Arkeologlar, sigaranın yüzyıllar boyunca silinmeyen yan etkisini keşfetti

Arkeologlar, tütün tüketiminin yüzyıllar boyunca araştırılabilecek bir metabolik kayıt bıraktığını söylüyor

Tütün kullananların kalıntılarında, kemik yapılarındaki değişimlerinin keşfedilmesi, arkeologların kalıntıları ilk kez dişe ihtiyaç duymadan sınıflandırabilmesini sağladı (Leicester Üniversitesi)
Tütün kullananların kalıntılarında, kemik yapılarındaki değişimlerinin keşfedilmesi, arkeologların kalıntıları ilk kez dişe ihtiyaç duymadan sınıflandırabilmesini sağladı (Leicester Üniversitesi)
TT

Arkeologlar, sigaranın yüzyıllar boyunca silinmeyen yan etkisini keşfetti

Tütün kullananların kalıntılarında, kemik yapılarındaki değişimlerinin keşfedilmesi, arkeologların kalıntıları ilk kez dişe ihtiyaç duymadan sınıflandırabilmesini sağladı (Leicester Üniversitesi)
Tütün kullananların kalıntılarında, kemik yapılarındaki değişimlerinin keşfedilmesi, arkeologların kalıntıları ilk kez dişe ihtiyaç duymadan sınıflandırabilmesini sağladı (Leicester Üniversitesi)

Arkeologların araştırması, sigara içenlerin kemiklerinde tütünün yalnızca hayatları boyunca değil ölümlerinden asırlar sonrasına kadar süren izler bıraktığını ortaya çıkardı.

Leicester Üniversitesi'nden araştırmacılar, Britanya'da 12 ila 19. yüzyılda gömülen insan kalıntılarını inceleyerek tütünün kemiklerdeki derin etkisine ve kırık riskinin artması gibi kemiklerle ilgili durumlarla bağlantısına ışık tuttu.

Çalışma, tütünün 500 yıl önce Batı Avrupa'ya gelmesinin, insanların iskelet yapısında nasıl önemli değişikliklere yol açtığına dikkat çekiyor.

Arkeologlar, genelde bir iskeletin sigara içen birine ait olup olmadığını tespit etmek için dişteki izlere başvurarak pipo kullanımıyla bağlantılı leke veya yıpranma işaretleri saptamaya çalışıyordu. Ancak bu yöntem, dişlerin eksik olduğu veya geride kalmadığı durumlarda sıkça işlevsiz hale geliyordu.

Leicester Üniversitesi ekibi, tütün kullandığı bilinenlere ve sigara içme geçmişi bilinmeyenlere ait 323 kortikal kemiği yani kemiğe güç veren sıkı dış katmanı inceledi.

Araştırmacılar, toplu spektroskopi kullanarak kemiklerin moleküler yapısını inceledi ve sigara içenlerle içmeyenleri ayrıştıran 45 farklı moleküler özellik tespit etti. 

Science Advances'da yayımlanan araştırmada şöyle yazıyor:

Tütün tüketimi, insan kemiğinde tütün kullanıp kullanmadığı bilinmeyen bireylerde, kullanımın tespit edilmesini mümkün kılacak kadar belirgin bir metabolik kayıt bırakıyor. İnsan iskeletinin arkeolojik kalıntıları, tütün kullanımıyla bağlantılı hastalıklar da dahil olmak üzere geçmişteki patolojik ve sağlıkla ilgili durumları araştırmak için doğrudan kullanılabilecek kanıtlar sunma potansiyeline sahip.

Araştırmanın ortak yazarlarından Dr. Sarah Inskip şöyle dedi:

Araştırmamız, geçmişte tütün kullanan ve kullanmayanların kemiklerindeki moleküler özelliklerde belirgin farklılıklar gösteriyor. Bulgular, tütün kullanımının iskelet yapımızı etkilediğine işaret ediyor. Devam eden araştırmamız, bu farklılıkların nasıl ortaya çıktığını anlamayı amaçlıyor, bu da tütün kullanımının neden bazı kas-iskelet sistemi ve diş hastalıkları için risk oluşturduğu hakkındaki bilgilerimizi etkileyebilir.

Sigara içmenin, yumuşak dokulara ve organlara zararlı etkileri (akciğer, mesane ve gırtlak kanseriyle inme ve koroner arter hastalığı riskini artırması gibi) çokça kayda geçmiş olsa da kemiklerdeki etkileri daha az araştırıldı.

Sigara içmek, düşük kemik yoğunluğu, kırık riskinde artış ve periodontitis gibi kemiklerle bağlantılı durumlarla ilişkilendiriliyor.

Bu araştırma, yalnızca sigara içmenin tarihsel yaygınlığına ışık tutmuyor, aynı zamanda tütünün insan sağlığındaki geniş kapsamlı ve kalıcı etkisini tesirini gösteriyor ve bu yaygın alışkanlığın iskeletteki etkilerine dair değerli içgörüler sunuyor.

Independent Türkçe



Kağıttan hızlı çözünen plastik üretildi

Araştırmacılar, yeni geliştirilen biyoplastikten yapılan pipetin kağıttan hızlı çözündüğünü söylüyor (WHOI)
Araştırmacılar, yeni geliştirilen biyoplastikten yapılan pipetin kağıttan hızlı çözündüğünü söylüyor (WHOI)
TT

Kağıttan hızlı çözünen plastik üretildi

Araştırmacılar, yeni geliştirilen biyoplastikten yapılan pipetin kağıttan hızlı çözündüğünü söylüyor (WHOI)
Araştırmacılar, yeni geliştirilen biyoplastikten yapılan pipetin kağıttan hızlı çözündüğünü söylüyor (WHOI)

Bilim insanları kağıttan daha hızlı çözünen bir plastik geliştirdi. 

Her yıl milyonlarca ton plastik okyanuslara karışarak çevrede kalıcı hasarlar bırakırken, bilim insanları farklı yollarla bu durumu engellemeye çalışıyor. 

ABD merkezli araştırma kuruluşu Woods Hole Oşinografi Enstitüsü'nden bilim insanları, selüloz diasetat (CDA) adı verilen biyoplastiğin deniz suyunda en hızlı çözünen plastik türü olduğunu keşfettikten sonra süreci daha da hızlandırmak için çalışmaya koyuldu.

100 yıldan uzun süredir kullanılan CDA, güneş gözlüklerinden sigara filtrelerine kadar çeşitli ürünlerde mevcut. 

Biyoplastik üretim şirketi Eastman'la işbirliği yapan ekip, CDA'yı "köpükleme" denen basit bir işlemden geçirip gözenekli bir hale getirince önceki halinden 15 kat daha hızlı bozunduğunu gözlemledi.

Hakemli dergi ACS Publications'ta dün (17 Ekim) yayımlanan makalede, yeni köpük CDA'nın deniz suyunda kağıttan bile daha hızlı çözündüğü aktarıldı. 

Bilim insanları okyanustaki doğal koşulları mümkün olduğunca taklit eden bir akvaryum ortamında aylar süren deneyler yürüttü. 

Yeni geliştirilen CDA'nın 36 haftanın sonunda kütlesinin yüzde 65-70'ini kaybettiği gözlemlendi. Sık kullanılan başka bir plastikse bu süre zarfında aynı kaldı.

Makalenin başyazarı Collin Ward icadı şöyle değerlendiriyor:

Temel bilgilerimizi hem tüketici ihtiyaçlarını karşılayan hem de okyanusta bildiğimiz diğer tüm plastik malzemelerden, hatta kağıttan bile daha hızlı bozunan yeni bir malzemenin tasarımına dönüştürdük.

Araştırma ekibi, farklı malzemelerden yapılmış pipetleri test ettikleri 16 haftalık bir deneyin sonucunu ocakta paylaşmıştı.

Deniz suyu içeren aynı akvaryumda yürütülen çalışmada köpük CDA'nın, katı CDA'dan yüzde 190 daha hızlı çözündüğü görülmüştü. Bu pipetler, kağıt muadillerinden de daha hızlı bozunmuştu.

Araştırmacılar yeni malzemenin, özellikle tek kullanımlık ürünlerdeki plastiğin yerini alarak ciddi faydalar sağlayabileceğini düşünüyor. 

Eastman, genelde et paketlemede kullanılan ve hiçbir şekilde doğada parçalanmayan straforun muadili olarak köpük CDA'dan yapılan paketleri bu yıl piyasaya sürmüştü.

Independent Türkçe, New Atlas, Phys.org, ACS Publications, Eastman