Yürek burkan katil balina bir kez daha ölü yavrusunu taşırken görüldü

Tahlequah en az iki gündür ölü yavrusunu okyanusta taşıyor (NOAA)
Tahlequah en az iki gündür ölü yavrusunu okyanusta taşıyor (NOAA)
TT

Yürek burkan katil balina bir kez daha ölü yavrusunu taşırken görüldü

Tahlequah en az iki gündür ölü yavrusunu okyanusta taşıyor (NOAA)
Tahlequah en az iki gündür ölü yavrusunu okyanusta taşıyor (NOAA)

Ölen yavrusunu günlerce taşıyarak 7 yıl önce gündem olan anne orka, bir kez daha aynı şekilde görüldü. 

Büyük Okyanus'a bağlanan Puget Boğazı'nda yaşayan Tahlequah veya J35 isimli katil balina, 2018'de yeni doğan yavrusunu kaybetmişti. 

Yas tuttuğu düşünülen hayvan, ölü bedeni 17 gün boyunca taşıyarak yaklaşık 1600 kilometre yol kat etmişti.

Yaklaşık 25 yaşındaki Tahlequah bu hafta, ölen başka bir yavrusunu okyanus sularında burnuyla iterken görüldü.

Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi'ne bağlı Seattle Kuzeybatı Balıkçılık Bilim Merkezi'nden araştırmacı Brad Hanson, "Bir yavrusunu daha kaybettiğini görmek çok daha zor" diyor.

Araştırmacılar, bugüne kadar 4 yavru doğurduğu bilinen Tahlequah'nın kaybettiği iki çocuğunun da dişi olmasının durumu daha kötü hale getirdiğini söylüyor. 

Tahlequah, tükenme tehlikesi altındaki güney katil balinası grubunda yer alıyor ve dişilerin büyüyüp doğum yaparak bu riski azaltması umuluyor. 

Kuzey Kaliforniya, Oregon, Washington ve Britanya Kolombiyası açıklarındaki okyanus sularında yaşayan güney katil balinalarının sadece 73 üyesi var.

Kaliteli yiyecek kıtlığıyla mücadele eden güney katil balinaları, özellikle Chinook somonu gibi besinlere ulaşamıyor. Ayrıca taşıtlardan kaynaklanan gürültü kirliliği ve besin zincirine karışan zehirli kirleticiler de tehlike yaratıyor.

Bilim insanları, Tahlequah'nın 2010 ve 2020'de doğan diğer iki yavrusunun sağlıklı olduğunu söylüyor.

Araştırmacılar, Tahlequah'ın J61 diye bilinen en son yavrusuyla ilgili ilk başta iyimserdi ancak kısa süre sonra sağlık sorunları yaşadığından şüphelenmeye başladılar. 

Washington merkezli Balina Araştırma Merkezi, 23 Aralık'ta yaptığı açıklamada "Yaşamın ilk dönemi yeni yavrular için her zaman tehlikeli ve ilk yıldaki ölüm oranı çok yüksek. J35 deneyimli bir anne ve umarız J61'i bu zorlu ilk günlerde hayatta tutabilir" ifadelerini kullanmıştı. 

Bilim insanları dün (2 Ocak) yaptıkları açıklamada yavrunun neden öldüğünün bilinmediğini söyledi. Annenin, ölü bedeni taşıdığı çarşamba günü görülse de olayın üzerinden daha uzun zaman geçmiş olabileceğini eklediler. 

Araştırmacılar, Tahlequah'nın yavrusunu taşırken yiyecek arayamadığını ve sürüsünün ona destek olduğunu da söyledi. Kız kardeşi ve diğer dişi orkaların sürekli onun yanında olduğu gözlemlendi.

Bilim insanları, katil balinanın yas tutmasının şaşırtıcı olmadığını ifade ediyor. Sivil toplum kuruluşu SeaDoc Society'den deniz canlıları üzerine çalışan veteriner Joe Gaydos, "Son yıllarda, onlarla aynı nörotransmitterlere sahip olduğumuzu öğrendik" diyerek ekliyor:

Onlardaki hormonların aynısı bizde de var. Neden onlar da bizdeki duygulara sahip olmasın? Duygular yalnızca insanlara mahsus değil. Bu yüzden kederli olduğu veya yas tuttuğu söylenebilir.

Independent Türkçe, Guardian, New York Times, Oceana USA



Hollandalı yıldız, Netflix'in yeni dizisinde intikam peşinde

60 yaşındaki Hollandalı aktris Famke Janssen, 2008 - 2014'te vizyona giren Takip (Taken) serisinde Lenore Mills karakterini canlandırmıştı (EuropaCorp)
60 yaşındaki Hollandalı aktris Famke Janssen, 2008 - 2014'te vizyona giren Takip (Taken) serisinde Lenore Mills karakterini canlandırmıştı (EuropaCorp)
TT

Hollandalı yıldız, Netflix'in yeni dizisinde intikam peşinde

60 yaşındaki Hollandalı aktris Famke Janssen, 2008 - 2014'te vizyona giren Takip (Taken) serisinde Lenore Mills karakterini canlandırmıştı (EuropaCorp)
60 yaşındaki Hollandalı aktris Famke Janssen, 2008 - 2014'te vizyona giren Takip (Taken) serisinde Lenore Mills karakterini canlandırmıştı (EuropaCorp)

Famke Janssen, bu yılın sonlarına doğru Netflix'te yayına girecek suç draması Amsterdam Empire'da dikkat çekici bir rolle izleyici karşısına çıkıyor.

Monte-Carlo Televizyon Festivali'nde Variety'ye konuşan oyuncu, canlandırdığı karakteri şu sözlerle anlattı:

Betty, 1990'lardan kalma, yalnızca bir hit şarkıya sahip eski bir pop yıldızı. O şarkının adı Forever. Eşi Hollanda'nın en büyük esrar imparatorluğunun sahibi. Betty, onun daha genç bir kadınla ilişkisi olduğunu öğreniyor ve üstelik kadın hamile. Adam onu parayla susturmaya çalışıyor ama Betty paranın peşine düşmüyor. Esrar imparatorluğunun peşine düşüyor. Ve onu yok ederken intikamını alıyor.

İntikam planı olsa da Janssen, oynadığı karakterin öfke dolu biri olmadığını vurguluyor.

"Betty'nin sürekli öfkeli olmasını istemedim. Çünkü bu izleyiciye bir noktadan sonra yorucu gelebilir. Ama bir yandan da içimden 'Haydi, al intikamını!' dedim" diyerek gülüyor.

Oyunculuk açısından kendini zorlamak istediğini belirten Janssen, rol gereği müzik videosu çektiğini, dans edip şarkı söylemeyi öğrendiğini söylüyor:

İlham almak için Paula Abdul başta olmak üzere, o dönem sahne alan tüm kadınlara baktık. Kıyafetlerine, koreografilerine...

Janssen'in canlandırdığı karakterin çok boyutlu olması tesadüf değil. 1995 yapımı Bond filmi GoldenEye ve X-Men serilerinde Jean Grey/Dark Phoenix gibi güçlü karakterlerle özdeşleşen Hollandalı oyuncu, sektörde uzun süre kötü karakterlerle anıldı.

Bazı oyunculara kalıplaşmış roller veriliyor. Nedenini tam olarak bilmiyorum; belki kadın olduğum için, belki de yabancı olduğum içindir. Güçlü bir kadınım, en azından öyle görünüyorum. Ama bu işi yapmamızın nedeni, kendimizin farklı yönlerini gösterebilmek.

Janssen sözlerine şöyle devam ediyor:

Bana verilen tek boyutlu karakterleri üç boyutlu hale getirmeye çalışarak kariyer yaptım. Çünkü çoğu zaman elimde fazla bir şey yoktu.

Dizi, Netflix'in suç draması Undercover'ın yaratıcıları Piet Matthys, Nico Moolenaar ve Bart Uytdenhouwen imzasını taşıyor. Ayrıca Janssen, bu projede uzun bir aradan sonra ana dili olan Hollandaca konuşacak.

Yıllar boyunca sadece İngilizce oynadıktan sonra şimdi yeniden Hollandaca konuşuyorum. İngilizce konuşurken kendinizin başka bir versiyonu oluyorsunuz. Aynı kişi gibi hissettirmiyor. Farklı ve eğlenceli bir deneyimdi.

İki sezonluk anlaşma imzalayan Janssen, dizinin yönetici yapımcılığını da üstleniyor:

Artık zamanı gelmişti. Oyuncular sette her şeyin farkındadır; her departmanla çalışırız. Bu bize benzersiz bir bakış açısı kazandırır. Dikkatliyseniz, bu iş büyük bir eğitim alanı. Yapımcılık ve yönetmenlik bu noktadan sonra doğal bir adım gibi. Eğer yapmak istiyorsanız ve size daha fazla söz hakkı kazandıracaksa, neden olmasın?

Independent Türkçe, Variety, What's on Netflix