"Yeni normal" pandemiyle kalıcı hale gelmiş olabilir mi?

Yeni araştırma toplumun daha evcimen hale geldiğine işaret ediyor

Pandemi kısıtlamaları kalktıktan sonra bile dışarıda geçirilen süre çok az artsa da eski halini almadı (Reuters)
Pandemi kısıtlamaları kalktıktan sonra bile dışarıda geçirilen süre çok az artsa da eski halini almadı (Reuters)
TT

"Yeni normal" pandemiyle kalıcı hale gelmiş olabilir mi?

Pandemi kısıtlamaları kalktıktan sonra bile dışarıda geçirilen süre çok az artsa da eski halini almadı (Reuters)
Pandemi kısıtlamaları kalktıktan sonra bile dışarıda geçirilen süre çok az artsa da eski halini almadı (Reuters)

Kovid-19 pandemisinin ardından evde geçirilen sürenin kayda değer derecede arttığı ortaya kondu. 

Dünya çapındaki koronavirüs salgını günlük aktivitelerden çalışma biçimine kadar hayatın genelinde derin bir etki yaratırken "yeni normali" de beraberinde getirmişti. 

Çoğu kişinin evde geçirdiği vakit aniden çarpıcı bir şekilde artmış, insanlar ekmek yapmaktan yeni bir dil öğrenmeye kadar çeşitli işlerle bu zamanı değerlendirmeye çalışmıştı. 

Journal of the American Planning Association adlı hakemli dergide dün (30 Ekim) yayımlanan bir araştırmaya göre bu süreç toplumu daha evcimen bir hale getirmiş olabilir. 

Yaklaşık 34 bin ABD'liyle bir anket yürüten bilim insanları, evde ve dışarıda geçirilen süredeki değişimi 2003'ten 2023'e kadar takip etti.

Bu süre zarfında dışarda geçiririlen süre azalırken, özellike 2019'la birlikte bu eğilimde ciddi bir artış kaydedildi. Bu tarihten itibaren dışarıda yapılan aktivitelere ayrılan sürenin günde yaklaşık 1 saat düştüğü gözlemlendi.

2022 ve 2023'te evde geçirilen sürenin değişmemesi, pandeminin kalıcı bir etki yaratmış olabileceğine işaret ediyor. 

Yeni çalışmada ayrıca gün içinde yolculuğa ayrılan sürenin de 12 dakika azaldığı kaydedildi. 

Uzmanlar sözkonusu değişimin pandemiyle birlikte çok sayıda işyerinin evden çalışma düzenine geçmesiyle bağlantılı olduğunu söylüyor. 

Bunun yanı sıra başka çalışmalarda özellikle genç kuşağın evde daha fazla zaman geçirdiği saptanmıştı. Teknolojinin gelişmesiyle çevrimiçi iletişimin kolaylaşması bunun nedenlerinden biri olabilir. 

Ancak Kovid-19 pandemisinin ilk yılında yapılan bir çalışmada gençlerin salgın döneminde yalnızlaştığı ortaya konmuştu.

Diğer yandan temmuzda yayımlanan ve 17 bin Avustralyalıyı içeren başka bir araştırmada, pandemide evde geçirilen zaman artmasına karşın bu durumun yalnızlaşmaya yol açmadığı bulunmuştu.

Çalışmanın yazarlarından Dr. Nancy Kong, 2018-2020 dönemini kapsayan bulgular hakkında "Çoğu kişi yalnızlık seviyesinde herhangi bir artış yaşamadı" diyerek ekliyor:

Ancak 15-25 yaş grubundaki gençlerde ve dışa dönük kişilerde yalnızlıkta bir artış olduğunu gördük. Bu grupların, özellikle de sosyal ağlar kurmaya devam eden gençlerin daha fazla fiziksel temasa ihtiyacı olabilir.

Yeni araştırmaysa pandemi kısıtlamalarından sonraki dönemdeki davranış değişikliğini incelemesi açısından önem arz ediyor.

Araştırmayı yürüten şehir plancıları, mevcut durumun kentlerde bazı değişimlere yol açabileceğini düşünüyor. 

ABD'deki Clemson Üniversitesi'nden makalenin başyazarı Eric A. Morris, "Sürekli ofiste olan çalışanlar yokken şehirlerin; kent sakinlerini, çalışanları ve müşterileri çekmek için çalışmasının gerektiği bir dünyada, yerel yetkililer diğer güçlü yönlerine daha fazla yatırım yapmaya çalışabilir" diyerek ekliyor:

Bunlar arasında rekreasyon, eğlence, kültür, sanat ve daha fazlası için fırsatlar yaratmak yer alıyor. Merkezi şehirler üretimden çok tüketim merkezleri olmaya doğru kayabilir.

Independent Türkçe, Australian Broadcasting Corporation, Phys.org, New York Times, Journal of the American Planning Association, Journal of Adolescent Health, Journal of Economic Behavior & Organization



Yeni çalışmaya göre doğal sebeplerle ilişkilendirilen ölümler Kovid kaynaklı olabilir

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Yeni çalışmaya göre doğal sebeplerle ilişkilendirilen ölümler Kovid kaynaklı olabilir

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Kovid pandemisinin ilk aylarında daha önce doğal nedenlere bağlanan birçok ölüm aslında virüs nedeniyle gerçekleşmiş olabilir.

ABD Ulusal Yaşlanma Enstitüsü'ne göre, pandeminin ilk 30 ayında bir milyondan fazla ölüm, hastalık ve kronik durumlar gibi diğer doğal nedenlerden rapor edildi. Önceki çalışmalar, fazla ölümlerin bildirilen Kovid ölümlerinden daha yüksek olduğunu bulmuş ancak çoğu, tüm nedenlerden kaynaklanan ekstra ölümleri araştırmıştı.

Şimdi araştırmacılar bu ölümlerin zamanlamasının, bunların fark edilmeyen ölümler olabileceğini veya sağlık hizmetlerinde ve diğer alanlarda pandemiyle ilgili aksaklıklarla dolaylı yoldan bağlantılı olabileceğini gösterdiğini söylüyor.

Enstitünün finanse ettiği çalışma, Mart 2020'den Ağustos 2022'ye kadar 3 bin 127 ABD ilçesinde beklenenden yaklaşık 1,2 milyon daha fazla doğal nedenli ölüm olduğunu ortaya koydu.

Bu ölümlerin yaklaşık 163 bininin ölüm belgesinde Kovid ibaresi bulunmuyordu.

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nden (CDC) alınan verileri kullanan araştırmacılar, fazladan ölümlerle Kovid ölümleri arasındaki en büyük boşlukların Batı ve Güney kırsalında olduğunu tespit etti.

Enstitü, vakalardaki artışların genellikle doğal nedenli fazladan ölümlerdeki artışlarla ilişkili olduğunu belirtti.

Enstitü, "Kovid-19 ölümleriyle doğal nedenli ölümler arasındaki korelasyon, sağlık hizmetlerindeki gecikmelerin ve pandeminin sosyal ve ekonomik etkilerinin bu fazladan ölümlerin ana nedenleri olmadığını gösteriyor" açıklamasını yaptı.

Doğal nedenlere bağlı ekstra ölümlerin daha fazla olduğu bölgelerde, test eksikliği, daha az deneyimli ölüm araştırmacıları ve tıbbi tesislerin dışında meydana gelen daha fazla ölüm nedeniyle daha fazla fark edilmeyen Kovid ölümü yaşanmış olabilir.

PNAS adlı akademik dergide yayımlanan çalışmada, New England ve Orta Atlantik metropol ilçelerinde, bildirilen Kovid ölümlerine kıyasla daha az doğal nedenli fazladan ölüm olduğu tespit edildi. Bunun nedeni muhtemelen Kovid önleme politikaları, farklı ölüm raporlama standartları veya ekonomik olarak daha ayrıcalıklı ilçelerde evden çalışma imkanının artması nedeniyle diğer ölüm nedenlerindeki düşüşler olabilir.

Fakat bulgularda bazı sınırlamalar vardı. Örneğin, doğal nedenlere bağlı ölümlerdeki fazlalığın fark edilmeyen Kovid vakalarından mı kaynaklandığı yoksa pandemiden kaynaklanan diğer aksaklıklarla mı ilgili olduğu kesin olarak bilinemiyor. 2022 için ölüm sayıları da hâlâ kesin değil.

Enstitü, "Gelecekteki araştırmalar, fark edilmeyen Kovid-19 ölümlerini diğer nedenlerden ayırmalı ve yaş, cinsiyet, ırk ve sosyoekonomik durum gibi bireysel faktörlerin yanı sıra sağlık sigortası ve birinci basamak bakıma erişim gibi farklılıkları incelemeli" ifadelerini kullandı.

Genel olarak, bu çalışma pandeminin gerçek etkisinin daha iyi anlaşılmasına katkı sunuyor. Ayrıca daha iyi halk sağlığı müdahalelerine ve ölüm soruşturma sistemlerindeki iyileştirmelere rehberlik edebilir.

Independent Türkçe