"Hz. Süleyman'ın madenlerinin" sırrı çözüldü

Dr. Omri Yagel ve ekip arkadaşları, yüzlerce yıllık tesislerden aldıkları örnekleri analiz etti (Tel Aviv Üniversitesi)
Dr. Omri Yagel ve ekip arkadaşları, yüzlerce yıllık tesislerden aldıkları örnekleri analiz etti (Tel Aviv Üniversitesi)
TT

"Hz. Süleyman'ın madenlerinin" sırrı çözüldü

Dr. Omri Yagel ve ekip arkadaşları, yüzlerce yıllık tesislerden aldıkları örnekleri analiz etti (Tel Aviv Üniversitesi)
Dr. Omri Yagel ve ekip arkadaşları, yüzlerce yıllık tesislerden aldıkları örnekleri analiz etti (Tel Aviv Üniversitesi)

Hz. Süleyman'la ilişkilendirilen madenlerin, çevreye neredeyse hiç zarar vermediği tespit edildi. 

Bilim insanları, Sanayi Devrimi öncesi metalurji uygulamalarının doğaya ve insan sağlığına etkisine dair yaklaşık 1990'lardan beri fikir ayrılığı yaşıyor. 

Bazıları Tunç ve Demir çağlarındaki faaliyetlerin küresel çapta yeni kirleticiler ortaya çıkardığını, diğerleri de bunların çevreye çok az zarar verdiğini savunuyor. 

Tel Aviv Üniversitesi'nden araştırmacılar bu tartışmayı noktalamak adına İsrail'deki Timna Vadisi'nde yer alan iki bakır üretim tesisini inceledi. 

Demir Çağı'ndan kalma tesislerden biri, Yahudi İncili ve Eski Ahit'e göre eski İsrail Kralı Süleyman döneminden kalmıştı. Hz. Süleyman aynı zamanda İslam peygamberleri arasında yer alıyor. 

Bu tesis MÖ 10. yüzyılda kullanılırken, diğeri bundan 1500 yıl daha eskiydi. 

Araştırmacılar iki alandan da yüzlerce toprak örneği toplayıp analiz ederek bölgedeki ağır metal yoğunluğunun haritasını çıkardı. 

Çalışmaya liderlik eden Prof. Erez Ben-Yosef, bölgede daha sonra modern madencilik örneklerine rastlanmadığı ve kuru iklim sayesinde topraktaki metaller kaybolmadığı için Timna Vadisi'nin bu tür bir araştırmaya elverişli olduğunu söylüyor. 

Bulguları hakemli dergi Scientific Reports'ta yayımlanan çalışmada iki bakır üretim tesisinin de çevreye minimum düzeyde zarar verdiği kaydedildi. Ayrıca toprak kirliliği metalin işlendiği fırınların yakın çevresiyle sınırlıydı. 

Metalurji sektörünün en büyük kirleticilerinden olan kurşunun örneklerdeki oranı, milyonda 200 parçanın altındaydı. Prof. Ben-Yosef şöyle diyor:

Kıyaslamak gerekirse ABD Çevre Koruma Ajansı, endüstriyel alanlardaki işçiler için milyonda 1200, yerleşim alanlarındaki çocuklar için de milyonda 200 parça seviyesindeki kurşun yoğunluğunu güvenli kabul ediyor.

Ayrıca ağır metallerin, cüruf gibi endüstriyel atıkların içinde muhafaza edildiği ve çevreye sızarak tehlike yaratmadığı bulundu.

Bilim insanları bu tesislerin ne o dönemki ne de bugünkü halklara risk oluşturduğunu söylüyor. 

Bulgular, Sanayi Devrimi öncesi metalurji faaliyetlerinin sanıldığı gibi küresel bir etki yaratmadığını gösteriyor.

Makalenin ortak yazarı Dr. Omri Yagel, "İklim değişikliği gibi, çağımızın ciddi çevresel sorunlarıyla yüzleşen araştırmacılar olarak genellikle geçmişte benzer sorunlar arama eğilimindeyiz ya da çevresel zararın, tarım devriminden bu yana insan faaliyetlerinin kaçınılmaz bir sonucu olduğunu varsayıyoruz" diyerek ekliyor: 

Ancak ihtiyatlı davranmalıyız. Yerdeki birkaç cüruf parçasını 'kirlilik' diye nitelendirsek de bu yerel atıkları, bölgesel veya küresel çevre kirliliğiyle karıştırmamalıyız.

Independent Türkçe, IFLScience, Newsweek, Scientific Reports



Motivasyon psikoloğundan 7 öneri: Uzun süreli alışkanlıklar nasıl oluşturulur?

Hedeflerinizi gerçekleştirmek için yardım almaktan kaçınmayın (Pixabay)
Hedeflerinizi gerçekleştirmek için yardım almaktan kaçınmayın (Pixabay)
TT

Motivasyon psikoloğundan 7 öneri: Uzun süreli alışkanlıklar nasıl oluşturulur?

Hedeflerinizi gerçekleştirmek için yardım almaktan kaçınmayın (Pixabay)
Hedeflerinizi gerçekleştirmek için yardım almaktan kaçınmayın (Pixabay)

Her yılın başında milyonlarca kişi yeni sayfa açıp önündeki dönem için kararlar alıyor.

Ancak bunları istikrarla sürdürmek güç. 

Motivasyon psikoloğu Dr. Ian Taylor düşüncelerinizin gerçek olması için neler yapabileceğinizi sıraladı. 

1. Erken kalkan yol alır

Yeni bir şeye başladığınızda bunu mümkün olduğu kadar erken saatlerde yapmaya çalışın. 

Sabah insanı olmayabilirsiniz. Çocuğunuzu okula götürmeniz gerekebilir. Ancak gün ilerledikçe enerjinizin azalacağını hesaba katın.

Bu alışkanlık oturduğu zaman vaktinde esneklik gösterebilirsiniz.

2. Ödülü beklemeyin

Hiç kimse aylarca pastadan mahrum kalmak istemez ama herkes pantolonuna sığmayı arzular. Ödül geciktikçe motivasyonun düşmesi normal.

Kilo vermeyi amaçlıyorsanız gelecekteki zayıf halinize odaklanmayın. Onun yerine şu anda egzersiz yapıp aktif bir hayat sürmenin sağlığınıza nasıl faydalı olduğuna bakın. 

Bu tavsiye sadece diyetle alakalı değil. Tüm hobilerinizde kısa vadeli faydalar görüp onlara tutunabilirsiniz. 

3. Aklınızdakinden daha küçük bir başlangıç yapın

Bazen bir işe başlamak, onu sürdürmekten daha zahmetli olabilir. Büyük heveslerle kendinizi psikolojik yük altına sokacağınıza daha düşük hedeflerle başlamak işinizi kolaylaştırabilir.

4. İstikrar kilit önemde

Arzularda sebat göstermek, yeni hobinizin kökleşmiş bir alışkanlığa dönmesi için çok önemli. 

Bir hobiyi belli bir işle ya da mekanla eşleştirmek de işinize yarayabilir.

Örneğin dil öğrenmek için kullandığınız uygulamayı her sabah kahvenizin demlenmesini beklerken açabilirsiniz. 

Alışkanlıkları böyle rutinlere bağlarsanız kendinizi her seferinde yeniden motive etmenize gerek kalmaz.

5. Aynaya bakın

Başkalarıyla rekabet ederek motive olmak herkese iyi gelmeyebilir çünkü sonuç sadece sizin kontrolünde değildir.

Kendi kendinizle rekabet ederseniz daha sıkı çalışmaya ve kişisel gelişime daha çok odaklanabilirsiniz. 

6. İyi hissetme faktörünü hesaba katın

İnsanları yalnızca mantık iyi hissettirmez. "Şunu yaparsam şöyle fayda sağlarım" diyerek kendinizi ikna etmeniz, o işi sürdürmenizi sağlamayabilir.

Eğlenebileceğiniz unsurları da hesaba katıp onlarla kendinizi motive edebilirsiniz. 

7. Görmek istediğiniz değişimin ta kendisi olun

Uzun vadeli bir değişim için kendimize kim olmak istediğimizi sormalıyız, ne istediğimizi ya da neye sahip olduğumuzu değil…

Eğer kendinizi çalışkan biri olarak görmek istiyorsanız tembelliği bırakıp gerçekten çalışmanız lazım. Uzun vadede gerçekten çalışkan biri olacaksınız.

Independent Türkçe, BBC Science Focus