İtalya'da 4 bin yıllık bakır hançer bulundu

Mağarada farklı dönemlere ait çeşitli malzemelerin bulunması, binlerce yıl boyunca kullanıldığını gösteriyor.

MÖ üçüncü bin yılın ikinci yarısına ait, saplı bakır hançer (Federico Bernardini/Ca’ Foscari Üniversitesi)
MÖ üçüncü bin yılın ikinci yarısına ait, saplı bakır hançer (Federico Bernardini/Ca’ Foscari Üniversitesi)
TT

İtalya'da 4 bin yıllık bakır hançer bulundu

MÖ üçüncü bin yılın ikinci yarısına ait, saplı bakır hançer (Federico Bernardini/Ca’ Foscari Üniversitesi)
MÖ üçüncü bin yılın ikinci yarısına ait, saplı bakır hançer (Federico Bernardini/Ca’ Foscari Üniversitesi)

Arkeologlar, İtalya'daki "umut verici" bir mağarada ortaya çıkarılan 4 bin yıllık hançerin, sosyal değişimlerin Bakır Çağı Avrupa'sını nasıl şekillendirdiğine ışık tutabileceğini söylüyor.

İtalya'nın kuzeydoğusundaki Tina Jama mağarasında yapılan kazılar, 10 santimden küçük, belirgin bir sapa sahip, yaprak şeklindeki nadir bakır hançerin keşfedilmesini sağladı.

Hançer, MÖ üçüncü binyılın ikinci yarısına ait bol miktarda seramik kalıntı ve taş eserle birlikte bulundu.

Eserler üzerinde çalışan İtalya ve Slovenya'dan arkeologlara göre bunlar, Avrupa'nın o dönemdeki teknolojik, kültürel ve sosyal dönüşümlerini anlamak için kilit öneme sahip.

"MÖ üçüncü binyılın ikinci yarısına tarihlenen nadir bakır hançerin keşfi, bu tür değerli eserlerin genellikle mezar alanlarında bulunduğu göz önüne alındığında, mağaranın kullanımına ilişkin soruları gündeme getiren istisnai bir olay" diye açıklıyorlar.

Tina Jama'daki kazılar, onlarca yıl süren hareketsizliğin ardından arkeolojik çalışmaların yeniden başlamasına işaret ediyor. Kazı direktörü Federico Bernardini, amaçlarının "modern ve titiz bir yaklaşım benimseyerek kuzeydoğu Adriyatik bölgelerinin yakın tarih öncesinin farklı yönlerini açıklığa kavuşturmak" olduğunu söylüyor.

Araştırmacılar ayrıca MÖ 2000'le MÖ 1500 arasında muhtemelen mağaranın girişini kapatmak için kullanılan, taş levha ve bloklardan oluşan bir yapıyı da ortaya çıkardı.

Bu yapının amacı gizemini koruyor. Araştırmacılar, kısmen onunla ilişkilendirilen insan kafatası parçalarına dayanarak yapının cenaze törenleriyle bağlantılı olduğundan şüpheleniyor. Ayrıca mağaranın içini rüzgarlardan korumak için de yapılmış olabilir.

Mağarada seramik malzemelerin ve bir ocağın bulunması, mağaranın bu dönemde günümüz Hırvatistan'ı yakınlarındaki Dalmaçya bölgesiyle "yakın temas" içinde olan gruplar tarafından sık sık ziyaret edildiğini gösteriyor.

Bakır hançerse MÖ üçüncü binyılın ikinci yarısına tarihlenen bir toprak katmanında ortaya çıkarıldı.
 

sdvfb
Ok başı (Ca' Foscari Üniversitesi)

Arkeologlar, İtalya'da daha önce benzer buluntulara rastlanmadığını ancak Slovenya'da benzer keşifler yapıldığını söylüyor.

Mağarada ayrıca çakmaktaşı ok uçları ve aynı malzemeden uzun bıçaklar, cilalı taş baltalar ve çeşitli taş ve seramik eserlerle kabuk süs eşyaları da ortaya çıkarıldı.

Ayrıca muhtemelen Güney İtalya veya Orta Avrupa'dan getirilmiş volkanik camdan yapılmış bir obsidyen eser de bulundu.

Araştırmacılar, farklı dönemlere ait çeşitli malzemelerin varlığının, mağaranın binlerce yıl boyunca ziyaret edildiğini gösterdiğini ve gelecekteki kazı çalışmaları için "umut verici" olduğunu söylüyor.

Independent Türkçe



Yeni çalışmaya göre doğal sebeplerle ilişkilendirilen ölümler Kovid kaynaklı olabilir

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Yeni çalışmaya göre doğal sebeplerle ilişkilendirilen ölümler Kovid kaynaklı olabilir

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Kovid pandemisinin ilk aylarında daha önce doğal nedenlere bağlanan birçok ölüm aslında virüs nedeniyle gerçekleşmiş olabilir.

ABD Ulusal Yaşlanma Enstitüsü'ne göre, pandeminin ilk 30 ayında bir milyondan fazla ölüm, hastalık ve kronik durumlar gibi diğer doğal nedenlerden rapor edildi. Önceki çalışmalar, fazla ölümlerin bildirilen Kovid ölümlerinden daha yüksek olduğunu bulmuş ancak çoğu, tüm nedenlerden kaynaklanan ekstra ölümleri araştırmıştı.

Şimdi araştırmacılar bu ölümlerin zamanlamasının, bunların fark edilmeyen ölümler olabileceğini veya sağlık hizmetlerinde ve diğer alanlarda pandemiyle ilgili aksaklıklarla dolaylı yoldan bağlantılı olabileceğini gösterdiğini söylüyor.

Enstitünün finanse ettiği çalışma, Mart 2020'den Ağustos 2022'ye kadar 3 bin 127 ABD ilçesinde beklenenden yaklaşık 1,2 milyon daha fazla doğal nedenli ölüm olduğunu ortaya koydu.

Bu ölümlerin yaklaşık 163 bininin ölüm belgesinde Kovid ibaresi bulunmuyordu.

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nden (CDC) alınan verileri kullanan araştırmacılar, fazladan ölümlerle Kovid ölümleri arasındaki en büyük boşlukların Batı ve Güney kırsalında olduğunu tespit etti.

Enstitü, vakalardaki artışların genellikle doğal nedenli fazladan ölümlerdeki artışlarla ilişkili olduğunu belirtti.

Enstitü, "Kovid-19 ölümleriyle doğal nedenli ölümler arasındaki korelasyon, sağlık hizmetlerindeki gecikmelerin ve pandeminin sosyal ve ekonomik etkilerinin bu fazladan ölümlerin ana nedenleri olmadığını gösteriyor" açıklamasını yaptı.

Doğal nedenlere bağlı ekstra ölümlerin daha fazla olduğu bölgelerde, test eksikliği, daha az deneyimli ölüm araştırmacıları ve tıbbi tesislerin dışında meydana gelen daha fazla ölüm nedeniyle daha fazla fark edilmeyen Kovid ölümü yaşanmış olabilir.

PNAS adlı akademik dergide yayımlanan çalışmada, New England ve Orta Atlantik metropol ilçelerinde, bildirilen Kovid ölümlerine kıyasla daha az doğal nedenli fazladan ölüm olduğu tespit edildi. Bunun nedeni muhtemelen Kovid önleme politikaları, farklı ölüm raporlama standartları veya ekonomik olarak daha ayrıcalıklı ilçelerde evden çalışma imkanının artması nedeniyle diğer ölüm nedenlerindeki düşüşler olabilir.

Fakat bulgularda bazı sınırlamalar vardı. Örneğin, doğal nedenlere bağlı ölümlerdeki fazlalığın fark edilmeyen Kovid vakalarından mı kaynaklandığı yoksa pandemiden kaynaklanan diğer aksaklıklarla mı ilgili olduğu kesin olarak bilinemiyor. 2022 için ölüm sayıları da hâlâ kesin değil.

Enstitü, "Gelecekteki araştırmalar, fark edilmeyen Kovid-19 ölümlerini diğer nedenlerden ayırmalı ve yaş, cinsiyet, ırk ve sosyoekonomik durum gibi bireysel faktörlerin yanı sıra sağlık sigortası ve birinci basamak bakıma erişim gibi farklılıkları incelemeli" ifadelerini kullandı.

Genel olarak, bu çalışma pandeminin gerçek etkisinin daha iyi anlaşılmasına katkı sunuyor. Ayrıca daha iyi halk sağlığı müdahalelerine ve ölüm soruşturma sistemlerindeki iyileştirmelere rehberlik edebilir.

Independent Türkçe