İtalya'da 4 bin yıllık bakır hançer bulundu

Mağarada farklı dönemlere ait çeşitli malzemelerin bulunması, binlerce yıl boyunca kullanıldığını gösteriyor.

MÖ üçüncü bin yılın ikinci yarısına ait, saplı bakır hançer (Federico Bernardini/Ca’ Foscari Üniversitesi)
MÖ üçüncü bin yılın ikinci yarısına ait, saplı bakır hançer (Federico Bernardini/Ca’ Foscari Üniversitesi)
TT

İtalya'da 4 bin yıllık bakır hançer bulundu

MÖ üçüncü bin yılın ikinci yarısına ait, saplı bakır hançer (Federico Bernardini/Ca’ Foscari Üniversitesi)
MÖ üçüncü bin yılın ikinci yarısına ait, saplı bakır hançer (Federico Bernardini/Ca’ Foscari Üniversitesi)

Arkeologlar, İtalya'daki "umut verici" bir mağarada ortaya çıkarılan 4 bin yıllık hançerin, sosyal değişimlerin Bakır Çağı Avrupa'sını nasıl şekillendirdiğine ışık tutabileceğini söylüyor.

İtalya'nın kuzeydoğusundaki Tina Jama mağarasında yapılan kazılar, 10 santimden küçük, belirgin bir sapa sahip, yaprak şeklindeki nadir bakır hançerin keşfedilmesini sağladı.

Hançer, MÖ üçüncü binyılın ikinci yarısına ait bol miktarda seramik kalıntı ve taş eserle birlikte bulundu.

Eserler üzerinde çalışan İtalya ve Slovenya'dan arkeologlara göre bunlar, Avrupa'nın o dönemdeki teknolojik, kültürel ve sosyal dönüşümlerini anlamak için kilit öneme sahip.

"MÖ üçüncü binyılın ikinci yarısına tarihlenen nadir bakır hançerin keşfi, bu tür değerli eserlerin genellikle mezar alanlarında bulunduğu göz önüne alındığında, mağaranın kullanımına ilişkin soruları gündeme getiren istisnai bir olay" diye açıklıyorlar.

Tina Jama'daki kazılar, onlarca yıl süren hareketsizliğin ardından arkeolojik çalışmaların yeniden başlamasına işaret ediyor. Kazı direktörü Federico Bernardini, amaçlarının "modern ve titiz bir yaklaşım benimseyerek kuzeydoğu Adriyatik bölgelerinin yakın tarih öncesinin farklı yönlerini açıklığa kavuşturmak" olduğunu söylüyor.

Araştırmacılar ayrıca MÖ 2000'le MÖ 1500 arasında muhtemelen mağaranın girişini kapatmak için kullanılan, taş levha ve bloklardan oluşan bir yapıyı da ortaya çıkardı.

Bu yapının amacı gizemini koruyor. Araştırmacılar, kısmen onunla ilişkilendirilen insan kafatası parçalarına dayanarak yapının cenaze törenleriyle bağlantılı olduğundan şüpheleniyor. Ayrıca mağaranın içini rüzgarlardan korumak için de yapılmış olabilir.

Mağarada seramik malzemelerin ve bir ocağın bulunması, mağaranın bu dönemde günümüz Hırvatistan'ı yakınlarındaki Dalmaçya bölgesiyle "yakın temas" içinde olan gruplar tarafından sık sık ziyaret edildiğini gösteriyor.

Bakır hançerse MÖ üçüncü binyılın ikinci yarısına tarihlenen bir toprak katmanında ortaya çıkarıldı.
 

sdvfb
Ok başı (Ca' Foscari Üniversitesi)

Arkeologlar, İtalya'da daha önce benzer buluntulara rastlanmadığını ancak Slovenya'da benzer keşifler yapıldığını söylüyor.

Mağarada ayrıca çakmaktaşı ok uçları ve aynı malzemeden uzun bıçaklar, cilalı taş baltalar ve çeşitli taş ve seramik eserlerle kabuk süs eşyaları da ortaya çıkarıldı.

Ayrıca muhtemelen Güney İtalya veya Orta Avrupa'dan getirilmiş volkanik camdan yapılmış bir obsidyen eser de bulundu.

Araştırmacılar, farklı dönemlere ait çeşitli malzemelerin varlığının, mağaranın binlerce yıl boyunca ziyaret edildiğini gösterdiğini ve gelecekteki kazı çalışmaları için "umut verici" olduğunu söylüyor.

Independent Türkçe



Rutin kontrolde şaşkına çeviren olay: Karaciğerinden 2 kiloluk tümör çıktı

Eşine zor rastlanan büyüklükteki tümör, rutin bir kontrolde tesadüfen tespit edildi (Mater Özel Hastanesi)
Eşine zor rastlanan büyüklükteki tümör, rutin bir kontrolde tesadüfen tespit edildi (Mater Özel Hastanesi)
TT

Rutin kontrolde şaşkına çeviren olay: Karaciğerinden 2 kiloluk tümör çıktı

Eşine zor rastlanan büyüklükteki tümör, rutin bir kontrolde tesadüfen tespit edildi (Mater Özel Hastanesi)
Eşine zor rastlanan büyüklükteki tümör, rutin bir kontrolde tesadüfen tespit edildi (Mater Özel Hastanesi)

Avustralyalı bir adam rutin doktor kontrolünde karaciğeride 2 kilogram ağırlığında tümör olduğunu öğrenince şoke oldu.

Brisbane'de yaşayan 67 yaşındaki Barrie Tibbetts, hiçbir semptomu olmadan düzenli kontrolleri için doktorunu ziyaret etti.

Ancak pratisyen hekim Dr. Kerrie Hulett, karaciğer test sonuçlarının "biraz anormal" olduğunu görünce organı ultrasonla incelemeye karar verdi. Tibbetts'in daha önce karaciğerinde sorun yaşaması doktoru özellikle endişelendirmiş.

Ultrasonun karaciğerinde büyük bir kitle olduğunu göstermesinin ardından Tibbetts, soluğu Brisbane'deki Mater Özel Hastanesi'nde aldı.

Hepatosellüler karsinom teşhisi konan üç çocuk babası adamın karaciğerinden, 15 santimetre boyunda ve 2 kilogram ağırlığında tümör çıkarıldı. 

Temmuzdaki ameliyatı gerçekleştiren cerrah Dr. Joel Lewin, tümörün muhtemelen birkaç aydır büyüdüğünü söylüyor. 

Karaciğerin sağ tarafının büyük bir kısmını kaplayan tümörü çıkarmak için 6 saatlik bir operasyon gerekti. 

yjukıl8
Cerrah, tümörün büyüklüğünden dolayı laparoskopi yerine karında kesik açarak ameliyatı yaptığını söylüyor (Mater Özel Hastanesi)

Dr. Lewin daha önce hiç bu kadar büyük bir tümör çıkarmadığını belirtiyor. 

"Semptom yoktu, gözlerime inanamadım" diyen Tibbetts ise ekliyor:

Ameliyattan hemen önce daha fazla tarama yaptırdım ve kitle o kadar büyümüştü ki diyaframıma doğru ilerliyordu.

Doktorlar ameliyat yapılmasa Tibbetts'in muhtemelen hayatını kaybedeceğini düşünüyor. 

Operasyonun ardından eski sağlığına kavuşan hastanın taramalarında da iyi sonuçlar görülüyor.

Eşi Leslie'yle birlikte Avustralya'yı gezmeyi planlayan Tibbetts bu hafta yaptığı açıklamada, "Birkaç hafta önce iyi haberi aldıktan sonra bunun kutlama için güzel bir yol olacağını düşündük" ifadelerini kullandı.

Hepatosellüler karsinom, primer karaciğer kanserlerinin yaklaşık yüzde 85 ila yüzde 90'ına tekabül ediyor. Kanserde primer, tümörün sözkonusu organda başladığı ve başka bir yerden sıçramadığı anlamına geliyor. 

Erkeklerde daha yaygın görülen bu hastalık, genellikle 60 yaşından sonra ortaya çıkıyor. 

Hepatit B ve Hepatit C geçmişi olan kişiler daha büyük bir risk altında. Ayrıca uzmanlar aşırı alkol tüketiminin de karaciğer kanserine yol açabileceğine dair uyarıyor. 

Kaburganın sağ veya sol tarafında şişkinlik, (karaciğer veya dalağın büyümesi), göz ve ciltte sararma, midede şişkinlik, iştah kaybı semptomlar arasında yer alıyor. 

Uzmanlar bu belirtilerin başka hastalıkların da habercisi olabileceğini belirterek özellikle iki haftadan uzun sürmesi durumunda doktora başvurulması gerektiğini söylüyor. 

Independent Türkçe, Guardian, Canberra Times, Cleveland Clinic