Karanlık maddenin kökeni "Karanlık Büyük Patlama"da mı gizli?

Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
TT

Karanlık maddenin kökeni "Karanlık Büyük Patlama"da mı gizli?

Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)

Bilim insanları karanlık maddenin diğer maddelerden sonra, "Karanlık Büyük Patlama" denen bir olayla ortaya çıktığını öne sürdü. 

Standart kozmolojik modele göre 13,8 milyar yıl önce gerçekleşen Büyük Patlama'yla evren bir saniyeden kısa sürede muazzam bir hızla genişledi.

Bu dönemde sıcak plazmayla dolu evrende, karanlık madde de dahil her şeyin, bu plazmanın soğumaya başlamasıyla meydana geldiği düşünülüyor.

Evrenin yüzde 27'sini oluşturduğu öne sürülen karanlık madde, ışıkla etkileşime girmediği için gözlemlenemiyor. 

Var olduğu düşüncesiyse, yarattığı kütleçekim etkisinin normal veya gözlemlenebilen madde üzerindeki etkisine dayanıyor.

Bilim insanları yaklaşık 100 yıldır bu maddenin varlığını doğrulayacak kanıtlar ararken, bazıları da gerçek olmadığını savunuyor. 

Physical Review D adlı hakemli dergide yayımlanan yeni bir makalenin yazarları, bu gizemli maddenin kökenini sorgulamaya açıyor.

Geçen yıl yine aynı bilimsel dergide çıkan bir makalede, karanlık maddenin Büyük Patlama'dan birkaç ay sonra gerçekleşen başka bir patlamayla ortaya çıkmış olabileceği iddia edilmişti. 

Austin Teksas Üniversitesi'nden Katherine Freese ve Martin Winkler, Karanlık Büyük Patlama adını verdikleri bu olayla sıcak ve karanlık plazma patlaması yaşandığını savunuyor. Tıpkı Büyük Patlama'nın normal maddeyi ortaya çıkarması gibi, bu olayın da karanlık maddeyi yarattığı düşünülüyor.

ABD'deki Colgate Üniversitesi'nden Cosmin Ilie ve Richard Casey'nin yeni çalışmasıysa, bu teoriyi destekleyerek karanlık maddeyi saptamaya yönelik yöntemler öneriyor.

Araştırmacılar, mevcut deneysel verilere dayanarak Karanlık Büyük Patlama modelinin geçerli olabileceği senaryoları inceledi. 

Karanlık maddenin kökenine dair yeni ihtimalleri ele alan ekip, bırakmış olabileceği kütleçekimsel dalgaların izini sürerek Karanlık Büyük Patlama teorisinin test edilebileceğini söylüyor. 

Ilie, "Karanlık Büyük Patlama tarafından üretilen kütleçekim dalgalarını tespit etmek, bu yeni karanlık madde teorisine çok önemli kanıtlar sağlayabilir" diyor: 

Uluslararası Pulsar Zamanlama Dizisi (IPTA) ve Kilometre Karelik Dizi (SKA) gibi deneyler ufukta belirmişken, yakında bu modeli daha önce görülmemiş şekillerde test edecek araçlara sahip olabiliriz.

Geçen yıl IPTA bünyesindeki bir araştırma ekibi, Büyük Patlama'dan kısa süre sonra meydana gelmeye başlayan kütleçekimsel dalgalarının sönük yankısı olan kütleçekimsel dalga arka planını ilk kez saptanmıştı.

Bu ve benzeri keşifler, karanlık madde teorilerini test etmenin yanı sıra evrenin ilk dönemindeki gelişiminin daha iyi anlaşılmasına da katkı sunma potansiyeli taşıyor.

Independent Türkçe, Science Alert, Phys.org, Popular Mechanics, Physical Review D



Euphoria'nın iki yıldızı aynı projede

Euphoria, Ron Leshem ve Daphna Levin tarafından yaratılan aynı adlı 2012 yapımı mini diziye dayanıyor (HBO)
Euphoria, Ron Leshem ve Daphna Levin tarafından yaratılan aynı adlı 2012 yapımı mini diziye dayanıyor (HBO)
TT

Euphoria'nın iki yıldızı aynı projede

Euphoria, Ron Leshem ve Daphna Levin tarafından yaratılan aynı adlı 2012 yapımı mini diziye dayanıyor (HBO)
Euphoria, Ron Leshem ve Daphna Levin tarafından yaratılan aynı adlı 2012 yapımı mini diziye dayanıyor (HBO)

2025, Scandalous!'la ilk yönetmenlik denemesini yapmaya hazırlanan Colman Domingo için yoğun bir yıl olacak.

Yeni Netflix dizisi The Madness'ın tanıtımını yapmak üzere Deadline'a konuşan Oscar adayı aktör, 2025 yazında "Sammy Davis Jr. ve Kim Novak arasındaki parçalanmış aşk hikayesini" anlatacağı filmin prodüksiyonuna başlamayı planladığını söyledi.

Filmin başrolünde HBO'nun popüler gençlik draması Euphoria'daki rol arkadaşı Sydney Sweeney yer alacak.

Prodüksiyona, Emmy ödüllü dizinin üçüncü sezon çekimlerini tamamladıktan sonra başlanacak.

"Bence bu Sydney ve benim çok iyi bildiğimiz bir şey"

55 yaşındaki aktör, "Amacımız, ikimizin de Euphoria'yla işi bittikten hemen sonra çekmek. Bu yüzden umarım gelecek yıl, muhtemelen önümüzdeki yılın üçüncü çeyreğinde hazırlıklara başlayacağım" dedi. 

Ve sonra umarım aşk ihtimali hakkında güzel, tatlı bir film yapacağız. İnsanların gözü önünde, mahremiyete sahip olmaya çalışmak, aşka sahip olmaya çalışmak, bir hayata sahip olmaya çalışmak... Bence bu Sydney ve benim çok iyi bildiğimiz bir şey.

Domingo, Ali Muhammed'i canlandırdığı Euphoria'da birlikte çalıştıktan sonra kendisini projeye dahil eden Sweeney'yi övdü. 

"Aklına ben geldim"

Amerikalı aktör, "İşin güzel tarafı Sydney Sweeney, yapımcılığını üstlendiği bu projeye beni yönetmen olarak getirdi" diyerek ekledi: 

Proje onun eline geçti ve kendisiyle çalışacak iyi bir yönetmen düşündüğünde aklına ben geldim. Senaryoyu okudum ve bazı notlar aldım. Bir sayfasını yeniden yazdım. Çok beğendi. Böylece Sammy Davis Jr. ve Kim Novak arasındaki bu parçalanmış aşk hikayesini birlikte nasıl yapabileceğimiz konusunda görüşmeye başladık.

ı86l
Colman Domingo'nun Euphoria'da oynadığı Ali karakteri, Zendaya'nın canlandırdığı Rue'nun sponsoru ve akıl hocası, ayrıca iyileşmekte olan bir uyuşturucu bağımlısı (HBO)

27 yaşındaki aktris, Euphoria'da lise öğrencisi Cassie Howard'ı canlandırıyor. 

Hem Sweeney hem de Domingo, uzun zamandır beklenen ve ocakta çekimlerine başlanacak üçüncü sezonla geri dönüyor.

Independent Türkçe, Deadline, Times Now