Zengin Viking kadınlarının mezarlarından "küçük bir hazine" çıktı

Arkeologlar, Norveç'te Viking Çağı'ndan kalma üç zengin kadının mezarında kazı yapıyor (Bergen Üniversitesi Müzesi)
Arkeologlar, Norveç'te Viking Çağı'ndan kalma üç zengin kadının mezarında kazı yapıyor (Bergen Üniversitesi Müzesi)
TT

Zengin Viking kadınlarının mezarlarından "küçük bir hazine" çıktı

Arkeologlar, Norveç'te Viking Çağı'ndan kalma üç zengin kadının mezarında kazı yapıyor (Bergen Üniversitesi Müzesi)
Arkeologlar, Norveç'te Viking Çağı'ndan kalma üç zengin kadının mezarında kazı yapıyor (Bergen Üniversitesi Müzesi)

Arkeologlar, yakın zaman önce Norveç'in batısında ortaya çıkarılan kadim bir mezarda zengin Viking kadınlarının mücevherat, gümüş sikkeler ve başka alışılmadık eserlerle birlikte gömüldüğünü doğruladı.  

Araştırmacılar, bulguların Vikinglerin geniş ticaret ağını vurgulayan yakın tarihli çalışmaları destekleyici nitelikte yeni kanıtlar sunduğunu düşünüyor.

Norveç'in Fitjar kentinde, Skumsnes adlı arkeolojik alanda yapılan kazılarda, Viking Çağı'nda MS 9. yüzyıla uzanan bir düzineden fazla insan kalıntısı ortaya çıkarıldı.

Araştırmacılar, bu kalıntılardan en az üçünün kadınlara ait olduğunu ve mezarlarda cam boncuklar, gümüş sikkeler ve "vulva taşı" diye adlandırdıkları bir taş da dahil olmak üzere "küçük bir hazine" olarak niteledikleri bir dizi eser keşfetti.

Mezarlarda, İrlanda veya İngiltere'ye ait bir eser olduğu tahmin edilen cam mozaikli ve altın kaplamalı üçgen bir broşla dokuma kılıcı ve ağırşak da dahil olmak üzere tekstil üretiminde kullanılan aletler de buldular.

Viking Çağı'ndaki ticaretin kozmopolit yapısına işaret eden araştırmaların sayısı giderek artıyor, buna Vikinglerle Ortadoğu arasındaki kapsamlı ticareti ortaya koyan yakın tarihli çalışmalar da dahil.

Ekimde yayımlanan bir çalışma, Vikinglerin "epey fazla seyahat ettiğini" ve en az üç kıtayı kapsayan "küresel" bir fildişi ticareti ağı olduğunu göstermişti.

Araştırmacıların, ağustosta Danimarka'daki Aarhus kentinde keşfettiği ve "olağanüstü bir gümüş hazine" diye nitelediği bir dizi bilezik de bu kazı alanının, Viking Çağı'nda Rusya, Ukrayna ve Britanya Adaları'yla bağlantılara sahip uluslararası bir ticaret merkezi olduğuna işaret etmişti.

hytjukı
Cam mozaikli ve altın kaplamalı broş (Bergen Üniversitesi Müzesi)

Son araştırmalar, Haçlı Seferleri'nin Ortadoğu'daki fildişi ticaretini sekteye uğratmasının ardından Vikinglerin deniz aygırlarının dişlerini toplayarak bölgeye sattığını ortaya koyuyor.

İlk kez Science Norway'de yayımlanan en yeni keşifler, Skumsnes'in Viking Çağı'ndaki gezginler için kazançlı bir liman işlevi görmüş olabileceğini düşündürüyor.

csvd
Arkeologların vulva taşı diye adlandırdığı, tekne şeklindeki yapının ortasındaki taş (Bergen Üniversitesi Müzesi)

Bergen Üniversitesi Müzesi'nden arkeolog Soren Diinhoof, yerel haberlere son kazıda açığa çıkarılan tüm mezarların gösterişli bir şekilde süslenmesinin, bunların yüksek statülü kişilere ait olduğuna işaret ettiğini söyledi.

Araştırmacılar, bölgede kadınlara ait herhangi bir iskelet kalıntısı bulunmamasına rağmen eserlerin, kadınların yurtdışından gelerek Skumsnes topluluğu üyeleriyle evlenmiş veya belki de kıta Avrupası'yla bağları olabileceğini gösterdiğini söylüyor.

Kadın mezarlarından birinde, uzun bir Viking teknesi şeklinde özenle düzenlenmiş taşlar bulunduğunu ve bunun muhtemelen kadının öbür dünyaya yolculuğuna yardım etmek için yapılan bir ayin olduğunu da eklediler.

Araştırmacılar, taş geminin direğinin olması gereken noktaya yerleştirilmiş ve bir kadının cinsel organına benzer bir şekil verilmiş "vulva taşı" diye adlandırdıkları bir eser de keşfetti.

Arkeologlar, mezarın bedeni muhtemelen başka bir yere gömülmüş bir kadına ait olduğunu belirtmek üzere vulva taşının kullanılmış olabileceğini düşünüyor.

Bu teorinin mezarlarda neden hiç kadın kemiği bulunmadığını açıklayabileceğini ileri sürüyorlar.

Arkeologlar, bulguların Viking kadınlarının topluluklarında üretim, ticaret ve liderlik alanlarında önemli rollere sahip olduğunu gösterdiğini söylüyor.
Independent Türkçe



3 soruda porno bağımlılığı

Bilim insanları, çok fazla porno izlemenin cinsel sorunlara yol açabileceğini söylüyor (Unsplash)
Bilim insanları, çok fazla porno izlemenin cinsel sorunlara yol açabileceğini söylüyor (Unsplash)
TT

3 soruda porno bağımlılığı

Bilim insanları, çok fazla porno izlemenin cinsel sorunlara yol açabileceğini söylüyor (Unsplash)
Bilim insanları, çok fazla porno izlemenin cinsel sorunlara yol açabileceğini söylüyor (Unsplash)

Aşırı derecede porno izlemek, çeşitli olumsuz etkilerinden dolayı pek çok kişiyi endişelendiren bir durum. 

Yetişkin filmlerinde çalışan oyuncuların cinsel şiddete maruz kaldığı ve pornonun, kadınları aşağıladığı gerekçesiyle pek çok feminist bu sektöre sert eleştiriler getiriyor. 

Etik tartışmaların dışında çok fazla porno izlemenin cinselliğe bakışa zarar verdiği ve kişinin partneriyle ilişkisini zedelediği kaygıları da mevcut. 

Bugüne kadar yapılan pek çok çalışmada bu içerikleri bağımlılık derecesinde tüketmenin zararlı sonuçlar doğurabileceği görülüyor. 

Orgazm olma veya boşalma sorunları yaşamanın yanı sıra yorgun hissetme, günlük işleri yerine getirememe veya bilişsel gerileme belirtileri gösterme gibi etkiler öne çıkıyor.

Ayrıca cinsel şiddetle arasında da bağlantı bulunurken, özellikle kadınlara karşı saldırgan davranan erkeklerin genellikle aşırı derecede porno izlediği kaydediliyor.

2014'te yayımlanan bir araştırmadaysa, daha fazla porno izleyen erkeklerin beyninin ödülle ilgili bir bölgesinde daha az gri madde olduğu görülmüştü. 

Diğer yandan bazı uzmanlar, bu bağlantıların ne kadar güçlü olduğunu sorgularken, porno izlemenin her zaman kötü bir şey olmayabileceğini öne sürüyor. 

Yine de kendisini porno bağımlısı olarak gören ve bundan kurtulmak isteyen de pek çok kişi var. 

1) Porno bağımlılığı nedir?

Aslında çoğu prestijli psikiyatri kurumu, "porno bağımlılığı"nı bilimsel bir tanımlama olarak kabul etmiyor. Uzmanlar genellikle "problematik porno tüketimi" ifadesini tercih ediyor. 

Sorunlarla başa çıkma mekanizması olarak sık sık pornoya başvurulması problematik bir durumun işareti olabilir.

Ayrıca 2020 tarihli bir çalışmada, daha çok porno izleyenlerden ziyade, suçluluk duyanların kendisini bağımlı olarak gördüğü kaydedilmişti. 

Erkeklerin pornoyla yaşadığı zorluklar üzerine çalışan ve kendi problematik porno kullanımının üstesinden gelen terapist Dr. Luke Sniewski "Hem doktora araştırmamda hem de klinik deneyimlerimde, utanç ve suçluluğun genellikle sorunu daha da kötüleştirdiğini gördüm" diyor:

Bir kişi davranışlarını ahlaki açıdan yanlış olarak gördüğünde veya yoğun suçluluk hissettiğinde, kendisiyle ilgili daha kötü hissettiği ve pornoyu başa çıkma yolu olarak kullandığı olumsuz bir döngü yaratabilir.

Bazı araştırmalarda da porno tüketimininin sorunlu olduğunu düşünen kadınlardaki olumsuz etkilerin, erkeklerden daha şiddetli olduğu görülüyor. 

Padova Üniversitesi'nden Prof. Sabrina Cipolletta bu durumun "ana akım porno endüstrisinin erkek odaklı olması sonucu kadınların yabancılaşmış ve rahatsız hissetmesinden" kaynaklanabileceğini söylüyor: 

Ayrıca kadınların porno izlemesi daha büyük bir tabu ve bu da tüketiminden dolayı utanç ve suçluluk duymalarına yol açabilir.

2) Porno izlemek her koşulda zararlı mı?

Pek çok araştırma porno tüketiminin, ilişkilerde tatmin duygusunun azalmasıyla bağlantılı olduğuna işaret ediyor. 

Öte yandan porno izlemenin, romantik ilişkilerde olumlu bir etki yaratabildiğini saptayan çalışmalar da var.

2021'de yayımlanan bir makalede, birlikte daha fazla porno izleyen heteroseksüel çiftlerin ilişki ve cinsel hayatlarına dair memnuniyetinin daha yüksek olduğu kaydedilmişti. 

Araştırmalardan çıkan farklı sonuçlar, çiftlerin pornoya nasıl yaklaştığı, bunu aldatma olarak görüp görmediği veya beraber izlemekten keyif alıp almadıklarıyla açıklanabilir.

Ayrıca pek çok uzman, aşırı derece porno izlemenin özellikle erkeklerde partnerine karşı cinsel isteği azaltabileceğini ve ereksiyon sorunu yaratabileceğini belirtiyor. 

Diğer yandan 2015 tarihli bir çalışmada, daha fazla porno izlemenin kişinin partnerine karşı daha fazla cinsel istek duymasıyla ilişkili olduğu gözlemlenmişti.

Çalışmanın yazarlarından nörolog ve cinsel arzu uzmanı Dr. Nicole Prause, "Yetişkinler üzerinde yapılan çalışmalar pornografinin nötr veya olumlu etkilerini neredeyse hiç sorgulamıyor, bu da olumsuz etkilere aşırı odaklanılmasına neden oluyor" diyor.

3) Bağımlı olduğunu düşünenler ne yapabilir?

Porno tüketimi üzerine çalışan klinik psikolog Prof. Joshua Grubbs, çoğu kişinin yetişkin filmlerinden olumsuz etkilenmediğini söylese de bazılarında bu alışkanlık sıkıntılı bir hal alabiliyor. 

Uzmanlar suçluluk duygusu, durumu daha kötü hale getirebileceği için ilk adımın kişinin kendisini yargılamaması olduğunu söylüyor.

Prof. Grubbs danışanlarıyla görüşmeleri hakkında "Pornografi kullanımını azaltmanın yolları hakkında konuşuyoruz ama aynı zamanda porno izlerlerse kendilerine nasıl şefkatli ve anlayışlı olacakları üzerine de tartışıyoruz" diyor.

Ayrıca uzmanlar pornonun, özellikle daha küçük yaşlarda izlenmesinin problemlere yol açabileceğini vurguluyor.

Dr. Prouse en büyük riski, pornografiyi gerçek hayatın yansıması gibi gören gençlerin taşıdığını belirtiyor.

Uzmanlar, problematik denebilecek seviyede porno tüketen veya bundan endişelenen kişilerin terapiste başvurmasını öneriyor. 

Böyle bir imkanı olmayan kişilerinse neden porno izlediğinin temeline inmeye çalışmasını tavsiye ediyorlar. 

Dr. Sniewski "Porno kullanımı bir dayanak noktası haline geliyorsa ya da endişeli, stresli veya dış dünyadan kopuk hissettiğinizde başvurduğunuz bir şeyse, bunun nedenini araştırmak iyi olabilir" diyor.

Ayrıca bir süre porno tüketimini kısıtlamak da faydalı sonuçlar verebilir. Bununla beraber Dr. Prause, kullanımı aniden ve tamamen bırakmanın başarısızlığa yol açarak utanç, depresyon, kaygı ve intihar düşüncelerini şiddetlendirebileceğini söylüyor.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, Medical News Today, Psychology Today, JAMA Psychiatry, National Library of Medicine, Sexual Medicine