"Kafası kopan eşini fenerle arayan hayaletin" sırrı çözüldü

Charleston'da 1886'da yaşanan depremde, ana demiryolu hattındaki rayların kaydığı saptandı (Susan Hough)
Charleston'da 1886'da yaşanan depremde, ana demiryolu hattındaki rayların kaydığı saptandı (Susan Hough)
TT

"Kafası kopan eşini fenerle arayan hayaletin" sırrı çözüldü

Charleston'da 1886'da yaşanan depremde, ana demiryolu hattındaki rayların kaydığı saptandı (Susan Hough)
Charleston'da 1886'da yaşanan depremde, ana demiryolu hattındaki rayların kaydığı saptandı (Susan Hough)

ABD'nin Güney Karolina eyaletindeki bir kasabada görüldüğü iddia edilen hayaletin arkasından depremler çıktı.

Charleston kentine bağlı Summerville kasabası halkı 20. yüzyıl ortalarında, terk edilmiş demiryolu rayları etrafında top şeklinde mavi, yeşil veya turuncu renkli ışıklar gördüğünü aktarmaya başladı. 

Efsaneye göre bir kadın, tren raylarında geçirdiği kazada başı kopan ve hayatını kaybeden eşini arıyordu. Kadının kendisi de hayatını kaybettikten sonra eşini aramaya devam ettiğine inanan halk, hayaletin elinde bir fenerle gezindiğini düşünüyordu.

Havada süzülen ışığın yanı sıra arabaların sallandığı veya evlerdeki kapıların çarptığı da bildiriliyor, bunlar da hayalete bağlanıyordu.

ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu'ndan Dr. Susan Hough, bu "doğaüstü" olayların aslında bilimsel bir açıklaması olabileceğini söylüyor.

Charleston'da 1886'da meydana gelen büyük bir depremi araştıran sismolog, hayalet hikayeleriyle karşılaşınca meselenin derinine inmeye karar verdi.

Tarihi metinlerde, 1886 depreminde Summerville'in güneyindeki bir demiryolu hattının birkaç metre sağa doğru kaydığını bulan Dr. Hough, fayın tam oradan geçmesi gerektiği sonucuna vardı. 

Ayrıca 1959 ve 1960'ta, yani hayalet hikayelerinin anlatılmaya başlandığı dönemlerde bölgede deprem olduğu tespit edildi.

Bulguları hakemli dergi Seismological Research Letters'ta yayımlanan çalışmada, arabaların sallanması gibi olayların düşük seviyede sismik aktiviteyle açıklanabileceği saptandı.

Dr. Hough "Halk arabalarının şiddetle sallandığını söylüyor. Bu depremdir" diyerek ekliyor: 

Üst kattan sesler, fısıltılar duyuyorlarmış ya da kapılar çarpıyormuş. Deprem olarak algılamadığımız sismik olaylar bu anlatılardan bazılarına uyuyor.

Bilim insanları, bu türden sismik olayların deprem ışıkları denen olguya yol açabileceğini belirtiyor.

Deprem ışıkları dünyanın çeşitli yerlerinde gözlemlenmesine karşın bunlara neyin yol açtığı tam olarak bilinmiyor. Teorilerden birine göre sismik aktivite, topraktaki mineralleri deforme ederek elektrik yükü yaratıyor ve böylece hava molekülleri parlıyor olabilir. 

Bazı bilim insanlarıysa radon ve metan gibi gazların deprem sonucu salınmasıyla statik elektrik oluşabileceğini düşünüyor. Elektrik yükünün birikmesi, gazın yanmasını sağlayan kıvılcımı sunarak mavi ve turuncu gibi renklerde ışık üretebiliyor. 

Dr. Hough ayrıca Summerville'deki rayların etrafında bırakılan eski rayların da birbirine sürtünerek ışıklar için kıvılcım meydana getirmiş olabileceğini söylüyor.

Sismolog, Summerville ve başka yerlerdeki hayalet hikayelerinde anlatılan ışığın genellikle demiryollarının yakınında görülmesinin bu şekilde açıklanabileceğini düşünüyor.

"Araştırmaya başlayınca, demiryolu raylarında fenerlerle dolaşan ve kesik baş arayan çok sayıda hayalet olduğunu görüyorsunuz" diyen Dr. Hough ekliyor: 

Böyle bir hayalet salgını var.

Bu türden hayalet hikayelerini incelemek, bugüne kadar gözden kaçan sismik bölgelerin bulunmasını sağlayabilir.

Independent Türkçe, New York Times, IFLScience, Smithsonian Magazine, Seismological Research Letters



"Yere sağlam basan" yeni Marvel filmi gözünü yükseklere dikti

46 yaşındaki Amerikalı aktör Anthony Mackie, geçen yıl yaratık istilası temalı bilimkurgu filmi Elevation'da da rol almıştı (Walt Disney Studios Motion Pictures)
46 yaşındaki Amerikalı aktör Anthony Mackie, geçen yıl yaratık istilası temalı bilimkurgu filmi Elevation'da da rol almıştı (Walt Disney Studios Motion Pictures)
TT

"Yere sağlam basan" yeni Marvel filmi gözünü yükseklere dikti

46 yaşındaki Amerikalı aktör Anthony Mackie, geçen yıl yaratık istilası temalı bilimkurgu filmi Elevation'da da rol almıştı (Walt Disney Studios Motion Pictures)
46 yaşındaki Amerikalı aktör Anthony Mackie, geçen yıl yaratık istilası temalı bilimkurgu filmi Elevation'da da rol almıştı (Walt Disney Studios Motion Pictures)

Marvel'ın yeni macerası Kaptan Amerika: Cesur Yeni Dünya (Captain America: Brave New World), sinemaseverlerle buluşmaya hazırlanıyor.

180 milyon dolarlık bütçesiyle dikkat çeken macera, Disney+/Marvel dizisi The Falcon and the Winter Soldier'daki olaylardan sonra geçiyor.

Filmde, Anthony Mackie'nin canlandırdığı Sam Wilson, Steve Rogers'ın geride bıraktığı kalkanı devralarak Kaptan Amerika rolünü üstleniyor. 

Yapımın, çoklu evren temalarından uzak, 2014 yapımı Kaptan Amerika: Kış Askeri (Captain America: The Winter Soldier) gibi daha yere sağlam basan bir politik gerilim olması bekleniyor. 

Kış Askeri, ABD'de vizyona girdiği ilk üç günde 95 milyon dolar gişe hasılatı yapmıştı. Bu doğrultuda, yeni filmin ABD'de ilk üç günde 80 milyon dolar, 4 gündeyse 94 milyon dolar kazanması bekleniyor. 

Cesur Yeni Dünya'nın küresel çapta ise Çin dahil olmak üzere tüm bölgelerde toplam 190 milyon dolarlık bir başlangıç yapması öngörülüyor.

Deadline, "Peki filmin en büyük satış noktası ne?" diye sorduğu haberinde, cevabı yine kendisi veriyor:

Red Hulk'ın sahneye çıkışı ve Anthony Mackie'nin Kaptan Amerika rolünde sinema perdesindeki ilk başrolü.

Vizyon tarihi ertelenmişti

Cesur Yeni Dünya, yapım sürecinde bazı aksaklıklarla karşılaştı. Yönetmen koltuğunda The Cloverfield Paradox'la tanınan Julius Onah'nın  oturduğu filmin, 3 Mayıs 2024'te vizyona girmesi planlanıyordu. Ancak tarih önce 26 Temmuz 2025'e ertelendi, ardından tekrar revize edildi. 

Cesur Yeni Dünya, nihayet bu hafta izleyiciyle buluşmaya hazırlanıyor. Film, çarşamba günü ABD'nin yanı sıra Fransa, Kore ve İtalya gibi büyük pazarlarda vizyona girerken; perşembe günü Almanya, Brezilya, Avustralya ve Meksika'da izleyiciyle buluşacak. Cuma günüyse Birleşik Krallık, Çin, İspanya, Türkiye ve Japonya gibi önemli pazarlarda izleyiciyle buluşacak.

İlk eleştiriler: Beklentileri karşıladı mı?

Film, basına özel gösterimlerde izleyiciyle buluştu ve ilk tepkiler genel olarak ılımlı şekilde olumlu.

Washington Post'un eğlence yazarı Herb Scribner, Cesur Yeni Dünya için X'te şu yorumu yaptı:

Kesinlikle müthiş bir film. Hikayeye tamamen odaklanmış. Benim için tüm gereklilikleri yerine getirdi. Nihayet diğer Marvel Sinematik Evreni projeleriyle bağlantılı hissettiren bir yapım. Bolca uyum ve bütünlük içeriyor.

Ancak bazı eleştirmenler, filmin duygusal derinlik ve anlatım biçimi açısından bekleneni veremediğini öne sürdü. Film eleştirmeni Cris Parker şunları yazdı:

Duygusal ve anlatısal olarak beklediğim zirvelere ulaşamadı. Mackie'yi Kaptan Amerika olarak izlemeyi çok sevdim ve daha ciddi tonu takdir ettim ama film biraz boş geldi.

Benzer şekilde Emmanuel Noisette de şu yorumu yaptı:

Film yere sağlam basıyor, eğlenceli ve doğrudan konuya giriyor. Aksiyon sahneleri sağlam ve ufak tefek sürprizler var. Red Hulk harikaydı. Ama politik gerilim açısından daha fazlasını beklerdim. Filmin tanıtımında gereğinden fazla mı bilgi sunuldu, yoksa zaten sunulabilecek şeyler bundan mı ibaretti emin değilim. Genel olarak ortalama bir yapım.

Öte yandan, eğlence yazarı Chris Gallardo, Scribner'la benzer bir görüş paylaştı:

Anthony Mackie, Kaptan Amerika rolünü sonuna kadar hak ettiğini kanıtlıyor. Sam Wilson'a tamamen kendini vermiş ve Danny Ramirez'le kimyası harika! Harrison Ford'un Başkan Ross/Red Hulk rolündeki performansı etkileyici ve aksiyon sahneleri gerçekten çok iyi.

Filmde neler oluyor?

Kaptan Amerika: Cesur Yeni Dünya, Anthony Mackie'nin bir Marvel filmindeki ilk başrolü olma özelliğini taşıyor. Hikayede Sam Wilson'ın, ABD Başkanı Thaddeus "Thunderbolt" Ross'la arasındaki anlaşmazlıkları bir kenara bırakıp, bir suikast girişimine bağlı bir komplo teorisini ve küresel çapta adamantium madeni için verilen savaşı araştırması gerekiyor.

Filmin oyuncu kadrosunda Danny Ramirez, Giancarlo Esposito ve Shira Haas da yer alıyor.

Independent Türkçe, Deadline, Variety