ABD'de hurdaya dönen otomobiller, Rusya'ya satılıyor

Gürcü şirketler ikinci el araç piyasasını ele geçirdi.

Gürcü firma, Elon Musk'ın CEO'su olduğu Tesla'lara da talebin arttığını aktarıyor (@caucasus.auto.import/Instagram)
Gürcü firma, Elon Musk'ın CEO'su olduğu Tesla'lara da talebin arttığını aktarıyor (@caucasus.auto.import/Instagram)
TT

ABD'de hurdaya dönen otomobiller, Rusya'ya satılıyor

Gürcü firma, Elon Musk'ın CEO'su olduğu Tesla'lara da talebin arttığını aktarıyor (@caucasus.auto.import/Instagram)
Gürcü firma, Elon Musk'ın CEO'su olduğu Tesla'lara da talebin arttığını aktarıyor (@caucasus.auto.import/Instagram)

Birleşik Krallık'ın kamu yayıncısı BBC, çoğu ABD'den alınıp Rusya'ya satılan araçlarla Gürcistan'ın milyarlarca dolarlık bir ikinci el otomobil pazarına sahip olduğunu yazıyor. 

Haberde, başkent Tiflis'e yaklaşık 25 kilometre mesafedeki Rustavi şehrinde 40 futbol sahası büyüklüğünde bir alanda binlerce ikinci el aracın satıldığı belirtiliyor. Bunlar arasında Mercedes, Porsche, Jaguar ve Tesla gibi markaların otomobilleri de var.

Şehirdeki en büyük satış alanlarından birine sahip olan Caucaus Auto Import (CAI) firmasının genel müdür yardımcısı David Gulaşvili, araç satın alması için ABD'ye düzenli ekip gönderdiklerini anlatıyor. 

Gulaşvili, ekibin hasarlı araçları ABD'deki açık artırmalarda satın aldığını, daha sonra bunları gemiyle Gürcistan'a gönderdiğini belirtiyor. Yetkili, bazı araçların çok ağır hasar gördüğünü ve Amerikan sigorta şirketleri tarafından elden çıkarıldığını söylüyor. 

CAI'nın 2004'te faaliyete geçtiğini belirten Gulaşvili, Rusya'dan "Batı menşeli araçlar için yoğun talep geldiğini" ifade ediyor. 

Resmi rakamlara göre Gürcistan, geçen yıl 3,1 milyar dolar değerinde otomobil ithal etti. Çoğunluğu Kafkasya ve Orta Asya'daki eski Sovyet ülkeleri olmak üzere çeşitli yerlere 2,1 milyar dolar değerinde araç ihraç edildi. 

Rusya'ya uzun yıllar boyunca ABD ve Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde üretilen araçlardan ihraç eden Gürcistan, 2022'deki Ukrayna işgalinin ardından bunu durdurma kararı almıştı. Eylül 2023'te açıklanan kararda, Batı yaptırımları kapsamında ABD veya AB üretimi arabaların Rusya ve Belarus'a ihraç edilmesi ya da bu işlemlerde Gürcistan'ın transit geçiş noktası olarak kullanılması kısıtlanmıştı. 

Ancak Gürcü medya kuruluşu iFact, şubatta yayımladığı haberde, Rusya-Gürcistan sınırında otomobil satışlarının gizlice sürdürüldüğünü iddia etmişti. 

Gulaşvili de CAI'nin savaşın başından beri Rusya'ya araç satmadığını savunurken, başka ülkelere gönderdikleri otomobillerin en son nereye ulaştığını takip etmediklerini söylüyor. BBC, Ukrayna savaşının ardından özellikle Kazakistan, Kırgızistan ve Ermenistan'a ikinci el otomobil ihracatında büyük bir artış yaşandığına dikkat çekiyor. Haberde, bu otomobillerin daha sonra Rusya'ya gönderilmiş olabileceği savunuluyor.

Batı üretimi otomobillerin ikinci el piyasasında Gürcistan'ı cazip kılan özelliklerden biri de düşük maliyetler. "ABD'de hasar gören araçları orada tamir edip yeniden satışa sunmak çoğu zaman ekonomik açıdan mantıklı değil" diyen Gulaşvili, şöyle devam ediyor: 

İnsan kaynakları ve servis maliyetli, bu araçların tekrar yola çıkmasını mümkün kılacak süreç çok pahalıya geliyor. ABD'de bir arabayı tekrar tamir edip yola çıkarmak diyelim ki 6 ay sürüyor ve 5 bin dolara mal oluyor. Gürcistan'da aynı süreç bir ayda tamamlanıyor ve 1000 dolara mal oluyor.

Independent Türkçe, BBC, iFact 



Karanlık maddenin kökeni "Karanlık Büyük Patlama"da mı gizli?

Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
TT

Karanlık maddenin kökeni "Karanlık Büyük Patlama"da mı gizli?

Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)

Bilim insanları karanlık maddenin diğer maddelerden sonra, "Karanlık Büyük Patlama" denen bir olayla ortaya çıktığını öne sürdü. 

Standart kozmolojik modele göre 13,8 milyar yıl önce gerçekleşen Büyük Patlama'yla evren bir saniyeden kısa sürede muazzam bir hızla genişledi.

Bu dönemde sıcak plazmayla dolu evrende, karanlık madde de dahil her şeyin, bu plazmanın soğumaya başlamasıyla meydana geldiği düşünülüyor.

Evrenin yüzde 27'sini oluşturduğu öne sürülen karanlık madde, ışıkla etkileşime girmediği için gözlemlenemiyor. 

Var olduğu düşüncesiyse, yarattığı kütleçekim etkisinin normal veya gözlemlenebilen madde üzerindeki etkisine dayanıyor.

Bilim insanları yaklaşık 100 yıldır bu maddenin varlığını doğrulayacak kanıtlar ararken, bazıları da gerçek olmadığını savunuyor. 

Physical Review D adlı hakemli dergide yayımlanan yeni bir makalenin yazarları, bu gizemli maddenin kökenini sorgulamaya açıyor.

Geçen yıl yine aynı bilimsel dergide çıkan bir makalede, karanlık maddenin Büyük Patlama'dan birkaç ay sonra gerçekleşen başka bir patlamayla ortaya çıkmış olabileceği iddia edilmişti. 

Austin Teksas Üniversitesi'nden Katherine Freese ve Martin Winkler, Karanlık Büyük Patlama adını verdikleri bu olayla sıcak ve karanlık plazma patlaması yaşandığını savunuyor. Tıpkı Büyük Patlama'nın normal maddeyi ortaya çıkarması gibi, bu olayın da karanlık maddeyi yarattığı düşünülüyor.

ABD'deki Colgate Üniversitesi'nden Cosmin Ilie ve Richard Casey'nin yeni çalışmasıysa, bu teoriyi destekleyerek karanlık maddeyi saptamaya yönelik yöntemler öneriyor.

Araştırmacılar, mevcut deneysel verilere dayanarak Karanlık Büyük Patlama modelinin geçerli olabileceği senaryoları inceledi. 

Karanlık maddenin kökenine dair yeni ihtimalleri ele alan ekip, bırakmış olabileceği kütleçekimsel dalgaların izini sürerek Karanlık Büyük Patlama teorisinin test edilebileceğini söylüyor. 

Ilie, "Karanlık Büyük Patlama tarafından üretilen kütleçekim dalgalarını tespit etmek, bu yeni karanlık madde teorisine çok önemli kanıtlar sağlayabilir" diyor: 

Uluslararası Pulsar Zamanlama Dizisi (IPTA) ve Kilometre Karelik Dizi (SKA) gibi deneyler ufukta belirmişken, yakında bu modeli daha önce görülmemiş şekillerde test edecek araçlara sahip olabiliriz.

Geçen yıl IPTA bünyesindeki bir araştırma ekibi, Büyük Patlama'dan kısa süre sonra meydana gelmeye başlayan kütleçekimsel dalgalarının sönük yankısı olan kütleçekimsel dalga arka planını ilk kez saptanmıştı.

Bu ve benzeri keşifler, karanlık madde teorilerini test etmenin yanı sıra evrenin ilk dönemindeki gelişiminin daha iyi anlaşılmasına da katkı sunma potansiyeli taşıyor.

Independent Türkçe, Science Alert, Phys.org, Popular Mechanics, Physical Review D