"Hz. Süleyman'ın madenlerinin" sırrı çözüldü

Dr. Omri Yagel ve ekip arkadaşları, yüzlerce yıllık tesislerden aldıkları örnekleri analiz etti (Tel Aviv Üniversitesi)
Dr. Omri Yagel ve ekip arkadaşları, yüzlerce yıllık tesislerden aldıkları örnekleri analiz etti (Tel Aviv Üniversitesi)
TT

"Hz. Süleyman'ın madenlerinin" sırrı çözüldü

Dr. Omri Yagel ve ekip arkadaşları, yüzlerce yıllık tesislerden aldıkları örnekleri analiz etti (Tel Aviv Üniversitesi)
Dr. Omri Yagel ve ekip arkadaşları, yüzlerce yıllık tesislerden aldıkları örnekleri analiz etti (Tel Aviv Üniversitesi)

Hz. Süleyman'la ilişkilendirilen madenlerin, çevreye neredeyse hiç zarar vermediği tespit edildi. 

Bilim insanları, Sanayi Devrimi öncesi metalurji uygulamalarının doğaya ve insan sağlığına etkisine dair yaklaşık 1990'lardan beri fikir ayrılığı yaşıyor. 

Bazıları Tunç ve Demir çağlarındaki faaliyetlerin küresel çapta yeni kirleticiler ortaya çıkardığını, diğerleri de bunların çevreye çok az zarar verdiğini savunuyor. 

Tel Aviv Üniversitesi'nden araştırmacılar bu tartışmayı noktalamak adına İsrail'deki Timna Vadisi'nde yer alan iki bakır üretim tesisini inceledi. 

Demir Çağı'ndan kalma tesislerden biri, Yahudi İncili ve Eski Ahit'e göre eski İsrail Kralı Süleyman döneminden kalmıştı. Hz. Süleyman aynı zamanda İslam peygamberleri arasında yer alıyor. 

Bu tesis MÖ 10. yüzyılda kullanılırken, diğeri bundan 1500 yıl daha eskiydi. 

Araştırmacılar iki alandan da yüzlerce toprak örneği toplayıp analiz ederek bölgedeki ağır metal yoğunluğunun haritasını çıkardı. 

Çalışmaya liderlik eden Prof. Erez Ben-Yosef, bölgede daha sonra modern madencilik örneklerine rastlanmadığı ve kuru iklim sayesinde topraktaki metaller kaybolmadığı için Timna Vadisi'nin bu tür bir araştırmaya elverişli olduğunu söylüyor. 

Bulguları hakemli dergi Scientific Reports'ta yayımlanan çalışmada iki bakır üretim tesisinin de çevreye minimum düzeyde zarar verdiği kaydedildi. Ayrıca toprak kirliliği metalin işlendiği fırınların yakın çevresiyle sınırlıydı. 

Metalurji sektörünün en büyük kirleticilerinden olan kurşunun örneklerdeki oranı, milyonda 200 parçanın altındaydı. Prof. Ben-Yosef şöyle diyor:

Kıyaslamak gerekirse ABD Çevre Koruma Ajansı, endüstriyel alanlardaki işçiler için milyonda 1200, yerleşim alanlarındaki çocuklar için de milyonda 200 parça seviyesindeki kurşun yoğunluğunu güvenli kabul ediyor.

Ayrıca ağır metallerin, cüruf gibi endüstriyel atıkların içinde muhafaza edildiği ve çevreye sızarak tehlike yaratmadığı bulundu.

Bilim insanları bu tesislerin ne o dönemki ne de bugünkü halklara risk oluşturduğunu söylüyor. 

Bulgular, Sanayi Devrimi öncesi metalurji faaliyetlerinin sanıldığı gibi küresel bir etki yaratmadığını gösteriyor.

Makalenin ortak yazarı Dr. Omri Yagel, "İklim değişikliği gibi, çağımızın ciddi çevresel sorunlarıyla yüzleşen araştırmacılar olarak genellikle geçmişte benzer sorunlar arama eğilimindeyiz ya da çevresel zararın, tarım devriminden bu yana insan faaliyetlerinin kaçınılmaz bir sonucu olduğunu varsayıyoruz" diyerek ekliyor: 

Ancak ihtiyatlı davranmalıyız. Yerdeki birkaç cüruf parçasını 'kirlilik' diye nitelendirsek de bu yerel atıkları, bölgesel veya küresel çevre kirliliğiyle karıştırmamalıyız.

Independent Türkçe, IFLScience, Newsweek, Scientific Reports



Bilimkurgu dizisinin yeni sezonu 100 tam puan aldı

Severance, 2022'nin şubatında yayına giren ilk sezonuyla iki Emmy ödülüne layık görülmüştü (Apple TV+)
Severance, 2022'nin şubatında yayına giren ilk sezonuyla iki Emmy ödülüne layık görülmüştü (Apple TV+)
TT

Bilimkurgu dizisinin yeni sezonu 100 tam puan aldı

Severance, 2022'nin şubatında yayına giren ilk sezonuyla iki Emmy ödülüne layık görülmüştü (Apple TV+)
Severance, 2022'nin şubatında yayına giren ilk sezonuyla iki Emmy ödülüne layık görülmüştü (Apple TV+)

Severance bu ay 17 Ocak'ta, AppleTV+'ta ikinci sezonuyla geri dönüyor. 

Dizinin yıldızı Adam Scott, anılarını yeni bir prosedürle iş ve özel yaşam diye ayıran Lumon Industries ekibini takip eden hikayedeki Mark Scout rolüyle izleyiciyle tekrar buluşmaya hazırlanıyor.

Övgü yağıyor

İlk sezonun üzerinden neredeyse üç yıl geçti. Hasret neredeyse bitti ve merakla beklenen devam sezonuyla ilgili ilk yorumlar gelmeye başladı.

Severance'ın yeni sezonuna hayran kalan eleştirmenler, diziye övgüler yağdırıyor.

İkinci sezon, eleştiri derleme sitesi Rotten Tomatoes'da ilk sezondan bile daha yüksek puan aldı. 

Bilimkurgunun ilk sezonu, televizyon yazarlarının yorumlarına göre 100 üzerinden 97 puan elde etmişti. Yeni sezon ise 43 eleştirmenin incelemesine göre 100 tam puan almayı başardı.

Slahsfilm'den Jeremy Mathai, "Severance'ın ikinci sezonu beklentilere mümkün olan en iyi şekilde meydan okuyor" derken, Daily Beast'ten Nick Schager diziyi şöyle değerlendiriyor: 

Ustalıkla düzenlenmiş bir zeka oyunu olmaya devam ediyor. Karakterlere ve durumlarına dair sağladığı içgörüler, her zaman daha büyük sırlar ve gözden kaçan komploların ipuçlarını taşıyarak hem aydınlatıcı hem de kafa karıştırıcı bir etki yaratıyor.

Collider'dan Carly Lane ise yeni bölümlere ilişkin övgülerini şöyle sürdürüyor: 

Severance'ın ikinci sezonu, 2025'in en iyi dizilerinden biri olarak kendini kanıtlıyor.

"Uzun zaman aldı" demişti

Dizinin yaratıcısı Dan Erickson, dizinin "Uzun zaman aldı" dediği ikinci sezonuyla ilgili şu ifadeleri kullanmıştı:

Bir nokta geldi ve yapımın belli bir aşamasında, 'Bunun daha iyi olduğunu düşünüyorum' diye hissetmeye başladım. Bence elimizde öncekinden çok daha heyecan verici bir şey var.

40 yaşındaki senarist, insanları hayal kırıklığına uğratma korkusunun yarattığı baskıyı şöyle açıklamıştı:

İnsanların geri dönüp ilk sezonun kalitesinde olmayan bir şeyi çekmek için aylar harcamasını istemiyorum. Bu yüzden gerçekten çok yoğundu.

Game of Thrones'un yıldızı da kadroda

Severance'ın ikinci sezonu, ilkinin dramatik finalinin ardından kaldığı yerden devam edecek. 

İlk sezonun yıldızları Adam Scott, Zach Cherry, Britt Lower, Tramell Tillman ve Patricia Arquette, rollerini canlandırmak üzere yeni bölümlerde dönüyor. 

Kadroya yeni eklenen isimler arasında ise Game of Thrones'un yıldızı Gwendoline Christie ve Gözlerini Kırp'la (Blink Twice) tanınan Alia Shawkat yer alıyor.

Resmi sinopsise göre ikinci sezon, karakterlerin "ayrılma sürecini hafife almanın korkunç sonuçlarını öğrenmeleriyle" ilgili.

Independent Türkçe, Newsweek, SFX, CBR.com, Collider, Slahsfilm, Daily Beast