Zayıflama iğnesi, alkol bağımlılığına karşı da etkili mi?

Ozempic'in etkin maddesi semaglutid, çeşitli bağımlılıklara iyi gelebiliyor (Pexels)
Ozempic'in etkin maddesi semaglutid, çeşitli bağımlılıklara iyi gelebiliyor (Pexels)
TT

Zayıflama iğnesi, alkol bağımlılığına karşı da etkili mi?

Ozempic'in etkin maddesi semaglutid, çeşitli bağımlılıklara iyi gelebiliyor (Pexels)
Ozempic'in etkin maddesi semaglutid, çeşitli bağımlılıklara iyi gelebiliyor (Pexels)

Zayıflama ilacı Ozempic'in alkol tüketimini azaltabildiği tespit edildi. 

Ozempic ve Wegovy adı altında satılan semaglutid ilacı, insan vücudundaki GLP-1 denen bir hormonu taklit ederek iştahı bastırıyor. 

Tip 2 diyabet ve obezite tedavisine kullanılan bu ilaç, "çığır açıcı" zayıflama etkisiyle epey popüler. 

Kalpten böbreğe çeşitli sağlık faydalarıyla gündeme gelen Ozempic, körlüğe veya başka sorunlara yol açabileceği endişelerine de neden oluyor.

Daha önce yapılan bazı çalışmalarda semaglutidin alkol bağlımlılığına da iyi gelebileceğine işaret eden bulgular edinilmiş ama güçlü bir bağlantı kurulamamıştı. 

Güney California Üniversitesi'nden Dr. Christian Hendershot ve ekip arkadaşları, semaglutid ve alkol tüketimi üzerine yapılan ilk randomize kontrollü çalışmayı yürüterek bulgularını hakemli dergi JAMA Psychiatry'de dün (12 Şubat) yayımladı. Benzer özellikler taşıyan katılımcıların deney ve kontrol gruplarına ayrıldığı randomize kontrollü çalışmalar, genellikle ilaç testlerinde başvurulan bir yöntem.

Yeni çalışmada da alkol bağımlılığından muzdarip 48 ABD'li katılımcı iki gruba ayrıldı. Katılımcıların yarısına her hafta düşük dozda semaglutid verilirken, diğerlerine plasebo enjekte edildi.

Katılımcılar, tercih ettikleri alkollü içeceklerle dolu bir laboratuvar odasında ilacı almaya başlamadan önce ve sonra ikişer saat geçirdi. 9 haftalık çalışma süresince her gün ne kadar içki içtiklerini de bildirdiler.

Semaglutid alan grup yaklaşık bir ay sonra ortalama yüzde 30 daha az alkol tüketirken kontrol grubunda bu düşüş yüzde 2 olarak kaydedildi. 

İlacı kullanan grubun yüksek miktarda alkol tükettikleri gün sayının ve içki içme isteklerinin de diğerlerine göre daha fazla azaldığı saptandı. Dr. Hendershot bulguları şöyle değerlendiriyor:

Bu grupta ilacın önemli yan etkileri veya güvenlik endişeleri olduğuna dair herhangi bir kanıtımız yoktu ve genel olarak birkaç farklı sonuca göre katılımcıların tükettiği alkol miktarını azalttığını gördük.

Uzmanlar Ozempic'in bu etkiyi nasıl yarattığını tam olarak bilmiyor. Ancak ilacın, ödülle ilgili beyin bölgelerini etkileyerek iştahı bastırması gibi, alkolün de daha az istenmesine yol açtığı tahmin ediliyor.

Daha önce 1 milyon fazla kişinin sağlık kaydının incelendiği bir çalışmada Ozempic'in alkol ve uyuşturucu bağımlılarının madde tüketimini düşürebileceği gözlemlenmişti.

Fakat New Scientist'e göre yeni çalışma neden-sonuç ilişkisi kurarak bugüne kadarki "en güçlü" kanıtı sunuyor.

Bulgular, bu ilaçların alkol bağımlılığıyla mücadeleye fayda sağlayacağına işaret etse de uzmanlar henüz kesin bir şey söylenemeyeceğini belirtiyor.

Pek çok bilim insanı, Ozempic'in alkol bağımlılığında kullanılması için yeterli veri olmadığının ve daha kapsamlı araştırmalar yapılması gerektiğinin altını çiziyor.

Oklahoma Eyalet Üniversitesi'nden Dr. Kyle Simmons, yer almadığı çalışma hakkında "Yanlış anlamayın, bu konuda iyimserim" diyerek ekliyor: 

Ancak hastaların bağımlılık için bu ilaçları kullanması gerektiğini henüz söyleyemiyorum.

Independent Türkçe, New Scientist, New York Times, JAMA Psychiatry, Gazete Oksijen



Caretta carettaların manyetik alanı kullanıp yiyecek bulunca "dans ettiği" tespit edildi

Caretta carettaların manyetik alanı kullanıp yiyecek bulunca "dans ettiği" tespit edildi
TT

Caretta carettaların manyetik alanı kullanıp yiyecek bulunca "dans ettiği" tespit edildi

Caretta carettaların manyetik alanı kullanıp yiyecek bulunca "dans ettiği" tespit edildi

Caretta carettaların manyetik alan sayesinde yiyecekle ilişkilendirdikleri bölgeleri hatırladığı ve buraya ulaşınca "dans ettiği" bulundu.

Kuşlar, kaplumbağalar ve bazı balıklar gibi düzenli göç eden hayvanlar, nerede olduklarını ve nereye gideceklerini belirlemek için Dünya'nın manyetik alanından yararlanıyor. 

Sürekli aynı bölgeleri ziyaret eden deniz kaplumbağalarının, yönlerini bulmak için bu yola başvurduğu bilinse de sürecin detayları tam olarak anlaşılamamıştı. 

Teksas A&M Üniversitesi'nden Dr. Kayla Goforth ve ekip arkadaşları, bu gizeme ışık tutmak için caretta carettalarla bir çalışma yürüttü. 

Hakemli dergi Nature'da dün (12 Şubat) yayımlanan makalenin yazarları, caretta carettaların göçün ardından geri dönerken, özellikle besin kaynaklarıyla ilişkili manyetik alanları hatırlayabildiğini gösteren ilk çalışmayı yaptıklarını söylüyor.

Araştırmacılar ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinin kıyılarından yaklaşık 15 yavru caretta caretta toplayarak onları ayrı ayrı büyük akvaryumlara yerleştirdi. Bir bobin sistemi tasarlayarak manyetizma dereceleri değişen alanlar yarattılar. 

Akvaryumların her biri iki manyetik alan içerirken, bunlardan birinde kaplumbağalara yemek veriliyor, diğerindeyse hiçbir şey almıyorlardı. Bilim insanları kaplumbağaları iki ay boyunca farklı akvaryumlara koyarak tepkilerini ölçtü. 

Ardından hayvanlar tekrar akvaryumlara kondu ancak bu sefer iki manyetik alanda da yiyecek verilmedi. 

Ekip, normalde beslendikleri alana gelen kaplumbağaların "dans etmeye" başladığını gözlemledi. 

Dr. Goforth, "Kaplumbağa dansı, esaret altında sergiledikleri bir yiyecek arama davranışı ve gerçekten çok sevimli" diyerek ekliyor: 

Kafalarını ve ağızlarını suyun dışına çıkarıyor, yüzgeçlerini hızla hareket ettirip dönmeye başlıyorlar.

Dr. Goforth, akvaryumdaki caretta carettaların besinleri yukarıdan geldiği için bu dansı muhtemelen doğal ortamlarında yapmadıklarını söylüyor.

Bulgular, caretta carettaların manyetik alanları birbirinden ayırt ederek bunları hafızalarına kaydettiğini gösteriyor. Araştırmacılar ilk deneyin ardından yaptıkları testlerde 4 ay boyunca bunu hatırlayabildiklerini görürken, sürenin daha uzun olduğunu tahmin ediyorlar. Dr. Goforth, çoğu caretta carettanın yavruyken terk ettikleri bölgeye yaklaşık 20 yıl sonra ilk yumurtalarını bırakmak için geri döndüğünü belirtiyor.

Bilim insanları daha sonra deniz kaplumbağalarının, nerede olduklarını (harita algısı) ve nereye gideceklerini (pusula algısı) anlamak için aynı biyolojik mekanizmadan yararlanıp yararlanmadığını test etti.

Dr. Goforth, "Karmaşık kimyasal reaksiyonlar, hayvanlara manyetik alanları mümkün olan en kısa şekilde algılama yeteneği sağlayabilir" diyor: 

Bu hipotezi test etmenin yolu, onları bu kimyasal reaksiyonları bozduğuna inanılan radyo frekansı alanlarına maruz bırakmak.

Telefon gibi cihazlardan da yayılan radyo frekansına maruz kalan caretta carettaların pusula algısı bozulurken, harita algısında bir sorun görülmedi. Bu durum kuşlara benzer kimyasal reaksiyonların, yönlerini bulmalarını sağladığını göstetiriyor. Ancak harita algısının etkilenmemesi, nerede olduklarını anlamak için farklı bir mekanizmaya başvurduklarına işaret ediyor.

Bilim insanları bulguların koruma çalışmaları açısından önem taşıdığını belirtiyor. Caretta carettalar, gemi trafiğinin yoğun olduğu veya çok fazla telefon kullanılan bölgelerdeyken, yönlerini bulmakta zorlanabilir.

Çalışmada yer almayan biyolog Dr. Daniel Evans "Deniz kaplumbağalarının sürekli geri döndüğü alanlar onlar için önemli ve bu bölgelerin korunması için güçlü bir değerlendirmeye ihtiyaç var" ifadelerini kullanıyor.

Independent Türkçe, Popular Science, CNN, Nature