İspanya'da özel bir amaca hizmet eden Antik Roma forumu keşfedildi

İspanya'da Antik Roma forumu keşfedildi (Granada Üniversitesi)
İspanya'da Antik Roma forumu keşfedildi (Granada Üniversitesi)
TT

İspanya'da özel bir amaca hizmet eden Antik Roma forumu keşfedildi

İspanya'da Antik Roma forumu keşfedildi (Granada Üniversitesi)
İspanya'da Antik Roma forumu keşfedildi (Granada Üniversitesi)

Arkeologlar, İspanya'da Romalılara ait bir dizi bina ve büyük ihtimalle yerel toplulukların antik imparatorluğa uyum sağlamasına yardımcı olan bir forumun yıkıntılarını keşfetti.

Granada Üniversitesi'nden öğrenciler, gönüllüler ve araştırmacıların oluşturduğu ekip, Ocuri forumunu İspanya'nın güneyindeki Cádiz şehrinin Ubrique kasabasında buldu.

Kasabanın "Cerro de la Mora" adıyla bilinen tepesinin ortasındaki terasın bir Roma forumu alanı olduğuna dair şüpheler, 18. yüzyılın sonları kadar erken bir tarihte, yerel akademisyen Juan Vegazo'nun teorisiyle doğmuştu.

Forumlar, Antik Roma şehirlerinin merkezinde yer alıyordu ve toplanmaya, sosyal aktivitelere ve halka açık konuşmalara yönelik bir alan olarak kullanılıyordu.

Araştırmacılar, kazıya başladığında forum olduğu varsayılan alanın merkezini çevrelediği düşünülen bir duvar buldu.

Bu duvar, yaklaşık 1 metre yükseklikle 16 metre uzunluğundaydı ve MS 1 ila 5. yüzyıllarda zirvede olan Roma İmparatorluğu'nun büyük ve "bariz bir şekilde kamuya açık" binalarında görülen antik mimari özelliklere sahipti.

İlk başta Romalı yapıların büyük ihtimalle MS 3. yüzyılın sonlarına dek dayandığı düşünülüyordu.

Ancak araştırmacılar, bölgede bulunan madeni paralardan yola çıkarak kazı alanındaki binalarda 4. yüzyılın sonuna dek "sürekli yerleşim" olduğunu saptadı.

Son kazıda keşfedilen madeni paralardan birinde, arkeolojik alandaki ilk Hıristiyan simgesi örneği olan Hıristogram yer alıyor.

Arkeologların kazı alanında keşfettiği Kuzey Afrika kökenli seramikler, bölgedeki yerleşim tarihlerinin sınırlarını genişletmeyi sağladı.

Arkeologlar, kazı alanında dekoratif mimari kalıntıların eşlik ettiği "anıt işlevi gören bir sunağın" olduğunu da doğruladı.

Kentin dört bir yanında tabanların, sapların, sütun kalıntıları ve heykel kaidelerinin izleri vardı.

Araştırmacılar, kazı alanındaki binaları inceleyerek Romalıların özellikle suyla bağlantılı senkretik dini uygulamalarının sembolik bir alanını ana hatlarıyla çıkarabildi.
 

ERFV
Ubrique'deki Antik Roma forumunun kalıntıları (Granada Üniversitesi)

Araştırmacılar, bölgede büyük ihtimalle bu kazı alanıyla çevredeki diğer kaleler arasında görsel iletişim sağlayan bir ortaçağ savunma yapısı da ortaya çıkardı.

Bulgular, Antik Roma döneminde Cebelitarık bölgesiyle bağlantılı ticaret rotalarının daha iyi anlaşılmasını sağlıyor. Araştırmacılar, kazı alanının aynı zamanda Romalıların güneydeki İber Yarımadası'na varışını ve yerleşimini daha iyi anlamak için kilit bir bölge olduğunu ifade ediyor.

Arkeologlar, Antik Roma forumunun ve çevresindeki yapıların, imparatorluğun halihazırda bölgede yaşayan yerel topluluklarla karışmasını sağladığını söyledi.
Independent Türkçe



Uzmanlar uyardı: Oyuncaklara ChatGPT eklemek çocuklara "gerçek anlamda zarar verir"

Koleksiyoner Bettina Dorfmann'ın Almanya'nın Duesseldorf kentindeki "Barbie Kliniği"nde 25 Temmuz 2023'te çekilmiş Mattel yapımı bir Barbie (AFP)
Koleksiyoner Bettina Dorfmann'ın Almanya'nın Duesseldorf kentindeki "Barbie Kliniği"nde 25 Temmuz 2023'te çekilmiş Mattel yapımı bir Barbie (AFP)
TT

Uzmanlar uyardı: Oyuncaklara ChatGPT eklemek çocuklara "gerçek anlamda zarar verir"

Koleksiyoner Bettina Dorfmann'ın Almanya'nın Duesseldorf kentindeki "Barbie Kliniği"nde 25 Temmuz 2023'te çekilmiş Mattel yapımı bir Barbie (AFP)
Koleksiyoner Bettina Dorfmann'ın Almanya'nın Duesseldorf kentindeki "Barbie Kliniği"nde 25 Temmuz 2023'te çekilmiş Mattel yapımı bir Barbie (AFP)

Çocuk refahı uzmanlarına göre oyuncak devi Mattel'in ürünlerine ChatGPT ekleme planları, "çocuklara gerçek anlamda zarar verme" riski taşıyabilir.

Barbie'nin üreticisi geçen hafta OpenAI'la işbirliği yaptığını duyurarak gelecekteki oyuncakların popüler yapay zeka sohbet botunu içereceğini ima etmişti. 

Duyuruda teknolojinin nasıl kullanılacağına dair spesifik ayrıntılar yer almasa da Mattel ortaklığın, "yapay zekayla çalışan ürünleri ve deneyimleri destekleyeceğini" ve "yapay zekanın büyüsünü yaşa uygun oyun deneyimleriyle buluşturacağını" belirtmişti.

Çocuk refahı savunucuları buna karşılık Mattel'e deneysel teknolojiyi çocuk oyuncaklarına yerleştirmemesi çağrısında bulundu.

Savunuculuk örgütü Public Citizen'ın eş başkanı Robert Weissman yaptığı açıklamada, "Çocuklar gerçeklik ve oyun arasında tam bir ayrım yapabilecek bilişsel kapasiteye sahip değil" dedi.

Oyuncaklara insan benzeri konuşmalar yapabilen, insanlarınki gibi sesler eklemek çocuklara gerçek anlamda zararlar verme riski taşıyor.

Weissman'ın bahsettiği potansiyel zararlar arasında sosyal gelişimin baltalanması ve çocukların akran ilişkileri kurma becerilerine engel olunması yer alıyor.

Weissman "Mattel, yapay zeka teknolojisini çocuk oyuncaklarına dahil etmeyeceğini derhal duyurmalı" dedi. 

Mattel, yapay zeka içeren oyuncaklar satarak çocuklarımız üzerinde pervasız bir sosyal deney yapmak için ebeveynlerin kendisine duyduğu güveni kullanmamalı.

The Independent cevap hakkı için OpenAI ve Mattel'le temasa geçti.

Mattel ve OpenAI'ın işbirliği, ChatGPT gibi üretken yapay zeka sistemlerinin, kullanıcıların ruh sağlığı üzerindeki etkisine ilişkin endişelerin arttığı bir dönemde geldi.

Sohbet botlarının yanlış bilgi yaydığı, komplo teorilerini doğruladığı ve hatta iddiaya göre kullanıcıları kendilerini öldürmeye teşvik ettiği biliniyor.

Psikiyatristler de yapay zekayla etkileşimlerin yol açtığı, sohbet psikozu adı verilen bir olguya karşı uyarıyor.

Danimarka'daki Aarhus Üniversitesi'nde psikiyatri alanında öğretim üyesi olan Soren Dinesen Ostergaard, Schizophrenia Bulletin için kaleme aldığı başyazıda "ChatGPT gibi üretken yapay zeka sohbet botlarıyla yapılan yazışmalar o kadar gerçekçi ki, kişi diğer uçta gerçek bir insan olduğu izlenimine kolayca kapılıyor" diye yazıyor.

Bana göre bu bilişsel çelişkinin, psikoz eğilimi yüksek kişilerde sanrıları körüklemesi muhtemel görünüyor.

OpenAI'ın patronu Sam Altman bu hafta yaptığı açıklamada, şirketinin hassas kullanıcıları korumak adına komplo teorileri içeren konuşmaları kesmek ya da intihar gibi konular gündeme geldiğinde insanları profesyonel hizmetlere yönlendirmek gibi yollarla, güvenlik önlemleri alma yönünde çaba gösterdiğini söylemişti.

Hard Fork podcast'ine konuşan Altman, "Önceki nesil teknoloji şirketlerinin yeterince hızlı tepki vermeme gibi hatalarına düşmek istemiyoruz" demişti.

Öte yandan ruhsal durumu yeterince kırılgan olan ve psikotik bir kırılmanın eşiğine gelen kullanıcılara nasıl bir uyarı göndereceğimizi henüz bulamadık.

Independent Türkçe