Uzmanlar daha iyi uyumanın yolunu açıkladı: Neredeyse herkeste işe yarıyor

Bilim insanları düzenli egzersizin, insomniadan muzdarip kişilere yardım edebileceğini söylüyor (Pexels)
Bilim insanları düzenli egzersizin, insomniadan muzdarip kişilere yardım edebileceğini söylüyor (Pexels)
TT

Uzmanlar daha iyi uyumanın yolunu açıkladı: Neredeyse herkeste işe yarıyor

Bilim insanları düzenli egzersizin, insomniadan muzdarip kişilere yardım edebileceğini söylüyor (Pexels)
Bilim insanları düzenli egzersizin, insomniadan muzdarip kişilere yardım edebileceğini söylüyor (Pexels)

Kaliteli gece uykusu, beden ve zihin sağlığını korumanın olmazsa olmazları arasında yer alıyor.

Fakat uykuya dalmak veya geceyi uyanmadan geçirmek bazıları için zor olabiliyor. Düzenli bir şekilde kaliteli uyku çekmemek, yorgun hissetmenin ötesinde bağışıklık sisteminin zayıflaması, kilo alma veya ruh sağlığının bozulması gibi etkiler yaratabiliyor.

İyi bir uyku çekmek isteyenlere, akşam sıcak bir duş almak veya uykudan önce telefon veya televizyondan bir şeyler izlememek gibi çeşitli tavsiyeler veriliyor. 

Ancak uzmanlar özellikle bir yöntemin öne çıktığını söylüyor: Egzersiz yapmak. 

Uyku kalitesi üzerine yapılan onlarca çalışmayı inceleyen 2015 tarihli bir makaleye göre hem düzenli hem de kısa süreli egzersiz daha iyi bir uyku çekmeyi sağlıyor.

Uzmanlar ayrıca düzenli aerobik egzersiz yapmanın, daha hızlı uykuya dalma, gece daha az uyanma ve ertesi gün daha dinlenmiş hissetmeye katkı sağladığını söylüyor.

Vücuttaki büyük kas gruplarını kullanan ritmik fiziksel aktiviteleri ifade eden aerobik egzersize, yürüyüş, bisiklete binme ve yüzme örnek verilebilir. 

Gün içinde 30 dakika bile bu türden bir egzersiz yapmak uyku kalitesini artıyor. Ancak araştırmalar, düzenli fiziksel aktivitelerin daha büyük bir etki yarattığını gösteriyor.

Ağırlık kaldırma gibi güç antrenmanlarının uyku kalitesiyle ilişkisine dair daha az araştırma mevcut. Fakat yine de bu türden egzersizlerin de uykuya dalma ve iyi bir uyku çekmeye yardımcı olduğu tahmin ediliyor. 

Bilim insanları egzersizin uyku kalitesini tam olarak nasıl artırdığını bilmiyor. Fakat bazı güçlü tahminleri var. 

İnsan vücudu günlük biyolojik döngüsü kapsamında genellikle akşamları, yorgun hissetmeye yol açan melatonin adlı bir hormon salgılıyor. Spor yapınca bu hormonun daha erken salındığı ve bu nedenle egzersizin uykuya dalmayı kolaylaştırdığı düşünülüyor.

Egzersiz ayıca çekirdek vücut sıcaklığını da yükseltiyor ve bittikten sonra bu sıcaklık tekrar normale dönüyor. Uzmanlar çekirdek vücut sıcaklığındaki düşüşün uykuya dalmaya katkı sağladığını söylüyor. 

Bunların yanı sıra özellikle düzenli spor yapmanın depresyon ve anksiyeteye iyi gelmesi üzerinde duruluyor. Egzersizin ruh sağlığı üzerindeki olumlu etkisi, uykuya dalmayı kolaylaştırıyor olabilir. 

Birleşik Krallık'taki Nottingham Trent Üniversitesi Egzersiz, Beslenme ve Sağlık bölümünden öğretim üyesi Emma Sweeney, Conversation için kaleme aldığı yazıda şöyle diyor:

Günde sadece 30-60 dakika egzersiz, uykuya daha hızlı dalmanıza, gece boyunca uykuda kalmanıza ve ertesi sabah daha dinlenmiş hissederek uyanmanıza katkı sağlayabilir.

Sweeney düzenli egzersizin daha iyi bir etki yaratacağını da belirtiyor. 

Independent Türkçe, Conversation, Healthline, Cleveland Clinic, National Library of Medicine



Mark Zuckerberg yalnızlık salgınına yapay zekanın çare olacağını söyledi

Meta CEO'su, yapay zeka arkadaşların olduğu yeni normale toplumun uyum sağlayacağını söylüyor (Theo Von/YouTube)
Meta CEO'su, yapay zeka arkadaşların olduğu yeni normale toplumun uyum sağlayacağını söylüyor (Theo Von/YouTube)
TT

Mark Zuckerberg yalnızlık salgınına yapay zekanın çare olacağını söyledi

Meta CEO'su, yapay zeka arkadaşların olduğu yeni normale toplumun uyum sağlayacağını söylüyor (Theo Von/YouTube)
Meta CEO'su, yapay zeka arkadaşların olduğu yeni normale toplumun uyum sağlayacağını söylüyor (Theo Von/YouTube)

Mark Zuckerberg yalnızlık salgınıyla mücadelede yapay zeka kişiliklerinin devreye girebileceğini düşünüyor.

Meta'nın yapay zeka modelleri için yeni bir programlama arayüzünü piyasaya sürdüğü sıralarda podcast yayıncısı Dwarkesh Patel'e bu hafta röportaj veren Zuckerberg, şirketinin giderek daha fazla alana entegre olan yapay zeka asistanları ve sohbet botlarının, Amerikalıların hayatlarında olmasını dilediği arkadaşların yerini tutmasını sağlayabileceğini öne sürdü.

Zuckerberg "Ortalama bir Amerikalının üçten az arkadaşı var" dedi. 

Ortalama bir kişinin ciddi derecede daha fazla arkadaş talebi var; sanırım 15 arkadaş gibi bir şey.

Sözlerine "İnsanlar 'Pekala, bu yüz yüze veya gerçek hayattaki bağlantıların yerini mi alacak?' gibi pek çok soru soruyor" diye devam etti. 

Benim varsayımım bunun cevabının muhtemelen hayır olduğu yönünde. Bence fiziksel bağlantılar kurulabildiğinde, bunlarla ilgili daha iyi olan bir sürü şey var ama gerçek şu ki insanlar bu bağlantılara sahip değil ve çoğu zaman istediklerinden daha yalnız hissediyorlar.

Zuckerberg, büyük ölçüde bedensiz sohbet botlarından oluşan yapay zeka arkadaş alanı "çok erken" dönemlerinde olmasına rağmen, "kişiselleştirme döngüsü devreye girdikçe" bu tür ilişkilerin zamanla daha gelişmiş hale geleceğini itiraf etti.

Dünyanın yapay zeka arkadaşlara yönelik talebe uyum sağlayacağını ve "toplum olarak bunun neden kıymetli olduğunu, insanların bu şeyleri neden yaptığını, neden bunları mantıklı bulduklarını ve hayatlarına nasıl değer kattığını ifade edebilecek kelime dağarcığını bulacağımızı" söyledi.

Yapay zeka arkadaşlara yönelik ilk hamleler, dijital dostların reşit olmayan kişileri cinsel içerikli konulara maruz bırakabileceği veya hatalı ruh sağlığı tavsiyeleri verebileceği gibi bazı etik kaygıları gündeme getiriyor.

404 Media'ya göre, kullanıcıların ürettiği yapay zeka botlarının lisanslı terapist olduklarına dair sahte kimlik bilgileri uydurduğu tespit edilirken, 2021'de İngiltere kraliçesini öldürmeyi planladığını söyleyen bir adam, bir sohbet botuna "suikastçı" olduğunu belirttiğinde cesaretlendirici mesajlar almıştı.

Yapay zekanın çare olup olmadığı bir yana milyonlarca Amerikalı günlük yalnızlıktan kurtulmanın yolunu arıyor. Gallup'un ekimde yaptığı bir ankete göre bu durum ABD'li yetişkinlerin yüzde 20'sini etkiliyor.

Amerikan Psikiyatri Birliği'nin 2024'te yaptığı bir ankete göre, yetişkinlerin yüzde 30'u önceki yıl haftada en az bir kez yalnızlık duygusu yaşadığını söylerken, üçte ikisi teknolojinin "yeni ilişkiler kurmasına yardım ettiğini" belirtiyor.

Independent Türkçe