Bilim insanları uyardı: Sanılandan çok daha fazla süper kütleli kara delik saklanıyor olabilir

Bu illüstrasyonda sıcak gaz diski, bir kara deliğin etrafında dönüyor. Sağa doğru uzanan gaz akışı, kara delik tarafından parçalanan yıldızdan geriye kalanlar. Kara deliğin üzerindeki sıcak plazma bulutu (elektronlarından arınmış gaz atomları) korona diye biliniyor (NASA/JPL/Caltech)
Bu illüstrasyonda sıcak gaz diski, bir kara deliğin etrafında dönüyor. Sağa doğru uzanan gaz akışı, kara delik tarafından parçalanan yıldızdan geriye kalanlar. Kara deliğin üzerindeki sıcak plazma bulutu (elektronlarından arınmış gaz atomları) korona diye biliniyor (NASA/JPL/Caltech)
TT

Bilim insanları uyardı: Sanılandan çok daha fazla süper kütleli kara delik saklanıyor olabilir

Bu illüstrasyonda sıcak gaz diski, bir kara deliğin etrafında dönüyor. Sağa doğru uzanan gaz akışı, kara delik tarafından parçalanan yıldızdan geriye kalanlar. Kara deliğin üzerindeki sıcak plazma bulutu (elektronlarından arınmış gaz atomları) korona diye biliniyor (NASA/JPL/Caltech)
Bu illüstrasyonda sıcak gaz diski, bir kara deliğin etrafında dönüyor. Sağa doğru uzanan gaz akışı, kara delik tarafından parçalanan yıldızdan geriye kalanlar. Kara deliğin üzerindeki sıcak plazma bulutu (elektronlarından arınmış gaz atomları) korona diye biliniyor (NASA/JPL/Caltech)

Yeni bir araştırmaya göre, evren sandığımızdan çok daha fazla süper kütleli kara deliğe ev sahipliği yapıyor olabilir.

Araştırmacılar, bunların birçoğunun görüş alanımızın ötesinde gizlendiğini ve bunun, kozmostaki dönen boşluk sayısını kayda değer derecede eksik hesapladığımız anlamına gelebileceğini öne sürüyor.

Southampton Üniversitesi'nden gökbilimciler, bazıları Güneş'ten milyarlarca kat daha ağır bu galaktik devlerin yüzde 35'inin, kalın gaz ve toz bulutları tarafından gizlendiği için keşfedilemediğini söylüyor.

Bu sayının daha önce yaklaşık yüzde 15 olduğu tahmin ediliyordu.

Astrophysical Journal'da yayımlanan çalışmanın ortak yazarı Profesör Poshak Gandhi "Kara delikler evrendeki en gizemli cisimler ve her yerdeler; yine de nasıl evrimleştiklerini hâlâ tam olarak bilmiyoruz" diyor.

Çok daha fazlasının göz önünde gizlendiğini, normal teleskoplar tarafından görülemeyecek şekilde toz ve gazın arkasına saklandığını bulduk. Çevrelerindeki yıldızlararası materyali tüketerek büyüyen kara deliklerin son derece hassas bir sayımına ilk kez sahibiz.

Prof. Gandhi "Eğer Samanyolu Galaksisi'nde süper kütleli kara delik olmasaydı, gökyüzünde çok daha fazla yıldız olabilirdi" diye ekliyor.

Bu, kara deliklerin bir galaksinin evrimini nasıl etkileyebileceğinin sadece bir örneği.

Bilim insanları ekibi, NASA'nın Kızılötesi Astronomi Uydusu ve X ışını uzay teleskobu NuSTAR'dan alınan verileri kullanarak süper kütleli kara delikleri çevreleyen bulutlardan gelen kızılötesi emisyonları analiz etti.

Prof. Gandhi "Kara delikler karanlık olmasına karşın çevrelerindeki gazın ısınıp yoğun bir şekilde parlaması, onları evrendeki en parlak nesnelerden bazıları haline getiriyor" diye ekliyor.

Gizlendiklerinde bile, çevrelerindeki toz bu ışığı kızılötesi radyasyon halinde emiyor ve tekrar salıyor; böylece varlıklarını ortaya çıkarıyor. X ışınları, tıpkı doktorların tıbbi bir X ışını taramasıyla içimize bakması gibi, cismi perdeleyen gazın ötesine bakarak bütünleyici bir görüntü sunuyor.

Ekip, bilinen kara deliklerin sayısına kıyasla gizli kara deliklerin sayısını bulmanın, bu boyutlara nasıl ulaştıklarını anlamaya katkı sağlayabileceğini söylüyor.

Daha önce Southampton Üniversitesi'nde görev yapan ve halihazırda Kaliforniya'nın Pasadena bölgesindeki Caltech'te çalışan başyazar Dr. Peter Boorman, "Kara delikler, içinde yaşadıkları galaksileri de etkiliyor; bunun nedeni devasa gaz ve toz bulutlarıyla çevrili olmaları ve muazzam seviyede malzeme tüketebilmeleri" diye açıklyor.

Eğer bir kara deliğe çok fazla madde düşerse, kara delik fazlalıkları kusmaya ve galaksiye geri püskürtmeye başlıyor. Bu da galakside yıldızların oluştuğu gaz bulutlarını dağıtarak yıldız oluşum hızını yavaşlatabilir.

Ajanslardan da yararlanılmıştır

Independent Türkçe



Squid Game'in finaline ilk yorumlar: Sürükleyici ve yürek burkan bir kapanış

2021'de başlayan Squid Game, nakit sıkıntısı çeken bir grup insanın dudak uçuklatan bir para ödülü ve hayatta kalmak için verdikleri mücadeleyi anlatıyor (Netflix)
2021'de başlayan Squid Game, nakit sıkıntısı çeken bir grup insanın dudak uçuklatan bir para ödülü ve hayatta kalmak için verdikleri mücadeleyi anlatıyor (Netflix)
TT

Squid Game'in finaline ilk yorumlar: Sürükleyici ve yürek burkan bir kapanış

2021'de başlayan Squid Game, nakit sıkıntısı çeken bir grup insanın dudak uçuklatan bir para ödülü ve hayatta kalmak için verdikleri mücadeleyi anlatıyor (Netflix)
2021'de başlayan Squid Game, nakit sıkıntısı çeken bir grup insanın dudak uçuklatan bir para ödülü ve hayatta kalmak için verdikleri mücadeleyi anlatıyor (Netflix)

Netflix'in küresel fenomene dönüşen dizisi Squid Game, sadece 6 ay gibi kısa bir sürede final sezonuyla geri döndü. İkinci sezonun ardından izleyicilerin merakla beklediği üçüncü sezon için yapılan ilk yorumlar, dizinin çarpıcı ve kanlı yapısını koruduğunu ve etkileyici bir final sunduğunu gösteriyor. Üç sezonluk serüveni boyunca dizi, bir reality şov uyarlamasına ilham verdi ve yakında çıkacak Amerikan uzantısıyla genişlemeye hazırlanıyor. Ancak tüm bunların ötesinde, Squid Game hâlâ dünyayı sarsan orijinal anlatısını güçlü şekilde sürdürüyor.

Üçüncü Sezon önceki bölümlerle kıyaslandığında nasıl?

Dexerto'dan Cameron Frew, "İlk sezon muhteşemdi. İkinci sezon daha iyiydi. Ama olağanüstü bir şekilde üçüncü sezon en iyisi" yorumunu yapıyor.

Sydney Morning Herald'dan Karl Quinn, "İkinci sezon büyük hayal kırıklığıydı. Üçüncü sezon ise kayda değer bir toparlanma" şeklinde görüş belirtiyor.

Mama's Geeky'den Tessa Smith, "İkinci sezondan sonra hayal kırıklığı yaşamış olanlar için iyi haber: Üçüncü sezon hikayeyi kusursuz şekilde tamamlıyor" diyor.

Dizi yeni yönlere gidiyor mu?

TheWrap'ten William Goodman, "Yönetmen Hwang Dong‑hyuk, Gi‑hun'u başta geri plana çekip yardımcı karakterleri öne çıkarmış; bu hamle, son oyunlarda giderek artan gerilime çok iyi uyuyor, diziye yeni bir umutsuzluk hissi kazandırıyor" diyor.

Guardian'dan Rebecca Nicholson, yeni bir karakterin eklenme tercihini "gerçekçilikten uzak" bulduğunu dile getiriyor.

Total Film'den Molly Edwards, yeni doğan bir bebeğin oyunlara dahil edilmesini, "dizinin karanlık distopik dokusunu daha da yoğunlaştıran şoke edici bir tercih" diye nitelendiriyor.

Bu sezonda oyunlar nasıl?

Oyunlara gelince... Mama's Geeky'den Tessa Smith, "Squid Game'in en eğlenceli kısmı her zaman oyunları oldu ve bu sezon da aynı şekilde devam ediyor" diyor.

Total Film'den Molly Edwards, "Sanat yönetmeni Chae Kyoung‑sun yine parlıyor... Çocukça eğlenceyle acımasız şiddet arasındaki denge sahnelere güçlü bir çarpıcılık katıyor" şeklinde övgüler sıralıyor.

Dexerto'dan Cameron Frew, oyun sahnelerini "televiyondaki en gergin, en etkileyici set parçaları" diye nitelendiriyor.

Guardian'dan Rebecca Nicholson ise bu sezon oyunlardan pek memnun kalmamış. Bazı oyunların ilk sezon kadar iyi düşünülmediği görüşünde.

Oyunculuk performansları nasıl?

Decider'dan Meghan O'Keefe, Lee Jung‑jae için "tüm sezonların ekrandaki en büyük performanslarından biri" yorumu yapıyor.

Total Film'den Molly Edwards, Lee Jung‑jae'nin karakter dönüşümünü kusursuz şekilde yansıttığını belirtiyor.

Dexerto'dan Cameron Frew, "Im Si‑wan'ın canlandırdığı Lee Myung‑gi karakteri beklenmedik şekilde parlıyor" diyor.

Final sezonu izleyiciyi sarsıyor mu?

Mama's Geeky'den Tessa Smith, "izleyiciler ağlayacak kadar etkilenecek... Kalpleri kıracak sürpriz kararlarla dolu" ifadelerini kullanıyor.

Dexerto'dan Cameron Frew ise ölümlerin özellikle zorlayıcı olduğunu vurguluyor.

TheWrap'ten William Goodman, "misket oyunu kadar yürek burkan bir sahne var" diyor.

Total Film’den Molly Edwards, "misket sahnesi gibi bir etki, ama daha da fazlası" şeklinde bir tanımlama yapıyor.

Netflix'in en iyileri arasında mı?

Dexerto'dan Cameron Frew, "Üçüncü sezonun ardından Squid Game, Netflix'in bugüne kadarki en iyi dizisi oldu" diyor.

Total Film'den Molly Edwards, "Hwang ve oyuncuları iltifatları hak ediyor, sadece Netflix'in değil, tüm zamanların en iyilerinden" değerlendirmesini yapıyor.

IGN Movies'den Shannon Miller, final sezonunun kusurlar barındırsa da ilk sezonun verdiği gerilimi ve sinema kalitesini taşıdığını belirtiyor.

Guardian'dan Rebecca Nicholson, diziye "daha geleneksel bir aksiyon-gerilim havası" hakim olduğunu söyleyerek, Squid Game'in tür evrimini yorumluyor.

Final şoke edici mi?

Hollywood Reporter'dan Angie Han, "stratejiler arasında son bir bıçak darbesi gibi şoke edici bir ters köşe var" diyor.

Guardian'dan Rebecca Nicholson, finaldeki "şok anını" kastederek "hiç kimsenin tahmin edemeyeceği bir sahne" diye ekliyor.

iNews.co.uk'den Emily Watkins, finalin etik açısından akademik çalışmalara girecek kadar etkileyici olduğunu belirtiyor.

Independent Türkçe, Rotten Tomatoes, iNews.co.uk, Guardian, Hollywood Reporter, IGN Movies, Total Film, TheWrap, Dexerto, Mama's Geeky, Decider, Sydney Morning Herald