Ege'deki 5 bin yıllık iz, kurşun kirliliği ezberini bozdu

Otlarla kaplı höyükler, Birleşik Krallık'ın Mendip bölgesindeki Charterhouse'da Roma döneminden kalma kurşun madeninin bulunduğu yere işaret ediyor (Andrew Wilson)
Otlarla kaplı höyükler, Birleşik Krallık'ın Mendip bölgesindeki Charterhouse'da Roma döneminden kalma kurşun madeninin bulunduğu yere işaret ediyor (Andrew Wilson)
TT

Ege'deki 5 bin yıllık iz, kurşun kirliliği ezberini bozdu

Otlarla kaplı höyükler, Birleşik Krallık'ın Mendip bölgesindeki Charterhouse'da Roma döneminden kalma kurşun madeninin bulunduğu yere işaret ediyor (Andrew Wilson)
Otlarla kaplı höyükler, Birleşik Krallık'ın Mendip bölgesindeki Charterhouse'da Roma döneminden kalma kurşun madeninin bulunduğu yere işaret ediyor (Andrew Wilson)

Arkeologlar, insan kaynaklı en eski kurşun kirliliği vakasının izini yaklaşık 5 bin 200 yıl önce Ege Denizi bölgesine kadar sürdü.

Hakemli dergi Communications Earth & Environment'ta yayımlanan bulgular, insanların çevreyi kurşunla kirletmeye daha önce düşünülenden 1200 yıl önce başladığına işaret ediyor.

İnsan kaynaklı kurşun kirliliği seviyelerinde yaklaşık 2 bin 150 yıl önce bir sıçrama daha gözlemlendi.

Bu dönemde Roma İmparatorluğu, antik Avrupa'daki bazı en eski kültür merkezlerine ev sahipliği yapan Ege bölgesine yayıldı.

Çalışmada bilim insanları, Ege Denizi genelinden alınan deniz tortusu çekirdekleriyle Yunanistan'ın kuzeydoğusundaki Tenaghi Philippon torfluk alanından alınan bir tortu çekirdeğinin kurşun içeriğini analiz etti.

dfvgrbtyh
Çalışmada analiz edilen tortu çekirdeklerinin haritası (Andreas Koutsodendris ve ekip arkadaşları)

Bilim insanları daha sonra birkaç çekirdeğin polen ve spor içeriğini analiz ederek bunu, bölgedeki mevcut benzer veriler ve kurşun içeriği verileriyle birleştirdi.

Bu sayede bölgedeki ekosistemlerin o dönemin sosyal ve kültürel değişimlerinden nasıl etkilendiğini araştırdılar.

Çalışma, Tenaghi Philippon çekirdeğinde yaklaşık 5 bin 200 yıl önce meydana gelen, muhtemelen insan kaynaklı kurşun kirliliğinin kayıtlardaki en eski sinyalini belgeliyor.

Araştırmacılar bunun, daha önce Balkan Yarımadası'ndaki torfluklardan alınan örneklerde kaydedilen, kurşun kirliliği şüphesi taşıyan en eski vakadan yaklaşık 1200 yıl önceye denk geldiğini söylüyor.

Bulgular ayrıca yaklaşık 2 bin 150 yıl önce bitki örtüsü kayıtlarında bir değişikliğe ve kurşun kirliliğinde artışa işaret ediyor.

Bilim insanları bunların muhtemelen Roma İmparatorluğu'nun o dönemde Antik Yunan'a doğru genişlemesiyle bağlantılı olduğunu söylüyor.

Araştırmacılar, "2 bin 150 yıl önce hem kara hem de deniz ortamlarında her yere yayılan kurşun kirliliğinin başlangıcı, temel bir siyasi değişimle bağlantılı" diye yazıyor.

Bu değişimin MÖ 146'dan sonra Yunan bölgelerinin Roma İmparatorluğu'na tabi olmasıyla gerçekleştiğini savunuyoruz.

Roma'nın genişlediği bu dönemde, para ve diğer eşyalarda kullanılmak üzere altın, gümüş ve diğer metallerin madenciliğinde kayda değer bir artış yaşandı.

Bilim insanları, "Yunan bölgelerinin Roma siyasi alanına dahil edilmesi, yeni yöneticilere doğal kaynaklardan yararlanma fırsatı sağladı ve bu da altın, gümüş ve diğer metal kaynaklarını çıkarmak için Yunan maden bölgelerinin sömürülmesinde benzeri görülmemiş bir artışa yol açtı" diyor.

Araştırmacılar "Yüksek kurşun içeriği Roma İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu'nun ilk yarısı boyunca devam ediyor" diye yazıyor.

Deniz tortusu çekirdeklerinde de kurşun bulan bilim insanları, bunun deniz ortamında kaydedilen en eski olası kurşun kirliliği olabileceğini söylüyor.

Araştırmacılar şöyle yazıyor:

Deniz kirliliğinin ilk ortaya çıkışının maksimum seviyede ormansızlaşma ve tarımsal genişlemeyle aynı zamana denk gelmesi, Antik Yunan'ın Helenistik ve Roma dönemlerinde paraya dayalı gelişmiş toplumlarla bağlantılı olarak insanların ekosistemler üzerindeki geniş çaplı etkisine işaret ediyor.

Independent Türkçe



Wes Anderson, yıllardır birlikte çalışmak istediği oyuncuyu açıkladı

Wes Anderson'ın senaryosunu Roman Coppola'yla birlikte kaleme aldığı Fenike Planı'nda Oscar ödüllü Benicio del Toro'ya, oyunculuk yeteneğini annesi Kate Winslet'tan miras alan Mia Threapleton eşlik ediyor (Universal Pictures)
Wes Anderson'ın senaryosunu Roman Coppola'yla birlikte kaleme aldığı Fenike Planı'nda Oscar ödüllü Benicio del Toro'ya, oyunculuk yeteneğini annesi Kate Winslet'tan miras alan Mia Threapleton eşlik ediyor (Universal Pictures)
TT

Wes Anderson, yıllardır birlikte çalışmak istediği oyuncuyu açıkladı

Wes Anderson'ın senaryosunu Roman Coppola'yla birlikte kaleme aldığı Fenike Planı'nda Oscar ödüllü Benicio del Toro'ya, oyunculuk yeteneğini annesi Kate Winslet'tan miras alan Mia Threapleton eşlik ediyor (Universal Pictures)
Wes Anderson'ın senaryosunu Roman Coppola'yla birlikte kaleme aldığı Fenike Planı'nda Oscar ödüllü Benicio del Toro'ya, oyunculuk yeteneğini annesi Kate Winslet'tan miras alan Mia Threapleton eşlik ediyor (Universal Pictures)

Wes Anderson filmleri bugüne dek Scarlett Johansson, Tom Hanks, Owen Wilson, Ben Stiller, Benedict Cumberbatch, Margot Robbie, Bill Murray, Bruce Willis ve Bryan Cranston gibi pek çok ünlü ismi bir araya getirdi. Ancak iki Oscar ödüllü oyuncu Jodie Foster, Anderson'ın kadrosuna katmayı bir türlü başaramadığı isimlerden biri.

Oscar ödüllü yönetmen, yeni filmi Fenike Planı (The Phoenician Scheme) filmi için çıktığı tanıtım turu kapsamında Collider'a verdiği röportajda, Foster'a bugüne kadar birçok filminde rol teklif ettiğini ancak bu tekliflerin hiçbirinin gerçekleşmediğini açıkladı.

"Yıllar boyunca o kadar çok filmde Jodie Foster'ın olmasını istedim ki" diyen Anderson, sözlerine şöyle devam etti: 

Eskiden neredeyse her filmde ona bir rol teklif ederdik. Sanırım üç ya da dört film üst üste denedim. Onunla tanıştım, çok sevdim. 'Tamam, bu kez olacak' diye düşünmüştüm. Jodie Foster'ı gerçekten harika buluyorum. Onu hep sevmişimdir.

Anderson, hâlâ Foster'la çalışmayı çok istediğini ancak artık birkaç kez denedikten sonra vazgeçtiğini de sözlerine ekledi: 

Sanırım bazen insanların, hayatlarının o döneminde yapmak istedikleri işler hakkında kafalarında bir fikir oluyor ve bizimkiler o an onunla örtüşmedi.

Anderson'ın 13. uzun metraj filmi olan Fenike Planı, şu sıralar sinemalarda gösteriliyor. Filmde Benicio del Toro, servetini rahibe kızı Sister Liesl'e bırakma kararı aldıktan sonra ölümcül bir kovalamacanın hedefi olan zengin iş insanı Zsa-zsa Korda karakterini canlandırıyor. Filmde del Toro'ya Mia Threapleton eşlik ediyor. 

Jodie Foster yönetmenlik planları yapıyor

Jodie Foster ise geçen ay Cannes Film Festivali'nde prömiyerini yapan Fransız yapımı Vie Privée filmiyle Fransız sinemasındaki ilk başrolünü üstlendi. Aynı festivalde Fenike Planı da Altın Palmiye için yarıştı.

Foster, geçen ay Variety'ye verdiği röportajda, yakında yeniden yönetmen koltuğuna oturmak istediğini söylemişti. Ancak işin finansman boyutunun zorlayıcı olduğunun da altını çizmişti. "Yönetmenliği oyunculuğa kıyasla daha çok seviyorum" diyen Foster şöyle konuşmuştu: 

Ama bir projeyi hayata geçirmek gerçekten zor. Öncelikle senaryoyu uzun süre çalışmam, ona tamamen sahip olmam gerekiyor. Çektiğim filmleri çok seviyorum çünkü hepsi hayatıma dokunuyor ve benim için auteur sineması gibi hissediliyor. Eğer bunu böyle yapamayacaksam, açıkçası yapmak istemem.

Independent Türkçe, Collider, Variety, IndieWire, Deadline