Evrim araştırmalarına yeni boyut: Soyu tükenmiş canlıların robotları yapılıyor

Sudan karaya geçişin sırrını çözebilir.

Araştırmacılar, "paleodan esinlenen robot" çalışmalarında çamur zıpzıpı gibi karada yürüyebilen balıklardan ilham alıyor (Wikimedia Commons)
Araştırmacılar, "paleodan esinlenen robot" çalışmalarında çamur zıpzıpı gibi karada yürüyebilen balıklardan ilham alıyor (Wikimedia Commons)
TT

Evrim araştırmalarına yeni boyut: Soyu tükenmiş canlıların robotları yapılıyor

Araştırmacılar, "paleodan esinlenen robot" çalışmalarında çamur zıpzıpı gibi karada yürüyebilen balıklardan ilham alıyor (Wikimedia Commons)
Araştırmacılar, "paleodan esinlenen robot" çalışmalarında çamur zıpzıpı gibi karada yürüyebilen balıklardan ilham alıyor (Wikimedia Commons)

Bilim insanları milyonlarca yıl önce soyu tükenmiş canlıların robotlarını yapmak için kolları sıvadı. Çeşitli disiplinleri bir araya getiren çalışmaların, evrimsel sürecin kritik noktalarını daha iyi anlamayı sağlaması bekleniyor. 

Mühendisler uzun zamandır bugün yaşayan hayvanların robotlarını yapıyor veya onların bazı becerilerinden esinlenen teknolojik cihazlar geliştiriyor. 

Soyu tükenmiş canlıların bazı özelliklerini daha iyi anlamak için de robotlar üretildiği olmuştu. 

Fakat Cambridge Üniversitesi liderliğindeki bir ekip, soyu tükenmiş hayvanların bütün vücudunun robotunu üreterek nasıl hareket ettikleri gibi temel soruların yanıtlanabileceğini savunuyor.

Science Robotics adlı hakemli dergide dün (23 Ekim) yayımlanan makalenin yazarları, robotik, paleontoloji ve biyoloji alanlarını bir araya getirerek evrimin sudan karaya geçiş gibi dönüm noktalarına ışık tutmayı umuyor. 

Çalışmanın ortak yazarı Michael Ishida "Paleontologlar eski fosilleri inceleyerek kalça ve pelvis eklemlerin yapısı hakkında ipuçları ediniyor ancak sadece fosillerden öğrenebileceklerimizin bir sınırı var" diyerek ekliyor:

İşte bu noktada robotlar devreye giriyor; özellikle omurgalıların hareket etme biçimindeki büyük değişimleri incelerken araştırmadaki boşlukları doldurmamıza katkı sağlayabilirler.

Araştırmacılar halihazırda soyu tükenmiş balık fosillerinden ve bugün hem karada hem de suda yaşayan çamur zıpzıpı gibi hayvanlardan ilhamla bir robot tasarlıyor. 

Robot tamamlandığı zaman omurgalıların sudan karaya nasıl geçtiği sorusunu yanıtlamaya katkı sunması bekleniyor.

Bilim insanları bu tür robotların uçma becerisinin evrimi ve bazı hayvanların dört ayak üzerinden iki ayak üzerinde yürümeye nasıl geçtiği gibi sorulara da cevap vermesini umuyor. 

Ishida bilgisayar simülasyonlarının bu çalışmalarda önemli olduğuna değiniyor fakat robotların, tarih öncesi hayvanların hareketlerini fiziksel ortamlarda test etme imkanı tanıyacağını ekliyor. 

Araştırmacılar bu robotların henüz ortaya çıkmamış türler hakkında da fikir verebileceğini düşünüyor. Ishida "Karşımızda insanların yanında yaşayan hayvanlar veya iklim değişikliğiyle yaşayan hayvanlar gibi yeni evrimsel baskılar var" diyerek ekliyor:

Geçmişteki evrimsel baskıların bir dizi farklı türe nasıl yol açtığını anlarsak belki gelecekte ne olacağına dair bir fikir edinebiliriz.

Sözkonusu "paleodan esinlenen robot" çalışmaları henüz ilk aşamalarında fakat ekip gelecek yıl bazı çıktılar elde etmeyi umuyor.

Independent Türkçe, Guardian, Interesting Engineering, Science Robotics



Serinlemeye çalışan Çin'den endişe verici rekor

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Serinlemeye çalışan Çin'den endişe verici rekor

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

Çin'in büyük bölümünde rekor kıran yaz sıcaklarının yaşanmasıyla ülkenin elektrik talebi tüm zamanların en yüksek seviyesine fırladı. Bu da şebeke üzerinde baskı oluşturup enerjiyi karneyle dağıtma önleminin alınması olasılığını artırdı.

Yetkililer çarşamba günü talebin 1,5 milyar kilovatı aşarak ülkede şimdiye kadar kaydedilen en yüksek seviyeye ulaştığını söyledi. Bu artış, bazı bölgelerde hissedilen sıcaklıkların bugün 50 santigrat dereceye ulaşacağı tahmin edilirken gerçekleşti.

Güneybatıdaki Çongçing'den kıyıdaki Guangzhou'ya kadar uzanan sıcak hava dalgası son günlerde 200 milyondan fazla kişiyi etkiledi. En kötü etkilenen bölgelerden bazıları Hunan, Hubei, Jiangxi ve Guangdong. Bu eyaletler sırasıyla İtalya, Britanya, İspanya ve Meksika'ya benzer büyüklükte nüfuslara ev sahipliği yapıyor.

Çin Ulusal Enerji İdaresi bu ay içinde üçüncü kez ulusal elektrik yükünün rekor seviyeye ulaştığını açıkladı. Son rakam, geçen yılın maksimum değerine göre 55 milyon kilovatlık sıçramaya işaret ediyor.

Aşırı sıcaklıklar, ısıyı hapseden ve sıcak, kuru havaya yol açan subtropikal bir yüksek basınç sistemi tarafından yönlendirildi. Ulusal hava durumu yetkililerine göre bu hafta Çin'in kuzeybatı ve güneybatısındaki 8 hava durumu istasyonu yılın bu zamanı için şimdiye kadarki en yüksek sıcaklıkları kaydetti.

Uzmanlar, talepteki hızlı artışa rağmen şebekenin şimdilik idare ettiğini söylüyor.

Economist Intelligence Unit'ten kıdemli enerji ve iklim değişikliği uzmanı Chim Lee, "Elektrik sistemi şimdilik dayanıyor" dedi.

Ancak asıl sınav yaz ilerledikçe verilecek ve olası elektrik kesintisi riskleri hâlâ var.

Sıcak hava dalgası şimdiden ekinleri etkilemeye, fabrika faaliyetlerini aksatmaya ve sağlık sistemlerini zorlamaya başladı. Bununla birlikte, Çinli perakendeci JD.com'a göre, klima ve vantilatör satışlarının haziranda yüzde 100'den fazla artmasıyla tüketici harcamalarını da artırdı.

Singapur'daki Eurasia Group'un Çin Direktörü Dan Wang, Reuters'a, "Büyük bir ev aleti olan klima satışlarını artırdığı için tüketici duyarlılığını yükseltebilir" diye konuştu.

Wang, "İnsanlar sıcaktan kaçıp film izlemeye gittikçe hizmet sektörünün de canlanması beklenebilir" dedi.

Elektrikt tüketimindeki hızlı artış, haziranda enerji üretimindeki artışın yarısını oluşturan güçlü güneş enerjisi üretimiyle desteklendi. Hidroelektrik de 2022'nin aynı dönemine kıyasla daha düşük kalmasına rağmen 2023 seviyelerine göre yükseldi.

Sıcaklık, Çin'in "Sanfu" sezonuna, tipik olarak yılın en sıcak dönemine denk geliyor. Hava tahmincileri kavurucu sıcakların 20 Temmuz'a kadar devam etmesinin beklendiğini söyledi.

Independent Türkçe