Milyonlarca yıllık kayalar, karanlık madde dedektörü olmaya aday

Gizemli ve görünmez karanlık madde, evrendeki tüm maddenin yüzde 80'inden fazlasını oluşturuyor.

Hubble Uzay Teleskobu'nun bu görüntüsündeki galaksiler arasında gizemli mavi ışık eğrileri var. Eğriler uzak galaksilerin bozulmuş görüntülerine karşılık geliyor. Galaksi kümesinin içine hapsolmuş bütün normal ve karanlık maddenin kolektif kütleçekimi, uzay-zamanı bükerek Dünya'ya doğru yol alan ışığı etkiliyor (NASA/ESA /J. Lotz ve HFF Ekibi [STScI])
Hubble Uzay Teleskobu'nun bu görüntüsündeki galaksiler arasında gizemli mavi ışık eğrileri var. Eğriler uzak galaksilerin bozulmuş görüntülerine karşılık geliyor. Galaksi kümesinin içine hapsolmuş bütün normal ve karanlık maddenin kolektif kütleçekimi, uzay-zamanı bükerek Dünya'ya doğru yol alan ışığı etkiliyor (NASA/ESA /J. Lotz ve HFF Ekibi [STScI])
TT

Milyonlarca yıllık kayalar, karanlık madde dedektörü olmaya aday

Hubble Uzay Teleskobu'nun bu görüntüsündeki galaksiler arasında gizemli mavi ışık eğrileri var. Eğriler uzak galaksilerin bozulmuş görüntülerine karşılık geliyor. Galaksi kümesinin içine hapsolmuş bütün normal ve karanlık maddenin kolektif kütleçekimi, uzay-zamanı bükerek Dünya'ya doğru yol alan ışığı etkiliyor (NASA/ESA /J. Lotz ve HFF Ekibi [STScI])
Hubble Uzay Teleskobu'nun bu görüntüsündeki galaksiler arasında gizemli mavi ışık eğrileri var. Eğriler uzak galaksilerin bozulmuş görüntülerine karşılık geliyor. Galaksi kümesinin içine hapsolmuş bütün normal ve karanlık maddenin kolektif kütleçekimi, uzay-zamanı bükerek Dünya'ya doğru yol alan ışığı etkiliyor (NASA/ESA /J. Lotz ve HFF Ekibi [STScI])

ABD'nin Virginia eyaletinden bilim insanları, gizemli karanlık maddeyi ararken son derece eski kayalara yöneldi.

Evrendeki tüm maddenin yüzde 80'inden fazlasını oluşturan bu madde kozmosu şekillendirip etkiliyor. Ancak hiçbir şekilde görünmüyor ve normal sensörler ve tekniklerle tespit edilemiyor.

Virginia Tech'ten araştırmacılar milyar yıllık kayaları analiz ederek karanlık maddenin izlerini bulmayı umuyor. Bu fikir ilk olarak 1980'lerde ortaya atılmıştı. O zamandan bu yana yaşanan teknolojik gelişmeler, araştırmacıları bu fikri yeniden gözden geçirmeye yöneltti. Ya Dünya'nın minerallerinde izler varsa?

Fizik profesörü Patrick Huber yaptığı açıklamada "Bu çılgınca. Bu fikri ilk duyduğumda delilik olduğunu düşündüm. Bunu yapmak istiyorum" diyor.

zxscdfegrt
Doktora adayı Keegan Walkup (solda) ve fizikçi Patrick Huber, eski kayaların kristal kafes yapıları içinde karanlık madde izlerine dair kanıt aramak için Huber'ın kurduğu yeni laboratuvarda çalışıyor (Spencer Coppage/Virginia Tech)

Karanlık madde teorilerini test etmek için yeni bir laboratuvar inşa eden Huber, araştırması için Ulusal Bilim Vakfı ve Ulusal Nükleer Güvenlik İdaresi'nden birkaç milyon dolar aldı.

Fizikçi, çalışmalarını "orta yaş krizine" benzetiyor.

Huber ve meslektaşları yeni görüntüleme yöntemlerini kullanarak mineral kristalindeki bir atom deseni olan kristal kafes yapılarında, uzun zaman önceki karanlık madde etkileşimlerinden kaynaklanan yıkım izlerini ortaya çıkarmayı umuyor.

Karanlık maddenin diğer maddelerle etkileşimlerini, görünür bir maddeye ait atom çekirdeğiyle çarpışması dışında algılamak mümkün değil. Çarpışma sonucu çekirdek geri teperek enerji açığa çıkarıyor.

Huber'la işbirliği yapan Vsevolod Ivanov, bir kayanın içindeki yüksek enerjili bir parçacığın, maddenin temel yapıtaşı olan atomun yüklü çekirdeğine çarptığında geri tepme sonucu çekirdeği yerinden fırlatabileceğini söylüyor. Çekirdeğin ardında bıraktığı boşluk, kristal içindeki yapısal değişikliklere işaret ediyor.

Ivanov, "Milyonlarca yıl boyunca farklı parçacıklara maruz kalmış bir kristali alıp bildiğimiz şeylere karşılık gelen dağılımları çıkaracağız" diyor.

Geriye her ne kalırsa bu yeni bir şey olmalı ve karanlık madde olabilir.

Araştırmacılar, karanlık madde dedektörü olma potansiyeli taşıyan adayları belirleyip saptamaya çalışıyor.

Zürih Üniversitesi'ndeki araştırmacılarla işbirliği kurarak batarya ve seramiklerde kullanılan sentetik lityum florürdeki bu yüksek enerjili parçacıkların üç boyutlu modellerini yapmaya başladılar.

Sentetik madde iyi bir karanlık madde dedektörü olmasa da Huber ve bilim insanlarının sinyalleri belirlemesine katkı sağlayacak.

Independent Türkçe



Ödüllü Big Little Lies'ın yıldızı "hayatını değiştiren" telefonu anlattı

David E. Kelley tarafından uyarlanan ve 2017'den 2019'a kadar iki sezon süren hit drama dizisi, 8 Emmy kazandı (HBO)
David E. Kelley tarafından uyarlanan ve 2017'den 2019'a kadar iki sezon süren hit drama dizisi, 8 Emmy kazandı (HBO)
TT

Ödüllü Big Little Lies'ın yıldızı "hayatını değiştiren" telefonu anlattı

David E. Kelley tarafından uyarlanan ve 2017'den 2019'a kadar iki sezon süren hit drama dizisi, 8 Emmy kazandı (HBO)
David E. Kelley tarafından uyarlanan ve 2017'den 2019'a kadar iki sezon süren hit drama dizisi, 8 Emmy kazandı (HBO)

Big Little Lies'ın üçüncü sezonuyla ilgili gelişmeler hâlâ belirsizliğini korurken dizinin yıldızlarından Shailene Woodley, her şeyin nasıl başladığını anlattı.

Woodley, HBO'nun hit dizisi Big Little Lies'da canlandırdığı Jane Chapman karakteriyle ilk Emmy adaylığını elde etmişti. Ancak 32 yaşındaki Woodley, rolü neredeyse geri çevireceğini açıkladı.

Laura Dern ikna etmiş

Vanity Fair'a yakın zamanda verdiği röportajda Woodley, Jean-Marc Vallée'yle çalışma fırsatından duyduğu heyecanı dile getirerek onu "inanılmaz bir sanatçı ve yönetmen" diye nitelendirdi. 

Ancak Woodley'nin daha önce kendini keşfetmek üzere Hindistan'a gitme planları olduğu için projeye katılımı başlangıçta ertelenecekti. Ta ki Laura Dern devreye girene kadar... 

İki kez Altın Küre'ye aday gösterilen Woodley, "kız kardeşim" dediği rol arkadaşı Laura Dern'ün, kendisini Liane Moriarty'nin kitabının dizi uyarlamasına katılmaya ve Jane rolünü üstlenmeye nasıl ikna ettiğini anlattı.

Bir telefon aldım, asla unutmayacağım. 2015'in kasım ya da ekim ayıydı. O zamanlar oyunculuktan ya da sanattan ve hikaye anlatma zanaatından yorulmamıştım ama Hollywood'dan gerçekten yorulmuştum.

"Kendimi bulmak istiyordum"

Amerikalı oyuncu sözlerine, "Big Little Lies'la ilgili bir telefon aldım çünkü Jean-Marc Vallée, Jane'i oynamamı istiyordu" diyerek devam etti:

Onunla çalışmayı çok istiyordum, inanılmaz bir sanatçı ve yönetmen olduğunu düşünüyordum. Ama 'kendimi bulma' konusunda gerçekten kararlıydım.

Woodley daha sonra Hindistan'dayken Dern'den bir telefon almış: 

Dedi ki, 'Dinle, hayatında nerede olduğunu biliyorum. Ben de daha önce o yollardan geçtim. Bu dünya bir yanılsama ama yanılsama olmayan, senin yapmayı sevdiğin şey. Ve senin amacın, en azından hayatının bu anında, bir hikaye anlatıcısı olmak. Ve bence bu fırsatı kaçırman büyük bir hata olur.

Woodley, "Hindistan'ı terk edip ABD'ye dönmeye karar vermem bu telefon sayesinde oldu ve hayatımı sonsuza dek değiştirdi" diye ekledi. 

"Arkadaşlığımızın cesur bir anıydı"

"Pek çok açıdan Laura'ya minnettarım" diyen aktris şöyle dedi: 

Bu, arkadaşlığımızın 'Bence bir hata yapıyorsun ve sana nedenini söyleyecek kadar cesur olacağım çünkü seni gerçekten anlıyorum ve şu anda kendi hayatında göremediğin bir şeyi görüyorum' diyecek kadar cesur bir anıydı.

Woodley ve Dern, Big Little Lies'da beraber çalışmadan önce, 2014 yapımı romantik film Aynı Yıldızın Altında'da (The Fault in Our Stars) birlikte rol almıştı. 

Dern, Woodley'nin canlandırdığı Hazel Grace Lancaster'ın annesini oynamıştı.

Kidman "üçüncü sezon iyi durumda" demişti

Big Little Lies'ın yıldızlarla dolu kadrosunda Dern ve Woodley'nin yanı sıra Nicole Kidman, Reese Witherspoon ve Zoe Kravitz de yer alıyor. 

Dizi, HBO tarihinin en başarılı dizilerinden biri olarak övgüyle karşılanmıştı. 

Haziranda Kidman ve Witherspoon, yeni sezonun gidişatıyla ilgili bilgi vermişti. 57 yaşındaki Kidman, üçüncü sezonun "iyi durumda" olduğunu söylemişti.

Independent Türkçe, Deadline, Vanity Fair, Variety