Azteklerin ölüm düdüğünün beyni nasıl etkilediği ortaya çıktı

1250-1521'den kalma mezarlarda bu düdüklerden çok sayıda bulunmuştu (Jennysnest/Wikipedia/CC-4.0)
1250-1521'den kalma mezarlarda bu düdüklerden çok sayıda bulunmuştu (Jennysnest/Wikipedia/CC-4.0)
TT

Azteklerin ölüm düdüğünün beyni nasıl etkilediği ortaya çıktı

1250-1521'den kalma mezarlarda bu düdüklerden çok sayıda bulunmuştu (Jennysnest/Wikipedia/CC-4.0)
1250-1521'den kalma mezarlarda bu düdüklerden çok sayıda bulunmuştu (Jennysnest/Wikipedia/CC-4.0)

Günümüzde Meksika toprağı olan bölgelerde 14-16. yüzyıllara damga vuran Azteklerin kafatası şeklindeki düdüklerinin, dinleyicileri nasıl etkilediği yeni bir bilimsel araştırmayla ilk kez ele alındı.

İki farklı deneye katılan 70 Avrupalı gönüllünün beyinleri, "ölüm düdüğü" diye bilinen bu aletlerin çıkardığı seslerle sınandı. 

"Hem doğal hem de yapay kaynağa" sahip olduğu düşünülen seslerin işitsel kortekste önemli hareketlere yol açtığı saptandı. Katılımcılar, bu sesleri aşırı negatif, korku verici ve rahatsız edici diye tanımladı.

Communications Psychology adlı bilimsel dergide yayımlanan makalede, İsviçre ve Norveçli araştırmacılar düdüğün sesinin zihinsel süreçlere engel olduğunu bildirdi. 

Beynin, sınıflandıramadığı sese sembolik bir anlam da yükleyemediği vurgulandı. 

Çığlığa benzeyen seslere sahip bu düdüklerin savaşta rakipleri korkutmak amacıyla kullanıldığı tahmin ediliyor. Ancak kurban edilen insanların kemiklerinin yanında da görülmesi, bazı ayin ve törenlerde de onlardan faydalanıldığı düşüncesini doğuruyor. 

Bazı bilim insanları ölüm düdüklerinin Azteklerin yeraltı dünyası Mictlan'daki sert rüzgarları taklit ettiğini söylerken bazıları da kurban edilenlerin ruhlarının duyulduğunu savunuyor. 

Meksika'nın Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü'nün (INAH) yürüttüğü yeni bir çalışmada da Azteklerin 15. yüzyıldaki şiddetli bir kuraklığı bitirmek için küçük çocukları kurban ettiği ortaya konmuştu. 

Meksika'nın başkenti Meksiko'da yer alan Templo Mayor adlı büyük tapınakta 1980'de yapılan çalışmalarda yaşları 2'yle 7 arasında değişen en az 42 çocuğun kalıntısı bulunmuştu. 

Azteklerin yağmur tanrısı Tláloc'a adanan çocuklar, yontulmuş taş kutuların içinde sırtüstü yatıyordu. Bazılarına kolye gibi süs eşyaları takılmış ve ağızlarına yeşil taş boncuklar konmuştu. 

Independent Türkçe, Science Alert, Jerusalem Post



Lily-Rose Depp'in Nosferatu seçmelerindeki performansı herkesi ağlatmış

2015 yapımı Cadı (The Witch) ve 2019 yapımı Deniz Feneri'yle (The Lighthouse) tanınan Robert Eggers, Alman sinemacı Friedrich Wilhelm Murnau'nun 1922'de çektiği Nosferatu'yu yeniden yorumladı (Universal Pictures)
2015 yapımı Cadı (The Witch) ve 2019 yapımı Deniz Feneri'yle (The Lighthouse) tanınan Robert Eggers, Alman sinemacı Friedrich Wilhelm Murnau'nun 1922'de çektiği Nosferatu'yu yeniden yorumladı (Universal Pictures)
TT

Lily-Rose Depp'in Nosferatu seçmelerindeki performansı herkesi ağlatmış

2015 yapımı Cadı (The Witch) ve 2019 yapımı Deniz Feneri'yle (The Lighthouse) tanınan Robert Eggers, Alman sinemacı Friedrich Wilhelm Murnau'nun 1922'de çektiği Nosferatu'yu yeniden yorumladı (Universal Pictures)
2015 yapımı Cadı (The Witch) ve 2019 yapımı Deniz Feneri'yle (The Lighthouse) tanınan Robert Eggers, Alman sinemacı Friedrich Wilhelm Murnau'nun 1922'de çektiği Nosferatu'yu yeniden yorumladı (Universal Pictures)

Robert Eggers, Lily-Rose Depp'in Nosferatu'daki performansının ne kadar "muhteşem" olduğunu görünce gözyaşlarına hakim olamamış.

Deadline'a konuşan yönetmen, filme adını veren kan emiciyle karanlık bir bağ kuran Ellen rolü için Depp'in seçmelerine tanık olmanın bile kendisini gözyaşlarına boğduğunu söylüyor.

"Çok etkileyiciydi"

41 yaşındaki Eggers, "Ben, casting direktörü ve hatta kameraman bile gözyaşları içinde kaldık çünkü çok etkileyiciydi" diyerek ekliyor: 

Filmde olduğu gibi inanılmaz derecede cesur, doğal ve güçlüydü. Bu karanlık ve lanetli yere bu kadar çabuk uyum sağlama yeteneği olağanüstü.

Eggers, daha önce Vanity Fair'a konuşmuş ve Depp'in rolün fizikselliğine kendini fazlasıyla adaması nedeniyle yapım sırasında çekim sayısını sınırlamak zorunda kaldığını söylemişti. 

Depp'in canlandırdığı karakter Ellen, Bill Skarsgård'ın oynadığı Kont Orlok'un etkisi altına girdiğinde ürkütücü nöbetler geçiriyor.

Amerikalı yönetmen, Depp'in performansı için "Fiziksel açıdan çok zorlayıcıydı" diyor: 

Çok fazla çekim yapma eğilimindeyim ama bazı zamanlar sadece çok fazla çekim yapamayacağınızı fark ediyorsunuz çünkü bunu yapmak onun için çok yorucu. Bunları yapan o. CG'yle süslemedik. Bu hareketleri gerçekten o yapıyor.

Ellen karakterinden bahseden yönetmen, "O, öteki dünyaya karşı son derece duyarlı" diyerek ekliyor:

O, derin bir karakter ama yaşadığı dönemde genç bir kadın olarak söz hakkı yok. Bu yüzden melankolik, deli ve benzeri sıfatlarla anılıyor. Bu yüzden çok yanlış anlaşılan bir karakter.

Depp, rolün "histerisini" vurgulamak için Butō diye bilinen Japon dansını bile çalışmış.

"Çok korkutucu"

25 yaşındaki aktris de Deadline'a, Kont Orlok rolündeki rol arkadaşı Skarsgård'la kamera karşısına geçmenin "çok korkutucu" olduğunu söylüyor:

Bir odada onun yanında olmak gerçekten çok korkutucu, bu yüzden 'Ekranda nasıl görüneceğini hayal bile edemiyorum' diye düşündüğümü hatırlıyorum.

Nosferatu, Türkiye'de 3 Ocak 2025'te gösterime girecek.
 

Independent Türkçe, Deadline, Indiewire, Vanity Fair