عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

Milyonlarca yıllık kayalar, karanlık madde dedektörü olmaya aday

Gizemli ve görünmez karanlık madde, evrendeki tüm maddenin yüzde 80'inden fazlasını oluşturuyor.

Hubble Uzay Teleskobu'nun bu görüntüsündeki galaksiler arasında gizemli mavi ışık eğrileri var. Eğriler uzak galaksilerin bozulmuş görüntülerine karşılık geliyor. Galaksi kümesinin içine hapsolmuş bütün normal ve karanlık maddenin kolektif kütleçekimi, uzay-zamanı bükerek Dünya'ya doğru yol alan ışığı etkiliyor (NASA/ESA /J. Lotz ve HFF Ekibi [STScI])
Hubble Uzay Teleskobu'nun bu görüntüsündeki galaksiler arasında gizemli mavi ışık eğrileri var. Eğriler uzak galaksilerin bozulmuş görüntülerine karşılık geliyor. Galaksi kümesinin içine hapsolmuş bütün normal ve karanlık maddenin kolektif kütleçekimi, uzay-zamanı bükerek Dünya'ya doğru yol alan ışığı etkiliyor (NASA/ESA /J. Lotz ve HFF Ekibi [STScI])
TT
TT

Milyonlarca yıllık kayalar, karanlık madde dedektörü olmaya aday

Hubble Uzay Teleskobu'nun bu görüntüsündeki galaksiler arasında gizemli mavi ışık eğrileri var. Eğriler uzak galaksilerin bozulmuş görüntülerine karşılık geliyor. Galaksi kümesinin içine hapsolmuş bütün normal ve karanlık maddenin kolektif kütleçekimi, uzay-zamanı bükerek Dünya'ya doğru yol alan ışığı etkiliyor (NASA/ESA /J. Lotz ve HFF Ekibi [STScI])
Hubble Uzay Teleskobu'nun bu görüntüsündeki galaksiler arasında gizemli mavi ışık eğrileri var. Eğriler uzak galaksilerin bozulmuş görüntülerine karşılık geliyor. Galaksi kümesinin içine hapsolmuş bütün normal ve karanlık maddenin kolektif kütleçekimi, uzay-zamanı bükerek Dünya'ya doğru yol alan ışığı etkiliyor (NASA/ESA /J. Lotz ve HFF Ekibi [STScI])

ABD'nin Virginia eyaletinden bilim insanları, gizemli karanlık maddeyi ararken son derece eski kayalara yöneldi.

Evrendeki tüm maddenin yüzde 80'inden fazlasını oluşturan bu madde kozmosu şekillendirip etkiliyor. Ancak hiçbir şekilde görünmüyor ve normal sensörler ve tekniklerle tespit edilemiyor.

Virginia Tech'ten araştırmacılar milyar yıllık kayaları analiz ederek karanlık maddenin izlerini bulmayı umuyor. Bu fikir ilk olarak 1980'lerde ortaya atılmıştı. O zamandan bu yana yaşanan teknolojik gelişmeler, araştırmacıları bu fikri yeniden gözden geçirmeye yöneltti. Ya Dünya'nın minerallerinde izler varsa?

Fizik profesörü Patrick Huber yaptığı açıklamada "Bu çılgınca. Bu fikri ilk duyduğumda delilik olduğunu düşündüm. Bunu yapmak istiyorum" diyor.

zxscdfegrt
Doktora adayı Keegan Walkup (solda) ve fizikçi Patrick Huber, eski kayaların kristal kafes yapıları içinde karanlık madde izlerine dair kanıt aramak için Huber'ın kurduğu yeni laboratuvarda çalışıyor (Spencer Coppage/Virginia Tech)

Karanlık madde teorilerini test etmek için yeni bir laboratuvar inşa eden Huber, araştırması için Ulusal Bilim Vakfı ve Ulusal Nükleer Güvenlik İdaresi'nden birkaç milyon dolar aldı.

Fizikçi, çalışmalarını "orta yaş krizine" benzetiyor.

Huber ve meslektaşları yeni görüntüleme yöntemlerini kullanarak mineral kristalindeki bir atom deseni olan kristal kafes yapılarında, uzun zaman önceki karanlık madde etkileşimlerinden kaynaklanan yıkım izlerini ortaya çıkarmayı umuyor.

Karanlık maddenin diğer maddelerle etkileşimlerini, görünür bir maddeye ait atom çekirdeğiyle çarpışması dışında algılamak mümkün değil. Çarpışma sonucu çekirdek geri teperek enerji açığa çıkarıyor.

Huber'la işbirliği yapan Vsevolod Ivanov, bir kayanın içindeki yüksek enerjili bir parçacığın, maddenin temel yapıtaşı olan atomun yüklü çekirdeğine çarptığında geri tepme sonucu çekirdeği yerinden fırlatabileceğini söylüyor. Çekirdeğin ardında bıraktığı boşluk, kristal içindeki yapısal değişikliklere işaret ediyor.

Ivanov, "Milyonlarca yıl boyunca farklı parçacıklara maruz kalmış bir kristali alıp bildiğimiz şeylere karşılık gelen dağılımları çıkaracağız" diyor.

Geriye her ne kalırsa bu yeni bir şey olmalı ve karanlık madde olabilir.

Araştırmacılar, karanlık madde dedektörü olma potansiyeli taşıyan adayları belirleyip saptamaya çalışıyor.

Zürih Üniversitesi'ndeki araştırmacılarla işbirliği kurarak batarya ve seramiklerde kullanılan sentetik lityum florürdeki bu yüksek enerjili parçacıkların üç boyutlu modellerini yapmaya başladılar.

Sentetik madde iyi bir karanlık madde dedektörü olmasa da Huber ve bilim insanlarının sinyalleri belirlemesine katkı sağlayacak.

Independent Türkçe

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

50 yaşında iki kadın doğumda karıştırıldıklarını DNA testiyle öğrendi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT
TT

50 yaşında iki kadın doğumda karıştırıldıklarını DNA testiyle öğrendi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Bir DNA testi, iki kadının 50 yıl önce doğumda değiştirildiklerini keşfetmesini sağladı.

İngiltere'de iki kadın 1967'de aynı hastanede doğduktan sonra yanlış ailelerin yanına gittiklerini öğrendi ve bu, Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Servisi (NHS) tarafından onaylanan ilk bebek değiştirme vakası oldu.

BBC'nin haberine göre keşif, 2021'de Noel hediyesi olarak evde DNA testi kiti alan Tony'nin bir kız kardeşi olduğunu öğrenmesiyle başladı.

Test sonuçları, kardeşi olarak Claire takma adıyla bilinen bir kadını işaret ediyordu. Durumu açıklığa kavuşturmak isteyen Tony, iki yıl önce kendi DNA testini yaptıran Claire'le bağlantı kurdu.

Claire'in sonuçları, ebeveynlerinin doğum yeriyle hiçbir bağlantı göstermemesi ve hiç tanışmadığı bir aile üyesiyle genetik bağını ortaya çıkarmasıyla zaten soru işaretleri yaratmıştı.

Claire ve Tony mesajlaşırken, şaşırtıcı bir gerçeği ortaya çıkardılar: Tony'nin kız kardeşi Jessica ve Claire yaklaşık 55 yıl önce aynı zamanda aynı hastanede doğmuştu. Notları karşılaştırdıkça, bir karışıklık olduğuna, yani aslında doğumda yer değiştirdiklerine daha fazla ikna oldular.

Claire, kendi ailesi olabileceğinden şüphelendiği aileyle tanışmaya karar verdiğini yayıncıyla paylaşarak, "Sadece onları görmek, onlarla tanışmak, onlarla konuşmak ve onları kucaklamak istedim" dedi.

Sonunda Tony ve annesi Joan'ın evine gittiğinde (işe gidip gelirken tesadüfen sık sık geçtiği bir köy) taşlar nihayet yerine oturmaya başladı. Claire şöyle hatırlıyor:

[Joan'a] baktım ve dedim ki, 'Aman Tanrım, senin gözlerini almışım! Gözlerimiz aynı. Aman Tanrım, birine benziyorum!'

Joan yayın organına "Doğru hissettirdi" diye konuştu.

Tıpkı benim gençlik günlerimde olduğum gibi görünüyor diye düşündüm. 

Claire ayrıca her zaman inandığından bir gün daha büyük olduğunu, resmi kayıtlarda belirtilenden sadece birkaç saat önce doğduğunu keşfetti. "Doğum belgem yanlış, pasaportum, ehliyetim, her şeyim yanlış" diye açıkladı.

BBC'nin bilgi edinme özgürlüğü kapsamında yaptığı başvurunun ardından, NHS başlangıçta bebeklerin yanlış ebeveynlerle eve gönderildiğine dair kayıtlı bir vaka olmadığını belirtti.

Ancak Claire, Joan'la görüştükten sonra Tony, kadınların doğduğu hastaneden sorumlu NHS birimiyle temasa geçti. NHS Resolution, bu değişimi "dehşet verici bir hata" diyerek doğruladı, yasal sorumluluğu kabul etti ve vakanın "benzersiz ve karmaşık" koşulları nedeniyle tazminat görüşmelerinin sürdüğünü belirtti.

Independent Türkçe