Bilim insanları uyardı: Sanılandan çok daha fazla süper kütleli kara delik saklanıyor olabilir

Bu illüstrasyonda sıcak gaz diski, bir kara deliğin etrafında dönüyor. Sağa doğru uzanan gaz akışı, kara delik tarafından parçalanan yıldızdan geriye kalanlar. Kara deliğin üzerindeki sıcak plazma bulutu (elektronlarından arınmış gaz atomları) korona diye biliniyor (NASA/JPL/Caltech)
Bu illüstrasyonda sıcak gaz diski, bir kara deliğin etrafında dönüyor. Sağa doğru uzanan gaz akışı, kara delik tarafından parçalanan yıldızdan geriye kalanlar. Kara deliğin üzerindeki sıcak plazma bulutu (elektronlarından arınmış gaz atomları) korona diye biliniyor (NASA/JPL/Caltech)
TT

Bilim insanları uyardı: Sanılandan çok daha fazla süper kütleli kara delik saklanıyor olabilir

Bu illüstrasyonda sıcak gaz diski, bir kara deliğin etrafında dönüyor. Sağa doğru uzanan gaz akışı, kara delik tarafından parçalanan yıldızdan geriye kalanlar. Kara deliğin üzerindeki sıcak plazma bulutu (elektronlarından arınmış gaz atomları) korona diye biliniyor (NASA/JPL/Caltech)
Bu illüstrasyonda sıcak gaz diski, bir kara deliğin etrafında dönüyor. Sağa doğru uzanan gaz akışı, kara delik tarafından parçalanan yıldızdan geriye kalanlar. Kara deliğin üzerindeki sıcak plazma bulutu (elektronlarından arınmış gaz atomları) korona diye biliniyor (NASA/JPL/Caltech)

Yeni bir araştırmaya göre, evren sandığımızdan çok daha fazla süper kütleli kara deliğe ev sahipliği yapıyor olabilir.

Araştırmacılar, bunların birçoğunun görüş alanımızın ötesinde gizlendiğini ve bunun, kozmostaki dönen boşluk sayısını kayda değer derecede eksik hesapladığımız anlamına gelebileceğini öne sürüyor.

Southampton Üniversitesi'nden gökbilimciler, bazıları Güneş'ten milyarlarca kat daha ağır bu galaktik devlerin yüzde 35'inin, kalın gaz ve toz bulutları tarafından gizlendiği için keşfedilemediğini söylüyor.

Bu sayının daha önce yaklaşık yüzde 15 olduğu tahmin ediliyordu.

Astrophysical Journal'da yayımlanan çalışmanın ortak yazarı Profesör Poshak Gandhi "Kara delikler evrendeki en gizemli cisimler ve her yerdeler; yine de nasıl evrimleştiklerini hâlâ tam olarak bilmiyoruz" diyor.

Çok daha fazlasının göz önünde gizlendiğini, normal teleskoplar tarafından görülemeyecek şekilde toz ve gazın arkasına saklandığını bulduk. Çevrelerindeki yıldızlararası materyali tüketerek büyüyen kara deliklerin son derece hassas bir sayımına ilk kez sahibiz.

Prof. Gandhi "Eğer Samanyolu Galaksisi'nde süper kütleli kara delik olmasaydı, gökyüzünde çok daha fazla yıldız olabilirdi" diye ekliyor.

Bu, kara deliklerin bir galaksinin evrimini nasıl etkileyebileceğinin sadece bir örneği.

Bilim insanları ekibi, NASA'nın Kızılötesi Astronomi Uydusu ve X ışını uzay teleskobu NuSTAR'dan alınan verileri kullanarak süper kütleli kara delikleri çevreleyen bulutlardan gelen kızılötesi emisyonları analiz etti.

Prof. Gandhi "Kara delikler karanlık olmasına karşın çevrelerindeki gazın ısınıp yoğun bir şekilde parlaması, onları evrendeki en parlak nesnelerden bazıları haline getiriyor" diye ekliyor.

Gizlendiklerinde bile, çevrelerindeki toz bu ışığı kızılötesi radyasyon halinde emiyor ve tekrar salıyor; böylece varlıklarını ortaya çıkarıyor. X ışınları, tıpkı doktorların tıbbi bir X ışını taramasıyla içimize bakması gibi, cismi perdeleyen gazın ötesine bakarak bütünleyici bir görüntü sunuyor.

Ekip, bilinen kara deliklerin sayısına kıyasla gizli kara deliklerin sayısını bulmanın, bu boyutlara nasıl ulaştıklarını anlamaya katkı sağlayabileceğini söylüyor.

Daha önce Southampton Üniversitesi'nde görev yapan ve halihazırda Kaliforniya'nın Pasadena bölgesindeki Caltech'te çalışan başyazar Dr. Peter Boorman, "Kara delikler, içinde yaşadıkları galaksileri de etkiliyor; bunun nedeni devasa gaz ve toz bulutlarıyla çevrili olmaları ve muazzam seviyede malzeme tüketebilmeleri" diye açıklyor.

Eğer bir kara deliğe çok fazla madde düşerse, kara delik fazlalıkları kusmaya ve galaksiye geri püskürtmeye başlıyor. Bu da galakside yıldızların oluştuğu gaz bulutlarını dağıtarak yıldız oluşum hızını yavaşlatabilir.

Ajanslardan da yararlanılmıştır

Independent Türkçe



Ödüllü yıldızdan yeni proje: Kripto borsası FTX'in yükselişi ve çöküşü

31 yaşındaki Julia Garner, Netflix'in beğenilen draması Ozark'taki performansıyla 2019, 2020 ve 2022'de toplam üç Emmy kazanmıştı (Netflix)
31 yaşındaki Julia Garner, Netflix'in beğenilen draması Ozark'taki performansıyla 2019, 2020 ve 2022'de toplam üç Emmy kazanmıştı (Netflix)
TT

Ödüllü yıldızdan yeni proje: Kripto borsası FTX'in yükselişi ve çöküşü

31 yaşındaki Julia Garner, Netflix'in beğenilen draması Ozark'taki performansıyla 2019, 2020 ve 2022'de toplam üç Emmy kazanmıştı (Netflix)
31 yaşındaki Julia Garner, Netflix'in beğenilen draması Ozark'taki performansıyla 2019, 2020 ve 2022'de toplam üç Emmy kazanmıştı (Netflix)

Emmy ödüllü oyuncu Julia Garner, Netflix'teki yeni projesi için hazırlıklara başladı.

Ozark ve Inventing Anna gibi dizilerle tanınan Garner'ın, kripto para borsası FTX'in yükselişi ve çöküşünü konu alan bir dizide Caroline Ellison'ı canlandırması için görüşmeler yürüttüğü öğrenildi. 

Garner, aynı zamanda mini dizinin yürütücü yapımcılığını da üstlenecek. Proje, Barack ve Michelle Obama'nın yapım şirketi Higher Ground imzası taşıyor.

Senaryosunu Enigma'yla (The Imitation Game) tanınan Graham Moore'un kaleme aldığı dizide Moore, The Leftovers'ın yapımcısı Jacqueline Hoyt'la birlikte ortak yapımcı ve dizi sorumlusu olarak görev alacak. Yönetmen koltuğunda ise sevilen komedi Shrinking'den James Ponsoldt oturacak. 

Dizi, FTX'in kurucusu Sam Bankman-Fried'le Caroline Ellison arasında geçen "çılgın bir aşk hikayesi" olarak tanımlanıyor. İkilinin küresel finans sistemini yeniden inşa etme girişimi, ardından birbirlerini manipüle ederek milyarlarca doları zimmetlerine geçirme süreçleri ekranlara taşınacak.

Kripto para borsası FTX, 2022'nin sonlarında yaşanan ani para çekme dalgasının ardından bilançosunda 8 milyar dolarlık açık ortaya çıkmasıyla iflas etmişti. Bankman-Fried, Kasım 2023'te dolandırıcılık ve komplo dahil 7 ayrı suçtan suçlu bulunmuştu. Bankman-Fried'in eski sevgilisi Ellison ise suçlamaları kabul ederek aleyhinde tanıklık yapmıştı.

Dolandırıcılık ve kara para aklama suçlarını itiraf edip eski sevgilisi hakkında ifade veren Ellison, bu sayede 110 yıla kadar hapis cezası alması gündemdeyken iki yılla kurtulmuştu.

2019'da kurulan FTX yalnızca iki yıl içinde dünyanın en büyük üçüncü kripto para borsası olmuştu. 32 milyar dolar değere ulaşan borsa, Bankman-Fried'i ünlü bir dolar milyarderi yapmıştı. 

Independent Türkçe, Hollywood Reporter, Variety