Vatozların "dev bir erişteye" benzeyen kuyruğunun ne işe yaradığı nihayet ortaya çıktı

Bilim insanları saldırmak veya yüzmek için kullanılmadığını söylüyor

Araştırmacılar, Rhinoptera bonasus türündeki vatozların kuyuğunun tehlikelere karşı hayvanı uyardığını düşünüyor (Wikimedia Commons)
Araştırmacılar, Rhinoptera bonasus türündeki vatozların kuyuğunun tehlikelere karşı hayvanı uyardığını düşünüyor (Wikimedia Commons)
TT

Vatozların "dev bir erişteye" benzeyen kuyruğunun ne işe yaradığı nihayet ortaya çıktı

Araştırmacılar, Rhinoptera bonasus türündeki vatozların kuyuğunun tehlikelere karşı hayvanı uyardığını düşünüyor (Wikimedia Commons)
Araştırmacılar, Rhinoptera bonasus türündeki vatozların kuyuğunun tehlikelere karşı hayvanı uyardığını düşünüyor (Wikimedia Commons)

Bazı vatozların kuyruğunun ne işe yaradığı nihayet tespit edildi. Bilim insanları uzun kuyrukların, etraftaki tehlikeleri haber veren bir uyarı sistemi gibi çalıştığını söylüyor.

Dikenli vatoz türleri, kuyruklarıyla avlarını sokarak onları zehirlerken, bazı türlerin kuyruklarının ne işe yaradığı uzun zamandır merak ediliyor.

Bilim insanları deniz şeytanı diye bilinen Manta vatozu ve Rhinoptera bonasus gibi hayvanların, neden bu kadar uzun kuyrukları olduğunu anlamaya çalışıyor. 

Harvard Üniversitesi'nden Júlia Chaumel ve George Lauder, Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences adlı hakemli dergide dün (22 Ocak) yayımlanan araştırmada bu gizemi nihayet çözdü.

Araştırmacılar, Rhinoptera bonasus türünün müzedeki örneklerini ve yakın zamanda ölü bulunan iki üyesini inceledi. 

Bilim insanları, hayvanların videolarını izleyerek kuyrukların suda daha hızlı ilerlemek veya avcılara saldırmak için kullanılmadığını belirledi. Ayrıca kuyrukların bu görevler için epey ince olduğunu da ifade ediyorlar.

Ellerindeki örnekleri bilgisayarlı tomografiyle tarayan ekip, kuyrukların küçük deliklerle kaplı olduğunu buldu. Bu delikler, birçok balık türünde bulunan ve duyu organlarını içeren bir kanala bağlı.

Araştırmacılar bu duyu kanalının, vatozun vücudu boyunca uzandığını ve derisine bağlandığını tespit etti. Bu nedenle kuyruğun, sudaki değişimleri algılayan bir duyu organı olduğunu düşünüyorlar. 

Vatozlar, istiridye gibi avlarını yemek için başlarını kuma gömdüğünde kuyrukları sayesinde yaklaşan avcıları fark ediyor gibi görünüyor. Chaumel şöyle açıklıyor: 

Arkadan yaklaşan bir köpekbalığı suda devasa hareketler yaratır ve böylece vatoz, uzaklaşma vakti geldiğini anlayabilir.

Köpekbalıkları ve vatozlar üzerinde çalışan Matt Ajemian, bunun mantıklı bir açıklama olduğunu ifade ediyor.

Çalışmada yer almayan araştırmacı, vatoz kuyrukları hakkında "Elinize alınca adeta dev bir erişteye benziyor ancak suyun içinde çok sertleşiyor" diyerek ekliyor: 

Kimsenin bu kuyrukların ne işe yaradığına dair bir fikri yoktu.

Kuyrukların erken uyarı sistemi dışında görevleri olabileceğini de düşünen Chaumel, ekibiyle birlikte Manta vatozu gibi türleri incelemeye devam ediyor.

Independent Türkçe, New York Times, Phys.org, Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences



Işığa doğru "yürüyen" mercanlar, bilim insanlarını şaşkına çevirdi

Bilim insanları, mantar mercan C cyclolites'te hareketliliğe dair kanıtlar buldu (Lewis ve çalışma arkadaşları, PLOS One)
Bilim insanları, mantar mercan C cyclolites'te hareketliliğe dair kanıtlar buldu (Lewis ve çalışma arkadaşları, PLOS One)
TT

Işığa doğru "yürüyen" mercanlar, bilim insanlarını şaşkına çevirdi

Bilim insanları, mantar mercan C cyclolites'te hareketliliğe dair kanıtlar buldu (Lewis ve çalışma arkadaşları, PLOS One)
Bilim insanları, mantar mercan C cyclolites'te hareketliliğe dair kanıtlar buldu (Lewis ve çalışma arkadaşları, PLOS One)

Yeni bir çalışma, serbest yaşayan (başka bir canlının paraziti olmadan -çn.) mantar mercanının belirli ışıklara tepki vererek onlara doğru "yürüdüğünü" ortaya koydu ve bu deniz canlısı türünde dikkate değer bir adaptasyon kabiliyeti olduğunu gösterdi.

Tüm mercanlar deniz tabanındaki alt tabakalara bağlı değil ve bazı "serbest yaşayan" türlerin tercih ettikleri yaşam alanlarına göç ettiği biliniyor.

Ancak tam olarak nasıl hareket ettikleri ve yönlerini buldukları gizemini koruyordu.

PLOS One adlı akademik dergide yayımlanan yeni çalışmada, serbest yaşayan küçük mantar mercanı Cycloseris cyclolites'in en uygun ışık koşullarını ararken yuvarlanarak, kayarak veya nabız atışı gibi hareketlerle ilerlediği keşfedildi.

Işığa maruz kalmak fotosentezi, büyümeyi ve sağlığı etkileyerek mercanların hayatta kalmasında önemli bir rol oynuyor.

Avustralya'daki Queensland Teknoloji Üniversitesi'nden araştırmacılar, mantar mercanlarını belirli ışık dalga boylarına maruz kaldıklarında izlemek için yüksek çözünürlüklü zaman atlamalı görüntülemeden yararlandı.

Mercanların, tıpkı denizanaları gibi kendilerini ileriye itmek için dokularını ritmik atışlarla şişirip söndürerek ilerlediğini ve maviyle beyaz ışığı belirgin bir şekilde tercih ettiğini gözlemlediler.

Görünen o ki bu tür serbest yaşayan mercanlar, daha önce görülmemiş bu hareketi, ters döndüklerinde kendilerini düzeltmek ve fırtınalar sırasında gömüldüklerinde tortuları kaldırmak gibi başka amaçlarla da kullanıyor ve bu yöntem onların karmaşık ortamlarda hayatta kalmasını sağlıyor. Çalışmanın yazarlarından Brett Lewis "Cycloseris cyclolites'in belirli ışık kaynaklarına doğru ilerleme yeteneği, denizanası gibi diğer deniz türleriyle büyüleyici bir benzerlik taşıyor ve bu nörolojik açıdan geçmişte sanıldığından daha gelişmiş olduklarını gösteriyor" dedi.
 

zxscdfr
C cyclolites'in mavi ışığa doğru karmaşık hareketlerini belgeleyen yüksek çözünürlüklü görüntüler (Lewis ve çalışma arkadaşları, PLOS One)

Araştırmacılar, mercanların belirli ışık türlerini tercih etmesinin, daha derin sulardaki yaşam alanlarını tercih etmesiyle uyumlu göründüğünü söyledi.

Mavi ışık, deniz tabanına yakın derinliklerde daha baskın ve bu dalga boyunu seçmek, mercanlar hayatta kalmak, üremek ve yayılmak için göç ederken çok önemli bir rol oynuyor olabilir.

Bulgular, mercanların olağanüstü yeteneklerini açığa çıkararak bu organizmaların pasif varlıklar gibi algılanmasına meydan okuyor.

Araştırmacılar, çalışmanın iklim değişikliği yüzünden tehdit altında olan mercanların kkorunmasıyla ilgili bazı çıkarımları ortaya koyduğunu söyledi. Dr. Lewis "Hareket stratejilerini anlamak, bilim insanlarının göçmen mercanların, iklim değişikliğinin yol açtığı deniz yüzeyi değişiklikleri gibi çevresel koşullardaki dönüşümlere nasıl direnebileceğini, uyum sağlayabileceğini veya bu koşullarda nasıl hayatta kalabileceğini tahmin etmesine yardımcı olabilir" dedi.

İklim değişikliği nedeniyle artan çevresel unsurlar, mercanların daha hızlı göç etmesini gerektiriyor; bu da hayatta kalma şanslarını artırabilir.

Independent Türkçe