İklim değişikliği soğuk hava kaynaklı ölümleri artırıyor

Araştırmacılar, soğuk havaya bağlı ölümlerin sayısının son yıllarda iki kattan fazla arttığını söylüyor

ABD'nin Illinois eyaletinde havaların aniden soğuduğu Wheeling'de sıkı giyinmiş bir kadın, kaldırımda yürüyor. Yeni araştırmada soğuk havalarla ilişkili ölümlerin 1990'lardan bu yana arttığı bulundu (Nam Y. Huh/AP)
ABD'nin Illinois eyaletinde havaların aniden soğuduğu Wheeling'de sıkı giyinmiş bir kadın, kaldırımda yürüyor. Yeni araştırmada soğuk havalarla ilişkili ölümlerin 1990'lardan bu yana arttığı bulundu (Nam Y. Huh/AP)
TT

İklim değişikliği soğuk hava kaynaklı ölümleri artırıyor

ABD'nin Illinois eyaletinde havaların aniden soğuduğu Wheeling'de sıkı giyinmiş bir kadın, kaldırımda yürüyor. Yeni araştırmada soğuk havalarla ilişkili ölümlerin 1990'lardan bu yana arttığı bulundu (Nam Y. Huh/AP)
ABD'nin Illinois eyaletinde havaların aniden soğuduğu Wheeling'de sıkı giyinmiş bir kadın, kaldırımda yürüyor. Yeni araştırmada soğuk havalarla ilişkili ölümlerin 1990'lardan bu yana arttığı bulundu (Nam Y. Huh/AP)

Yeni bir araştırmaya göre, büyük kısmı mevsimin en soğuk havalarından bazılarına hazırlanan ABD'de soğuğa bağlı ölümlerin sayısı 1990'ların sonlarından bu yana artıyor.

Verilere göre soğuk havaya bağlı ölümler 1999'la 2022 arasında iki kattan fazla artarken, en büyük artış 31 kişinin öldüğü 2016'dan sonra gerçekleşti.

Araştırmanın lideri Michael Liu, perşembe günkü sosyal medya gönderisinde, "Küresel ısınma bağlamında haklı olarak sıcaklığa odaklanılıyor ve birçok çalışma sıcaklığa bağlı ölümlerde büyük artışlar olduğunu açığa çıkardı. Bununla birlikte, iklim değişikliğinin daha aşırı kış olaylarıyla da ilişkili olduğuna dair yeni kanıtlar ortaya çıkıyor" diye açıkladı.

Sözkonusu bulgular cuma günü JAMA Network adlı akademik dergide yayımlandı.

Yazarlar, soğuğun altta yatan ya da katkıda bulunan bir neden olarak kaydedildiği ölüm belgelerini analiz etmek için Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nden alınan verileri kullandı. 1999'la 2022 arasındaki 63 milyondan fazla ölümün 40 binden fazlasında altta yatan veya katkıda bulunan neden olarak soğuk yer alıyor.

Araştırmacılar, veri eksikliği nedeniyle ölümlerin eksik sayılmış olabileceğini belirtti.

Araştırmaya dahil edilen yıllar arasında soğuğa bağlı ölüm oranlarında yıllık yüzde 3,4'lük bir artış vardı. Soğuğa bağlı ölümlerde erkeklerin oranı kadınlara kıyasla daha fazla.

Liu, neredeyse tüm gruplarda önemli artışlar görülse de ölümlerin siyah, Amerikan Yerlisi ve Alaska Yerlisi yetişkinler ve 75 yaş üstü kişiler arasında en yüksek olduğunu belirtti. Yaşlı yetişkinlerin kronik rahatsızlıkların yaygınlığı ve vücut ısısını sabit tutma becerilerinin sınırlılığı nedeniyle daha savunmasız olduğunu belirten araştırmacılar, siyahlar, Amerikan Yerlileri ve Alaska Yerlileri için yapısal risk faktörlerinden bahsetti.

Araştırmacılara göre bu artış, halk sağlığı müdahalelerini ve savunmasız nüfuslar için ısınma merkezlerine erişimin iyileştirilmesini gerektiriyor.

Çevre Koruma Ajansı'na göre, son yıllarda ABD'de kış aylarındaki ölüm oranları kış dışı aylara kıyasla yüzde 8 ila 12 daha fazla. Ölüm oranları genellikle kırsal bölgelerde daha yüksek.

Liu, "Bu bulgular küresel ısınmanın aciliyetini ve sağlık üzerindeki etkilerini hafif göstermemeli, aksine toplumlarımızı ve savunmasız nüfusları bu kış mevsiminde soğuğa maruz kalmaktan korumayı da (örneğin ısınma merkezlerine erişim) unutmamamız gerektiğini hatırlatmalı" dedi.

Evsizlik ve madde bağımlılığı gibi diğer faktörlerin yanı sıra, iklim değişikliğinin tetiklediği ekstrem kış hava olaylarının daha sık görülmesi de bu artışta muhtemel bir katalizör olabilir.

bhn
Yetkililer bu hafta Maine'de 911'i arayarak uzuvlarının donduğunu söyleyen bir yürüyüşçüyü kurtardı. Soğuğa bağlı ilk ölümlerden bazıları Maryland'de bildirildi (New Hampshire Fish and Game)

İklim değişikliği nedeniyle kışlar ısınırken, aynı zamanda daha fazla aşırı soğuk görülüyor.

Bu bulgular, mevsimin soğukla bağlantılı ilk ölümlerinin yaşandığı bir dönemde ortaya çıktı. Perşembe günü Maine'de 28 yaşındaki bir adam 911'i arayarak uzuvlarının donduğunu söyledikten sonra kurtarıldı.

Yaklaşık son iki yılın en soğuk havası bu hafta sonu ABD'nin doğusuna ve kuzeydoğusuna yerleşirken New York'ta Mavi Kod verildi. Bu, akşam 4'le sabah 8 arasında sıcaklığın 0 derece ya da altına düşmesi halinde devreye sokuluyor.

Independent Türkçe



Japonların sıradışı Noel alışkanlığı

Noel süslemeleriyle çekilen özçekimler de kutlamaların bir parçası (AFP)
Noel süslemeleriyle çekilen özçekimler de kutlamaların bir parçası (AFP)
TT

Japonların sıradışı Noel alışkanlığı

Noel süslemeleriyle çekilen özçekimler de kutlamaların bir parçası (AFP)
Noel süslemeleriyle çekilen özçekimler de kutlamaların bir parçası (AFP)

Hz. İsa'nın doğum gününün kutlandığı Noel'de Hıristiyanlarla birlikte diğer inançlardan kişiler de etkinlikler düzenlerken her kültür, kendine özgü davranışlarını da ortaya koyuyor.

Japonya'da da Noel'i ikinci bir Sevgililer Günü gibi kutlamak alışkanlık haline geldi.

Sumire Sekino, hayatındaki en güzel Noellerden birini sevgilisiyle dolaşarak geçirdiğini söylüyor. Önce bir dijital sanat galerisine, oradan da Tokyo'yu tepeden görebilecekleri bir seyir terasına gitmişler:

Daha yalnızca bir aydır birlikteydik, o yüzden hâlâ gergindik. Bu yerlere ilk kez birlikte gittiğimiz için çok eğlenmiştim.

19 yaşındaki Akao Takao da geçen sene sevgilisiyle Noel pazarına gidip sıcak çikolata içmiş:

Harika bir deneyimdi.

Batı'da Hıristiyanlar aileleriyle bir araya gelip hasret giderirken bazıları da kiliseye gidiyor. 

Şintoizm ve Budizm'in hakim olduğu Japonya'da toplumun yüzde 1'inden azı Hıristiyan. Noel süslemeleri de sevgililere yarıyor.

Genellikle evlenene kadar aile evinde kalan genç çiftler lüks otel odalarına gecelik 2 bin dolara varan ücretler verebiliyor.

Dünyaca ünlü otel zincirleri de sevgililere özel programlar hazırlıyor. Örneğin Ritz-Carlton Tokyo buz patenini de sunduğu servislere ekledi.

CNN, II. Dünya Savaşı'ndan Japonya'yı etkisi altına alan Amerikan kültürünün beraberinde Noel kutlamalarını getirdiğini bildiriyor. 

Yeni Zelanda'daki Otago Üniversitesi'nden Japonya uzmanı Roy Starrs şöyle diyor:

Japonların çoğu Noel'i dini bir etkinlik gibi değil de Batı'dan ithal edilmiş, popüler ve kültürel bir etkinlik olarak görüyor.

Starrs, Japonların estetiğe önem veren bir toplum olduğunu söyleyerek, Noel kutlamalarının sunduğu romantik atmosferle onları da cezbettiğini vurguluyor:

Çiftler birbirine hediye verdikten sonra Alman tarzı egzotik bir Noel pazarını ziyaret edebilir. Akşamı da hoş bir Fransız ya da İtalyan restoranında sonlandırabilirler. En nihayetinde ortamın havası, bir evlilik teklifine çok uygun.

23 yaşındaki üniversite öğrencisi Inoue Shogo, herkes Noel yemeği için dışarı çıktığından artık Batı mutfaklarının pahalı seçenekler arasında yer aldığını işaret etti. 

O da ülkedeki pek çok genç gibi evde bir parti verebilir. Zira evlerin süslendiği, pastalı Noel partileri de çok popüler.

19 yaşındaki Yuhi Hasegawa ise sevgilisiyle birlikte evde dizi izleyerek romantik bir gece geçirmek istediğini söylüyor. 

Noel'in böyle kutlanması Japon devletini mutlu edebilecek bir durum çünkü ülkede ciddi bir nüfus krizi yaşanıyor. 

İçişleri ve İletişim Bakanlığı'nın nisanda yayımladığı verilere göre, ülkenin nüfusu son 13 yıldır düşüşte.

65 yaş üstü nüfus 36 milyon 227 bine, 75 yaş üstü nüfus 20,08 milyona yükselirken, 0-14 yaş nüfussa 14 milyon 173 bine geriledi.

Independent Türkçe, CNN, Popsci