Elon Musk devrede: "İran'da tutuklanan İtalyan gazeteciyi kurtardı"

Gazeteci Sala, "İtalyan hükümeti beni kurtarmak için ne gerekiyorsa yaptı" diyor (Reuters)
Gazeteci Sala, "İtalyan hükümeti beni kurtarmak için ne gerekiyorsa yaptı" diyor (Reuters)
TT

Elon Musk devrede: "İran'da tutuklanan İtalyan gazeteciyi kurtardı"

Gazeteci Sala, "İtalyan hükümeti beni kurtarmak için ne gerekiyorsa yaptı" diyor (Reuters)
Gazeteci Sala, "İtalyan hükümeti beni kurtarmak için ne gerekiyorsa yaptı" diyor (Reuters)

İran'da tutuklanan İtalyan gazeteci Cecilia Sala'nın serbest bırakılmasında Elon Musk'ın rol oynadığı iddia ediliyor.

29 yaşındaki Sala, gazeteci vizesiye 13 Aralık'ta gittiği Tahran'da 19 Aralık'ta tutuklanmıştı. İranlı yetkililer, gazetecinin "yasaları ihlal" ettiğini bildirmiş fakat tutuklama gerekçesine dair detay açıklamamıştı. 

İtalyan hükümetinden 8 Ocak'ta yapılan açıklamada, genç gazetecinin serbest bırakıldığı duyurulmuştu.

New York Times (NYT), Sala'nın erkek arkadaşı Daniele Rainer'in, Musk'la iletişime geçerek gazetecinin serbest bırakılmasını istediğini yazıyor. Rainer'in, Musk'a yakın isimlerden biri olan bilgisayar programcısı arkadaşı Andrea Stroppa aracılığıyla teknoloji milyarderine ulaştığı belirtiliyor. Stroppa da Musk'a mesajı ilettiğini söylüyor. 

Kimliklerinin paylaşılmasını istemeyen üç İranlı yetkili, Musk'ın İran'ın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Emir Said İrevani'yle görüşerek gazetecinin serbest bırakılmasını istediğini öne sürüyor. 

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, geçen hafta yaptığı açıklamada Musk'ın süreçte "herhangi bir rol oynayıp oynamadığını bilmediğini" iddia etmişti. 

Meloni, Donald Trump'ı 4 Ocak'ta Florida'daki Mar-a-Lago malikanesinde ziyaret etmişti. İranlı kaynaklar, Musk'ın bu görüşmenin ardından tekrar İrevani'yle iletişime geçtiğini savunuyor. 

Haberde, Sala'nın serbest bırakılmasının ardından, İtalya'da 16 Aralık 2024'te ABD'nin talebi üzerine gözaltına alınan ve o tarihten bu yana Milano'da tutuklu bulunan İranlı mühendis Muhammed Abedini'nin serbest bırakıldığı da hatırlatılıyor. 

İranlı kaynaklar, gazetecinin İtalya'ya Abedini'yi serbest bırakması için baskı yapmak amacıyla tutuklandığını iddia ediyor. 

Diğer yandan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, Musk'ın gazetecinin serbest bırakılmasında rol oynadığı iddiasını reddetti. Bekayi, diplomatik sürecin nasıl işlediğine dair bilgi paylaşmadı. 

NYT, Musk ve Trump'ın geçiş ekibinin iddialara ilişkin açıklama yapmayı reddettiğini aktarıyor. Meloni'nin ofisi ve İtalya Dışişleri Bakanlığı'nın da yorum taleplerine geri dönmediği belirtiliyor. 

Musk, sağcı İtalya lider Meloni'yle son dönemde yakınlaşmıştı. Washington merkezli düşünce kuruluşu Atlantik Konseyi'nin eylülde düzenlediği Küresel Yurttaşlık Ödülü törenine, Musk ve Meloni katılmıştı. X CEO'su buradaki konuşmasında Meloni için "içi dışından daha güzel olan biri" ifadelerini kullanmıştı. Meloni ise ödül kabul konuşmasında bu sözlere Musk'ın "değerli dehasını" överek karşılık vermişti.

Independent Türkçe, New York Times, BBC



İlk kez bir Antik Mısırlının tam genomu çözüldü

Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)
Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)
TT

İlk kez bir Antik Mısırlının tam genomu çözüldü

Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)
Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)

Bilim insanları ilk kez bir Antik Mısırlının tüm genomunu diziledi. Yaklaşık 4 bin 500 yıl önce yaşayan adamın kalıntıları, antik uygarlıktan gelen en eski genetik veriyi de sunuyor.

Uzmanlar, bölgenin sıcak iklimi DNA'nın kolayca bozunmasına yol açtığı için Antik Mısır'dan genetik kayıtlar bulmanın epey zorlu bir iş olduğunu söylüyor. Ayrıca bu toplumda yaygın olan mumyalama da yumuşak dokuları muhafaza etmesine karşın DNA'nın düzgün bir şekilde korunmasını engelliyor.

Bugüne kadar Antik Mısır'dan sadece üç kişinin genomunun bir kısmı dizilenmişti. Ayrıca bu kişiler uygarlığın daha geç dönemlerinde yaşamıştı. 

Bulguları önde gelen hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmadaysa, bu örneklerden en az bin yıl daha önceye ait bir genom ilk kez tamamen dizilendi. 

Kahire'nin güneyindeki Nuwayrat köyünde 1900'lerin başında bulunan kalıntılar, kayaya oyulmuş bir mezarın içine yerleştirilmiş bir çömlek kabın içindeydi.

Liverpool John Moores Üniversitesi'nden Dr. Adeline Morez Jacobs liderliğindeki araştırmacılar, 4 bin 500 ila 4 bin 800 yıl önce yaşamış kişinin kemiklerini inceledi. Ayrıca dişinden aldıkları örneklerle genomunu dizileyen ekip, Antik Mısırlı hakkında eşsiz bilgiler elde etti.

VFDGH
Adamın kalıntılarını içeren çömlek 1902'de keşfedilmişti (Garstang Arkeoloji Müzesi/Liverpool Üniversitesi)

İlk piramitler inşa edilirken yaşayan kişinin kalıntıları, 44-64 yaşında ölen bir erkek olduğuna işaret ediyor. Makalenin yazarlarından Joel Irish, MÖ 2855 ila 2570'de hayatını kaybeden adam hakkında "Öldüğünde muhtemelen 60'lı yaşlarındaydı, ki bu o dönem için inanılmaz derecede ileri bir yaş" diyor.

Bilim insanları kişinin genetik materyalinin yüzde 80'inin beklendiği gibi Kuzey Afrika kökenine sahip olduğunu tespit etti. Ancak yüzde 20'si, Batı Asya ve Mezopotamya bölgesindeki insanlara dayanıyordu.

Araştırmacılar Antik Mısır ve Mezopotamya halkları arasında bir ilişki olduğunu uzun zamandır düşünüyordu. Arkeolojik bulgular bu etkileşime güçlü kanıtlar sunsa da bugüne kadar genetik bir veri elde edilememişti. 

Harvard Üniversitesi'nden Iosif Lazaridis, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Bu örnek bize, bu kadar erken bir tarihte Mısır'da çoğunlukla Kuzey Afrikalı soyundan gelen ancak Mezopotamya'dan da bir miktar soy katkısı olan insanlar olduğunu söylüyor" diyor: 

Bu coğrafi açıdan mükemmel derecede mantıklı.

Araştırmacılar bulunan kemiklerde artrit ve osteoporoz belirtilerinin yanı sıra yaşamının büyük bölümünde aşağı baktığını ve öne doğru eğildiğini gösteren işaretler tespit etti. Ayrıca kollarını uzun süre önünde tuttuğunu, ağır malzemeler taşıdığını ve sert yüzeylere oturduğunu gösteren bulgulara rastlandı. 

Ekip bu verilere dayanarak bu kişinin ağır işçilik yaptığı ve muhtemelen çömlekçi olduğu sonucuna vardı. Irish çömlekçi çarkının da Mısır'a bu dönemde geldiğini söyleyerek ekliyor:

Öte yandan bir çömlekçiye genellikle böyle üst sınıf bir cenaze töreni düzenlenmez. Belki de olağanüstü yetenekli ya da başarılı olduğu için sosyal statüsü yükselmişti.

Bilim insanları Antik Mısır ve Mezopotamya ilişkisine ışık tutan yeni çalışmanın sadece tek bir genom örneğine dayandığına ve daha fazla kanıt bulmayı beklediklerine değiniyor. Bu sayede iki bölgede yakın zamanda ortaya çıkan yazının kökenlerini ve farklı toplumlar arasındaki göçleri daha iyi anlamayı umuyorlar.

Makalenin ortak yazarı Dr. Linus Girdland-Flink "Bu, insan genetik varyasyonu bulmacasının sadece bir parçası: Bugüne kadar yaşamış her insan ve onların genomu bu bulmacanın benzersiz bir parçasını oluşturuyor" diyerek ekliyor:

Hiçbir zaman herkesin genomunu dizileyemeyeceğiz ancak insanlık tarihinde bugün kim olduğumuzu şekillendiren önemli olayları doğru bir şekilde yeniden yapılandırmak için dünyanın dört bir yanından yeterince çeşitli örnek toplamayı umuyoruz.

Independent Türkçe, CNN, New Scientist, Nature