasına neden oluyor.

ABD Gıda ve İlaç İdaresi, yutulacak ilaçların 17 milimetreden büyük olmaması gerektiğini belirtse de bazılarının boyutları 20 milimetreye 10 milimetreyi bulabiliyor. 

Size göre olanı kullanın: Her multivitamin herkese uygun olmuyor. "Kadınlar için" ya da "yaşlılar için" gibi ifadeler bulunduran ürünlere de bir bakın. Onlar sizin ihtiyaçlarına daha iyi yanıt verebilir.

Pek çok kişi daha sağlıklı bir yaşam sürmek için ayrı ayrı vitamin veya mineral takviyeleri ya da bunların bir arada bulunduğu multivitaminler kullanıyor. Bu takviyelerinin küresel pazarının on milyarlarca dolar değerinde olduğu tahmin ediliyor. 

Diğer yandan ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri araştırmacıları, haziranda yayımladıkları bilimsel makalede multivitamin takviyelerinin ömrü uzatmadığını ortaya koymuştu. Bilim insanları, sağlıklı beslenme ve egzersizin önemine dikkat çekmişti.
Independent Türkçe, Washington Post, Guardian



Massaco yerlileri ilk kez görüntülendi

Topluluk, yakınlarındaki nehrin öteki tarafında yaşayan Bolivya yerlilerine benzetildi (FUNAI)
Topluluk, yakınlarındaki nehrin öteki tarafında yaşayan Bolivya yerlilerine benzetildi (FUNAI)
TT

Massaco yerlileri ilk kez görüntülendi

Topluluk, yakınlarındaki nehrin öteki tarafında yaşayan Bolivya yerlilerine benzetildi (FUNAI)
Topluluk, yakınlarındaki nehrin öteki tarafında yaşayan Bolivya yerlilerine benzetildi (FUNAI)

Brezilya'nın yağmur ormanlarında otomatik makinelerle çekilen fotoğraflar, dünyaya daha önce hiç görmediği bir yerli topluluğunu tanıttı.

Diğer insanlarla doğrudan temasa geçmeyen bu kabile, yaşadıkları bölgedeki derenin adıyla, Massaco yerlileri diye tanımlanıyor. 

Yerlilerin kendine ne dediğiyse büyük bir soru işareti. Tıpkı dilleri, toplum yapıları ve inançları gibi…

Massaco yerlileri bölgedeki çiftçiler, oduncular, madenciler ve uyuşturucu kaçakçılarının yaşam alanlarını daraltması tehlikesiyle karşı karşıya. Ancak tüm bunlara rağmen nüfusta artış saptandı. 

Brezilya Ulusal Yerli Halkları Vakfı (FUNAI) 1990'ların başından beri sayılarının iki katına çıkarak 200-250'ye ulaştığını tahmin ediyor.

2023'te bilimsel dergi Nature'da yayımlanan bir makale, Brezilya'nın Peru ve Venezuela sınırı civarında yaşayan izole kabilelerin nüfusunun arttığını ortaya koymuştu.

thyjukı
2019 ve 2024'te çekilen fotoğraflar ilk kez yayımlandı (FUNAI)

Onlarca yıldır yerli haklarını korumaya çalışan devlet kurumu, belirli aralıklarla yerlilere alet-edevat bırakarak onların etraftaki kamplar ya da çiftliklerle iletişim kurmasını engelliyor. 

Pala ve balta gibi aletleri bırakırken bölgeye bir de otomatik makine yerleştiren FUNAI çalışanları, bu sayede yeni yayımlanan fotoğrafları çekmeyi başardı. 

Yıllardır süren dolaylı gözlemler sonucunda, yerlilerin üç metrelik yaylarla avlandığı ve mevsimden mevsime orman içinde yer değiştirdiği anlaşıldı. 

fgrhtyju

Son 30 yıldır yerlilerin bölgesini korumaya uğraşan FUNAI çalışanı Altair Algayer, fotoğrafların Massacolarla hemen yakınlarda bulunan Sirionó yerlileri arasındaki benzerliği ortaya koyduğunu söyledi:

Ancak yine de kim olduklarını söyleyemiyoruz. Hâlâ çok fazla gizem var.

dv
Yerlilerin hayvan kafataslarını dallara niye astığı bilinmiyor (FUNAI)

Dil ve kültürlerinin kaybolmaması ya da hastalık kaparak ölmemeleri için bu topluluklarla doğrudan temasa geçilmiyor. 

1987'de Brezilya'nın başlatarak örnek olduğu bu uygulama, temas kurulanların yüzde 90'ından fazlasının hayatını kaybetmesi üzerine benimsendi.

Amazonlar ve Gran Chaco bölgesinde Massacolar gibi doğrulanan 61 yerli topluluğu var. Buralarda dış dünyayla teması olmayan kabile sayısının 128'e vardığı iddia edilse de henüz yeterli kanıt toplanamadı.

Diğer yandan ticari faaliyetler için bölgeye gelen kişilerin, bu yerlilerin yaşam alanlarını daraltabileceğinden endişe ediliyor.

FUNAI çalışanları kendilerinin de ölüm tehditleriyle karşı karşıya olduğunu söylüyor. 

Independent Türkçe, Guardian, FUNAI