Laboratuvarda yumurta geliştirme yöntemiyle ilk bebek dünyaya geldi

Fertilo yöntemiyle doğan ilk canlı bebek, Peru'da dünyaya geldi (Gameto)
Fertilo yöntemiyle doğan ilk canlı bebek, Peru'da dünyaya geldi (Gameto)
TT

Laboratuvarda yumurta geliştirme yöntemiyle ilk bebek dünyaya geldi

Fertilo yöntemiyle doğan ilk canlı bebek, Peru'da dünyaya geldi (Gameto)
Fertilo yöntemiyle doğan ilk canlı bebek, Peru'da dünyaya geldi (Gameto)

Yumurtaları annenin vücudunun dışında geliştiren yeni yöntemin kullanıldığı ilk doğum gerçekleşti. Tekniğin arkasındaki şirket, tüp bebek tedavisine daha rahat ve ucuz bir alternatif sunduklarını söylüyor.

1978'de tüp bebek tedavisiyle ilk çocuk dünyaya geldiğinden beri bu teknik yaygın bir şekilde kullanılıyor. 

Tüp bebek tedavisinde anne adayları, 10-14 gün boyunca kendilerine hormon enjekte ediyor. Bu sayede gelişen yumurtalar daha sonra hastadan alınarak laboratuvarda dölleniyor ve rahme yerleştiriliyor. 

Başarı şansı yaklaşık yarı yarıya olan bu yöntem bugüne kadar çocuk sahibi olmakta zorlanan pek çok çifte yardım etti. 

Ancak hormon alınmasını gerektirdiği için birtakım sorunları da beraberinde getiriyor. Mide bulantısı ve şişkinlik gibi yan etkilerin yanı sıra yumurtalıklarda ağrılı şişmeye neden olan ovaryan hiperstimülasyon sendromuna da yol açabiliyor. 

Ayrıca başarılı sonuç elde edilmediğinde aynı süreçten tekrar geçmek fiziksel, duygusal ve ekonomik açıdan zorlayıcı olabiliyor. 

Üreme sağlığı alanında geçmişi olan doktor Dina Radenkovic ve araştırmacı Martin Varsavsky, bu sıkıntıların üstesinden gelecek bir yöntem geliştirmek üzere Gameto adlı biyoteknoloji şirketini kurdu.

ABD merkezli şirket, tüp bebeğe alternatif olarak Fertilo adını verdiği ve kök hücrelere dayanan yeni bir yöntem buldu. 

Fertilo'da yumurtaların vücut dışında geliştirilerek hormon alımının azaltılması amaçlanıyor. Hormon iğneleri iki-üç gün boyunca yapıldıktan sonra henüz olgunlaşmayan yumurtalar anne adayının vücudundan alınıyor.

Daha sonra olgunlaşmamış yumurtalar, kök hücrelerden türetilen "yumurtalık destek hücreleri"yle bir araya konarak laboratuvarda geliştiriliyor.

Şirket, yumurtaların doğal olgunlaşma sürecini taklit eden işlemin daha hızlı olduğunu savunuyor. Ayrıca yapılan iğne sayısının yüzde 80 azalmasıyla yan etkilerin hafiflediğini öne sürüyor. 

Gameto, 16 Aralık'ta yaptığı açıklamada Fertilo yoluyla döllenen ilk canlı bebeğin Peru'da doğduğunu duyurdu. 

İsmi açıklanmayan anne, "Fertilo yöntemi, geleneksel yaklaşımlar yerine tercih ettiğim bir seçenek oldu" diyerek ekliyor:

Daha az enjeksiyon ve daha nazik bir yumurta toplama süreciyle, son derece kişisel bir yolculukta bana umut ve güvence verdi.

Bu doğumdaki Fertilo işleminden sorumlu olan Dr. Luis Guzmán da "Yumurtaların minimum hormonal müdahaleyle vücut dışında olgunlaştırılabilmesi, ovaryan hiperstimülasyon sendromu gibi riskleri önemli ölçüde azaltıyor ve yüksek hormon dozlarının yol açtığı yan etkileri hafifletiyor" diyor. 

New York'taki bir üreme kliniğinde çalışan Dr. Brian Levine ise hormon tedavisinin birkaç gün sürmesinden dolayı yeni yöntemin masrafları da azaltacağını düşünüyor.

Fertilo'nun kullanımı halihazırda Peru, Avustralya, Japonya, Arjantin, Paraguay ve Meksika'da onaylanmış durumda. Yöntemin kullanıldığı 10 kişinin hamilelik süreci de devam ediyor.

Şirketin CEO'su Dr. Radenkovic, "Son üç yılda çok şey başardık" diyerek ekliyor: 

Harika bir bilimsel çalışmanın harika şirketlerde kurulabileceğine inanıyorum. Bu yüzden sağlık sektörüne girdim; büyük bir iş kurmanın yanı sıra olumlu bir etki de yaratabiliyoruz.

Independent Türkçe, Interesting Engineering, Forbes, Business Wire



Meta, teyit sistemini kaldırdı: Zuckerberg, Trump'a boyun eğdi

Forbes'a göre Zuckerberg'ün net serveti yaklaşık 214 milyar dolar (Reuters)
Forbes'a göre Zuckerberg'ün net serveti yaklaşık 214 milyar dolar (Reuters)
TT

Meta, teyit sistemini kaldırdı: Zuckerberg, Trump'a boyun eğdi

Forbes'a göre Zuckerberg'ün net serveti yaklaşık 214 milyar dolar (Reuters)
Forbes'a göre Zuckerberg'ün net serveti yaklaşık 214 milyar dolar (Reuters)

Facebook ve Instagram'ın sahibi Meta'nın platformlardaki teyit uygulamasını kaldırması tartışma yarattı. 

Meta CEO'su Mark Zuckerberg, kararla ilgili salı günü yaptığı açıklamada, teyit firmalarının "siyasi konularda fazlaca taraf" olduğunu savundu. 

Teyit sisteminde "çok ileri gidildiğini" ileri süren Zuckerberg, içeriklerin sansürlenmesinde hatalar yapıldığını da itiraf etti.

Zuckerberg, sosyal medya platformlarında terörizm, çocuk cinsel istismarı ve uyuşturucu gibi yasadışı içeriklere odaklanmaya devam edileceğini fakat göç ve cinsiyet gibi ana akım tartışmalara yönelik denetimin gevşetilmesiyle "daha fazla ifade özgürlüğüne" kavuşulacağını söyledi. 

Bu kapsamda Elon Musk'ın sahibi olduğu X'teki "topluluk notlarına" benzer bir sistem geliştirilecek. 

40 yaşındaki teknoloji milyarderi, Donald Trump'ın kazandığı başkanlık seçimine de göndermede bulunarak şunları söyledi: 

Son seçimler bir kez daha ifade özgürlüğüne öncelik vermeye yönelik kültürel bir dönüm noktası niteliğinde.

Meta'nın bu önemli adımı, Trump'ın başkanlık koltuğuna oturmasına günler kala geldi. 6 Ocak 2021'deki Kongre baskınıyla ilgili paylaşımları yüzünden Facebook hesabı askıya alınan Cumhuriyetçi lider, platformu "halk düşmanı" diye nitelemiş, daha sonra kendi sosyal medya uygulaması Truth Social'ı kurmuştu. 

20 Ocak'ta göreve başlayacak Trump, kampanyasında Facebook'u seçimlere müdahale etmekle suçlamış ve Zuckerberg'ü hapse atmakla tehdit etmişti.

Cumhuriyetçi lider, Florida'daki Mar-a-Lago malikanesinde salı günü yaptığı açıklamada, Zuckerberg'ün "uyarılarını" dikkate alarak böyle bir adım attığını savundu: 

Bence Meta, Facebook çok yol katetti.

Diğer yandan teyit sisteminin kaldırılmasını eleştirenler, Zuckerberg'ün Trump'a "boyun eğdiğini" ileri sürüyor.

İnsan hakları grubu Global Witness'tan yapılan açıklamada şu ifadelere yer veriliyor: 

Zuckerberg, yeni gelen Trump yönetimine yaranmak için bariz bir girişimde bulundu ve bunun zararlı sonuçları olacak. Bu değişiklikler kadınların, LGBT+ bireylerin, beyaz olmayanların, bilim insanlarının ve aktivistlerin, halihazırda birçok taciz ve saldırıya maruz kaldıkları internette seslerini duyurmasını daha da tehlikeli hale getirecek.

Çevrimiçi nefret söylemi ve dezenformasyonu takip eden Centre for Information Resilience adlı kuruluş da kararı, "dezenformasyon ve zararlı paylaşımların her zamankinden daha hızlı arttığı bir dönemde içerik denetimi açısından büyük bir darbe" diye niteledi. 

CNN'in analizinde, Zuckerberg'ün Trump ve destekçilerinin istekleri doğrusunda hareket ettiği yazılıyor. 

Bu hamleyle teknoloji milyarderinin, interneti - Trumpçı sloganın "Amerikayı Tekrar Mükemmel Yap" /  Trumpçı slogan "Amerikayı Tekrar Mükemmel Yap"ın (Make America Great Again -MAGA) temsil ettiği muhafazakar ideolojiyle yeniden şekillendirmek istediği belirtiliyor.

Independent Türkçe, Guardian, CNN