Mars'ta yaşamın izini süren NASA, Curiosity'nin çektiği yeni fotoğrafları paylaştı

NASA bilim insanları, kayaları keşfettikleri bölgenin tarihini anlamayı umuyor ve eski mikrobiyal yaşama dair kanıt arıyor.

Bilim insanları, kutu yapısı diye adlandırılan Mars'taki bu sırt desenini eski yeraltı sularının oluşturduğunu düşünüyor. Curiosity yakında bu oluşumu ziyaret edecek (NASA/Jet İtki Laboratuvarı-Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü/Arizona Üniversitesi)
Bilim insanları, kutu yapısı diye adlandırılan Mars'taki bu sırt desenini eski yeraltı sularının oluşturduğunu düşünüyor. Curiosity yakında bu oluşumu ziyaret edecek (NASA/Jet İtki Laboratuvarı-Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü/Arizona Üniversitesi)
TT

Mars'ta yaşamın izini süren NASA, Curiosity'nin çektiği yeni fotoğrafları paylaştı

Bilim insanları, kutu yapısı diye adlandırılan Mars'taki bu sırt desenini eski yeraltı sularının oluşturduğunu düşünüyor. Curiosity yakında bu oluşumu ziyaret edecek (NASA/Jet İtki Laboratuvarı-Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü/Arizona Üniversitesi)
Bilim insanları, kutu yapısı diye adlandırılan Mars'taki bu sırt desenini eski yeraltı sularının oluşturduğunu düşünüyor. Curiosity yakında bu oluşumu ziyaret edecek (NASA/Jet İtki Laboratuvarı-Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü/Arizona Üniversitesi)

NASA'nın keşif aracı Curiosity, Mars'ta eski mikrobiyal yaşamın izini sürerken beyaz kükürt taşlarıyla kaplı gizemli bir bölgenin bir dizi çarpıcı yeni görüntüsünü yakaladı.

Görev için 13 yıl önce Dünya'dan ayrılan Curiosity, çarpıcı manzarayı ilk kez yaz aylarında Kızıl Gezegen'in Gediz Vallis nehir yatağında keşfetmişti.

Curiosity'nin proje uzmanlarından Ashwin Vasavada, yaptığı açıklamada "Sülfür bölgesine her açıdan, üstten ve yandan baktık ve nasıl oluştuğuna dair bize ipuçları verebilecek sülfürle karışık herhangi bir şey bulmaya çalıştık" dedi.

Çokça veri topladık ve artık çözmemiz gereken eğlenceli bir bulmacamız var.

Gezgin, öncü görevin 4 bin 352. Mars gününde bölgeyi görüntülemek üzere Mastcam aracını kullandı.
 

gthy
NASA'nın Mars keşif aracı Curiosity, parlak beyaz kükürt taşlarından oluşan bir alanda, bu son görüntüyü ekimde yakaladı (NASA/Jet İtki Laboratuvarı-Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü/Malin Uzay Bilimi Sistemleri)

Açık renkli arazi, NASA'nın Mars Reconnaissance Orbiter'la (Mars Keşfi Yörünge Aracı) çekilen görüntülerde yakalanmıştı ama taşlar, uzay aracının saptayabilmesi için fazla küçüktü. Bu yüzden Curiosity ekibi, keşif aracı geçtiği sırada taşlar ve içlerindeki sarı kristallerle karşılaşınca şaşırdı.

Araştırmalar taşın saf sülfürden olduğunu doğruladı ve bu daha önce Mars'taki hiçbir görevde görülmemişti. Sülfürün bölgede nasıl meydana geldiğiyse bilinmiyor.

Taşlar, gezgin eylül sonunda nehir yatağının batısına ulaşmadan önce yatağın içinden parçalarla birlikte görüntülenmişti.
 

juık78o9
Curiosity bu panoramayı Mastcam aracını kullanarak çekti. Gezginin izleri fotoğrafın sağ tarafında görülüyor (NASA/Jet İtki Laboratuvarı-Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü/Malin Uzay Bilimi Sistemleri)

NASA'daki bilim insanları, Kızıl Gezegen'in daha kuru bir iklime geçişi sırasında, nehir yatağının nasıl bu kadar geç oluştuğunu bulmayı umuyor. Ayrıca eski Mars'ın milyarlarca yıl önce, gezegende göl ve nehirler varken mikrobiyal yaşama uygun olduğuna dair kanıt arıyorlar.

Yaklaşık 5 kilometre yüksekliğindeki Sharp Dağı'nın eteklerindeki vadinin özellikleri, suyun iklim değişirken bölgeden geçtiğine işaret ediyor. Ancak uzmanlar hâlâ Pinnacle Ridge yıkıntı tepesi de dahil olmak üzere nehir yatağının bazı bölümlerinin nasıl oluştuğunu anlamaya çalışıyor. Yıkıntı tepesi, keşif aracının yeni panorama çekiminde görüntülendi ve NASA olayların zaman çizelgesini çıkarıyor.

Keşif aracı, birkaç panoramik görüntü daha çektikten sonra nehir yatağından ayrılacak ve bir ay boyunca gezegenin yüzeyinde kilometreler boyunca uzanarak ağ benzeri bir desen ortaya çıkaran kutu yapısı (boxwork) adlı kristal oluşuma doğru yolculuk edecek.

Kutu yapısının, Sharp Dağı'nın son su akıntılarından gelen minerallerin yüzey kayalarındaki çatlaklara yerleşip sertleşmesiyle oluştuğu düşünülüyor. Kaya aşındıkça çatlaklardaki mineraller desenleri meydana getirmiş olabilir. Bu tür oluşumlara Dünya'da uçurum kenarlarında ve mağaralarda rastlanıyor. Ancak Sharp Dağı'ndaki kutu yapıları büyük bir alan kaplıyor ve su yok olurken ortaya çıkmış.

Bölgeyi araştıran Curiosity bilim insanlarından Kirsten Siebach, "Bu sırtlar, daha sıcak olan ve tuzlu sıvı suyun aktığı yeraltında kristalleşmiş mineraller içeriyor olabilir" dedi.

Dünya'nın ilk mikropları da benzer bir ortamda hayatta kalabilirdi. Bu da burayı keşfetmek için heyecan verici bir yer haline getiriyor.

Independent Türkçe



Net sıfırın arkasındaki bilim insanları uyardı: Ülkeler kötüye kullanabilir

Araştırmacılar küresel sıcaklıkları düşürme hedefinde büyük ölçüde ormanlar gibi doğal karbon yutaklarına bel bağlanmasının yanıltıcı sonuçlar doğurabileceğini belirtiyor (Reuters)
Araştırmacılar küresel sıcaklıkları düşürme hedefinde büyük ölçüde ormanlar gibi doğal karbon yutaklarına bel bağlanmasının yanıltıcı sonuçlar doğurabileceğini belirtiyor (Reuters)
TT

Net sıfırın arkasındaki bilim insanları uyardı: Ülkeler kötüye kullanabilir

Araştırmacılar küresel sıcaklıkları düşürme hedefinde büyük ölçüde ormanlar gibi doğal karbon yutaklarına bel bağlanmasının yanıltıcı sonuçlar doğurabileceğini belirtiyor (Reuters)
Araştırmacılar küresel sıcaklıkları düşürme hedefinde büyük ölçüde ormanlar gibi doğal karbon yutaklarına bel bağlanmasının yanıltıcı sonuçlar doğurabileceğini belirtiyor (Reuters)

Küresel ısınmayla mücadelede net sıfır emisyon hedefinin bilimsel dayanağını geliştiren araştırmacılar, ülkelerin hile yapabileceğine dair uyardı. 

Net sıfır, esasen atmosfere salınan sera gazlarıyla atmosferden çıkarılan miktarın dengede olması anlamına geliyor.

Paris İklim Anlaşması'nda belirtilen küresel sıcaklık artışını 2 dereceyle sınırlama ve mümkünse 1,5 derecenin altında tutma hedefi kapsamında net sıfır temel bir yere sahip.

Orman ve turbalık gibi doğal karbon yutakları, insan kaynaklı karbon salımlarının yılda yaklaşık yarısını temizliyor. 

Ancak net sıfırın arkasındaki bilim insanları, bu doğal yutakların emdiği karbonun hesaba katılmasının küresel ısınmanın önüne geçmeyeceğini söylüyor.

Önde gelen hakemli dergi Nature'da 18 Kasım Pazartesi günü yayımlanan makalede, doğal yutakların temizlediği karbonu dahil eden ülkelerin aslında net sıfırla amaçlanan hedefe ulaşmadan, ulaşıyormuş gibi görünebileceği ifade ediliyor.

Küresel sıcaklıkların yükselmesini durdurmak için salımların, kara ve okyanusların "pasif" temizliğine dayanmadan net sıfıra ulaşması gerekiyor. Bu sayede doğal yutakların fazla karbondioksiti emmeyi sürdürerek gazın atmosferik oranlarını düşürmesi ve okyanusun derinlerinde devam eden ısınmayı dengelemesi mümkün olabilir.

Ancak pek çok ülke net sıfır hedeflerine doğal yutakları da dahil ediyor. 

Norveç'teki CICERO Uluslararası İklim Araştırmaları Merkezi'nden ve çalışmanın yazarlarından Glen Peters, "Bazı ülkeler bunu kasten kötü niyetli bir şekilde kullanabilir" diyerek ekliyor: 

Bu durum, toplam arazileri içinde geniş orman alanlarına sahip ülkelerde daha büyük bir sorun yaratacak.

Bilim insanları 11-22 Kasım'da Azerbaycan'da düzenlenen COP29 İklim Zirvesi'nde net sıfırın ne anlama geldiğinin açıkça belirtilmesi çağrısı yaparak "jeolojik net sıfıra" dikkat çekiyor.

Oxford Üniversitesi'nden çalışmaya liderlik eden Myles Allen, "Ülkelerin jeolojik net sıfır ihtiyacını kabul etmesi gerekiyor" diyor: 

Yani 2050 civarında halen fosil yakıtları kullanarak karbondioksit üretiyorsanız, ürettiğiniz karbondioksiti toprağa geri vermeye yönelik bir planınız olması gerekiyor.

Araştırmacılar doğal karbon yutaklarının korunması gerektiğini de vurguluyor. Ayrıca bunların sadece yeni bir orman dikilmesi gibi durumlarda net sıfır hedefinde hesaba katılabileceğini ekliyorlar.

"Pasif karbon yutaklarını korumak zorundayız. Ormanlarımızı ve okyanuslarımızı korumak zorundayız çünkü net sıfır emisyonun insanlara vaat ettiğimiz şeyi yapabilmesi, yani küresel ısınmayı durdurması için bu karbon yutağı hizmetini sağlamalarına ihtiyacımız var" diyen Allen ekliyor: 

Ancak bu pasif yutaklar, devam eden fosil yakıt kullanımını bir şekilde telafi ediyormuş gibi davranamayız.

Independent Türkçe, Guardian, New Scientist, Nature