Ahtapotların kollarını ayrı ayrı kontrol etmesini sağlayan eşsiz sinir sistemi açığa çıktı

Ahtapotlar, kollarındaki vantuzlarla etraflarındaki şeylerin kokusunu ve tadını alabiliyor (Unsplash)
Ahtapotlar, kollarındaki vantuzlarla etraflarındaki şeylerin kokusunu ve tadını alabiliyor (Unsplash)
TT

Ahtapotların kollarını ayrı ayrı kontrol etmesini sağlayan eşsiz sinir sistemi açığa çıktı

Ahtapotlar, kollarındaki vantuzlarla etraflarındaki şeylerin kokusunu ve tadını alabiliyor (Unsplash)
Ahtapotlar, kollarındaki vantuzlarla etraflarındaki şeylerin kokusunu ve tadını alabiliyor (Unsplash)

Ahtapotların, kollarını muazzam bir beceriyle kontrol etmesini sağlayan sinir sistemi mekanizması tespit edildi.

Etkileyici bir zekaya sahip ahtapotların, üç kalp taşımalarından renk değiştirebilmelerine kadar pek çok ilgi çekici özelliği var. 

Ancak bunlar arasında belki de en çarpıcı olanı, kollarını birbirinden bağımsız bir şekilde kullanabilmeleri. Bu hayvanların 8 kolu, adeta ayrı beyinlere sahip gibi hareket ediyor. 

Kolların her birinin merkezinde eksenel sinir kordonu (axial nervous cord / ANC) denen bir yapı var. Bilim insanları ANC'nin omurilik gibi düşünülebileceğini söylüyor. Ayrıca kollardaki toplam nöron sayısı, ahtapotun beynindekinden daha fazla. 

Bu sayede kollar ve bunların üzerine yayılan vantuzlar bağımsız bir şekilde hareket edebiliyor. 

Ancak ANC'nin nasıl çalıştığı ve kas sistemine nasıl bağlandığı tam olarak bilinmiyordu. Chicago Üniversitesi'nden araştırmacılar bu gizemi aydınlatmak adına Kaliforniya iki benekli ahtapotlarını (Octopus bimaculoides) inceledi. 

Bulguları hakemli dergi Nature Communications'ta dün (15 Ocak) yayımlanan çalışmada, sinir sisteminin bölümlere ayrılmış yapısının kolların bağımsızlığını sağladığı ortaya kondu.

Kollardan alınan doku örneklerindeki ince şeritleri inceleyen ekip, nöronların septa denen boşluklarla bölümlere ayrıldığını gözlemledi. Ayrıca her bir bölüm, diğerlerinden farklı bir kas bölgesine bağlıydı. 

Ardından vantuz sinirlerinin de septalar yoluyla bağlandığı ve bu sayede ANC'de vantuzların konumunu içeren bir harita olduğu tespit edildi. Böylece her bir vantuz, dokunma, koklama ve tatma işlevlerini bağımsız bir şekilde yerine getiriyordu. 

Bilim insanları bu tür bir haritalamayı başka bir canlıda görmediklerini söylüyor. Çalışmaya liderlik eden Cassady Olson, "Bunu modelleme açısından düşündüğümüzde, bu çok uzun ve esnek kol için bir kontrol sistemi kurmanın en iyi yolu, onu parçalara bölmektir" diyerek ekliyor: 

Bölümler arasında bir tür iletişim olmalı, bunun da hareketleri kolaylaştırdığı düşünülebilir.

Araştırmacılar, ahtapotlardan yaklaşık 270 milyon yıl önce ayrıldığı tahmin edilen kalamarda da böyle bir özellik olup olmadığını merak etti. 

Doryteuthis pealeii türündeki kalamarları inceleyen ekip, sadece vantuz içeren uzuvlarda bölümlere ayrılmış ANC olduğunu saptadı.

Bulgular bölümlere ayrılmış bir sinir sisteminin, vantuz kontrolüyle ilgili olduğuna ve hassas bir kontrol için kritik önem taşıdığına işaret ediyor. Kalamarlar vantuzlarını çevrelerini keşfetmekten ziyade avlanmak için kullandığından çok fazla bölüme ihtiyaç duymuyor olabilir. 

Ahtapot gibi hayvanların eşsiz organizmaları, teknolojik çalışmalara ilham verdiğinden, yeni araştırma yumuşak robot üretimi gibi alanlara katkı sağlayabilir. 

Olson "Araştırmamız, ANC'nin kol ve vantuzları kontrol etmesini sağlayan devrenin bir çerçevesi sunuyor ve bu, ahtapot kolunu taklit etmeye çalışan yumuşak robot tasarımında kullanılabilir" diyor.

Independent Türkçe, IFLScience, Popular Science, Science Alert, Nature Communications



Eleştirmenler yeni Kaptan Amerika filmini yerden yere vurdu: Rekora koşuyor

Fotoğraf: Marvel
Fotoğraf: Marvel
TT

Eleştirmenler yeni Kaptan Amerika filmini yerden yere vurdu: Rekora koşuyor

Fotoğraf: Marvel
Fotoğraf: Marvel

Kaptan Amerika: Cesur Yeni Dünya (Captain America: Brave New World), gişe canavarı yeni filmin eleştirmenlerden olumsuz yorumlar almasının ardından, Marvel filmleri arasında utanç verici bir Rotten Tomatoes rekoru kırmaya çok yaklaştı.

Cesur Yeni Dünya, Avengers: Endgame'in sonunda görevi Steve Rogers'tan (Chris Evans) devralan Anthony Mackie'nin Kaptan Amerika rolündeki ilk uzun metraj filmi. Filmde ayrıca Harrison Ford, Giancarlo Esposito ve Danny Ramirez de rol alıyor.

Marvel filmleri gişeye hükmetmeyi sürdürse de eleştirmenlerin Endgame'den bu yana çıkan yapımlara karşı çok daha sert davranması dikkat çekiyor ve 2019'dan sonra gösterime filmlerin 5'i, halihazırda Rotten Tomatoes'da en düşük puanlara sahip.

Cesur Yeni Dünya yüzde 51'lik bir puanla açılışını yaptı ki bu, internet sitesinde taze bir puan (Rotten Tomatoes'da "taze", olumlu bir derecelendirme anlamına geliyor -çn.) almak için gereken yüzde 60'ın çok altnda. Sadece iki Marvel Sinematik Evreni (MSE) filmi daha düşük puan almıştı; yüzde 47'yle Eternals ve yüzde 46'yla Ant-Man ve Wasp: Quantumania.

The Independent'tan Adam White iki yıldızlı eleştirisinde Cesur Yeni Dünya'nın "bitmek bilmeyen gecikmelerinin ve yeniden çekimlerinin düşündürdüğü gibi bir felaket olmadığını" ancak "MSE'nin artık sadece işlevsel eğlence üretmeye bel bağlamayı göze alamayacağını" yazıyor.

Eleştirmenler genel olarak 2008'den bu yana MSE'ya karşı cömert davranırken diğer 32 filmin hepsi internet sitesinde taze puan aldı. Ancak genel kanaat, stüdyonun yapımlarının kalitesinin 2019'dan bu yana düştüğü yönünde.
 

x cvdfgb
Harrison Ford, Kaptan Amerika: Cesur Yeni Dünya'da Kızıl Hulk rolünde (Marvel)

Mackie, filmde canlandırdığı Kaptan Amerika karakterini "onurlu, haysiyetli ve dürüst" bir adam olarak tanımlamıştı. Ancak bu niteliklerin bugünkü Amerika'yı temsil etmediğini söylemesi, ardından Cesur Yeni Dünya'nın basın turunu zorlu bir hale getirdi.

Viral video, Cumhuriyetçileri kızdırmakta gecikmedi ve filmin boykot edilmesi çağrısı yaptılar, bazıları da filmi "duyarcı saçmalığı" diye tanımlayacak kadar ileri gitti. Muhafazakar siyasi yorumcu Dan Bongino, Mackie'nin sözlerinin yer aldığı bir videoyu X'te paylaşarak "İzlemeyeceğim bir başka b*ktan film" demişti.

Mackie, Instagram'da "Şunu açıkça ifade edeyim, ben Amerikalı olmaktan gurur duyuyorum ve Kaptan Amerika gibi bir kahramanın kalkanını kuşanmak hayatımın en büyük onuru" yazarak yanıt vermişti.

Aktör sözlerini şöyle tamamlamıştı:

Ülkemize hizmet eden ve etmiş kişilere son derece saygı duyuyorum. Kaptan Amerika, dünyanın her yerinden insanların ilişki kurabileceği evrensel özelliklere sahip.

Independent Türkçe