2025 Oscar ödüllerinde siyasi mesajlar: Ukrayna, Gazze, göçmenler…

‘Emilia Perez’ filmindeki rolüyle En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ödülünü kazanan ABD'li aktris Zoe Saldana (AFP)
‘Emilia Perez’ filmindeki rolüyle En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ödülünü kazanan ABD'li aktris Zoe Saldana (AFP)
TT

2025 Oscar ödüllerinde siyasi mesajlar: Ukrayna, Gazze, göçmenler…

‘Emilia Perez’ filmindeki rolüyle En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ödülünü kazanan ABD'li aktris Zoe Saldana (AFP)
‘Emilia Perez’ filmindeki rolüyle En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ödülünü kazanan ABD'li aktris Zoe Saldana (AFP)

97. Oscar Ödülleri yakın tarihin en uzun soluklu ödül törenlerinden biriydi. Her ne kadar ABD'deki mevcut siyasi iklimle ilgili olmasa da, tören sırasında Başkan Donald Trump'a yönelik siyasi mesajlar, Ukrayna'ya ve ülkeye gelen göçmenlerin haklarına destek vardı.

The Guardian gazetesi tören sırasında tek bir kişinin bile Donald Trump'ın adını telaffuz etmediğini bildirdi. Her ne kadar çok az kişi ödül törenlerini -özellikle de Oscar törenlerini- siyasi tartışmalar için izlese de, dünya olaylarına ilişkin yorumlar uzun zamandır törenin beklenen bir parçasıydı.

‘Rus’a karşı’

Açılış konuşması sırasında siyasi konulara girmekten kaçınan ABD'li komedyen Conan O'Brien, daha sonra sahneye çıkarak Anora filminin başarısıyla ilgili bir espri yaptı: “Anora iyi bir gece geçiriyor. Şimdiden iki ödül kazandı. Sanırım Amerikalılar sonunda birinin güçlü bir Rus'a karşı durduğunu görmekten heyecan duyuyorlar.”

t6y5u
ABD'li komedyen Conan O'Brien (AFP)

Bu, Trump'ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e kurban muamelesi yapmasına ve Ukrayna'yı işgal eden Rusya olmasına rağmen Zelenskiy'den ‘diktatör’ olarak bahsetmesine bir göndermeydi.

Ukrayna'ya selam

Aktris Daryl Hannah, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Trump ve Başkan Yardımcısı JD Vance arasında cuma günü gerçekleşen feci görüşmenin ardından siyasi bir açıklama yaparak, Oscar töreninde Ukrayna'ya desteğini ifade etti.

‘Kill Bill’ oyuncusu En İyi Film Kurgusu ödülünü sunmak üzere sahneye çıktığında akış dışına çıktı. Mikrofona yaklaşırken eliyle barış işareti yaptı ve sessizce ‘Slava Ukrayna’ dedi.

dy567u8ı
Aktris Daryl Hannah dün gece düzenlenen Oscar töreninde Ukrayna'ya desteğini ifade etti. (Reuters)

‘Slava Ukrayna’ sloganı Ukraynalılar arasında nesiller boyu ulusal bir slogan olmuştur. Şarku’l Avsat’ın Independent'tan aktardığı habere göre Hannah bu sözlere karşılık olarak seyirciler tarafından ayakta alkışlandı.

Rusya'nın liman kentini kuşatmasını konu alan ‘20 Days in Mariupol’ (Mariupol'de 20 Gün) belgeseli geçen yıl Ukrayna'ya ilk Oscar ödülünü kazandırdı.

Filistin'e destek için rozet taktı

The Brutalist filminin yıldızı Avustralyalı-İngiliz aktör Guy Pearce, üzerinde beyaz bir güvercin ve altın bir dal bulunan ‘Özgür Filistin’ rozeti taktı.

scdfgt
Üzerinde ‘Özgür Filistin’ yazan rozet (AFP)

Ödül sezonu boyunca çeşitli rozetler takarak desteğini gösteren Pearce şunları söyledi: “Yapabileceğimiz en küçük şey bu. Her zaman Filistin'i tanımaya ve onlara mümkün olduğunca çok destek vermeye odaklanıyorum, çünkü buna gerçekten ihtiyaçları var.”

Brody'nin mesajı

The Brutalist filmindeki rolüyle En İyi Erkek Oyuncu ödülünü kazanan Adrien Brody, Trump'ın politikalarına üstü kapalı bir gönderme yaparak siyasi bir çağrıda bulunma fırsatını değerlendirdi.

Holokost'tan kurtulan ve ABD'ye göç eden bir mimarı canlandıran Brody, “Geçmiş bize bir şey öğretecekse, o da nefretin galip gelmesine izin vermememiz gerektiğini hatırlatmaktır” dedi. Brody, ‘daha sağlıklı, daha mutlu ve daha kapsayıcı bir dünya’ çağrısında bulundu.

xcdfvgr
Aktör Adrien Brody Oscar töreninde En İyi Erkek Oyuncu ödülünü aldı. (AP)

Bu iki konuşma, Donald Trump'ın başkan olarak ilk döneminde seçilmesinin hemen ardından, 2017 Oscar Ödülleri'nden çok daha az hararetli geçen gecedeki birkaç siyasi gönderme arasındaydı.

Göçmenlere destek

Bazı oyuncular ve sunucular ise siyaset hakkında daha az doğrudan konuşarak, filmin gücünün birlikteliklerine katkıda bulunduğunu belirttiler.

Emilia Perez filmindeki rolüyle En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ödülünü kazanan Zoe Saldana, “Büyükannem bu ülkeye 1961 yılında gelmiş. Hayalleri, haysiyeti ve çalışkan elleri olan göçmen bir anne babanın çocuğu olmaktan gurur duyuyorum” ifadelerini kullandı.

zaxsdfergt
‘Emilia Perez’ filmindeki rolüyle En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ödülünü kazanan ABD'li aktris Zoe Saldana (AFP)

Saldana, “İspanyolca konuştuğum ve şarkı söylediğim bir rol için ödül alıyorum. Büyükannem burada olsaydı çok mutlu olurdu” dedi. Trump cumartesi günü, İngilizceyi resmi dil olarak belirleyen bir kararname imzaladı.

Geçtiğimiz yıla ait daha fazla mesaj

Trump'ın kendisi de geçen yıl yeniden seçilme kampanyası sırasında Truth Social'da paylaşımda bulunarak 2024 Oscar'larında Jimmy Kimmel'dan ‘daha kötü bir sunucu’ olup olmayacağını sordu ve açılış monoloğunu eleştirdi.

La La Land'in (Aşıklar Şehri) Moonlight (Ay Işığı) karşısında yanlışlıkla En İyi Film ödülünü kazandığı 2017 Oscar töreninin ardından Trump daha sonra verdiği bir röportajda şunları söylemişti: “Politikaya o kadar odaklanmışlardı ki sonunda bir araya gelemediler. Bu biraz üzücüydü. Bizi Oscar'ın ihtişamından uzaklaştırdı.”

New Yorklu bir seks işçisinin zengin bir Rusla evlenerek yeni bir hayata başlama şansını yakalamasını konu alan Anora filmi, En İyi Film dahil beş dalda Oscar kazandı.



İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
TT

İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)

Bilim insanları ilk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfetti. İlk kez bir gezegenin, yıldızını bu şekilde etkilediği gözlemlendi. 

Dünya'dan yaklaşık 400 ışık yılı uzaktaki HIP 67522 adlı yıldız ve yörüngesindeki iki gezegen uzun zamandır takip ediliyor. Sadece 17 milyon yaşındaki yıldız, 4,5 milyar yaşındaki Güneş'e kıyasla daha büyük ancak daha soğuk. 

Yıldızın HIP 67522 b adlı gezegeni, şaşırtıcı derecede yakın bir yörüngede dönüyor. Ötegezegen yıldızın etrafındaki bir turunu sadece 7 günde tamamlıyor; yani gezegende bir yıl, Dünya zamanıyla sadece bir hafta sürüyor.

Hollanda Radyo Astronomi Enstitüsü'nden Ekaterina Ilin, "Daha önce HIP 67522 gibi bir sistem görmemiştik; gezegen bulunduğunda, yıldızının yörüngesinde 10 günden daha kısa bir sürede döndüğü bilinen en genç gezegendi" diyor.

Ilin ve ekip arkadaşları bu nedenle NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) ve Avrupa Uzay Ajansı'nın ötegezegen uydusu CHEOPS'u kullanarak sistemi daha yakından incelemeye karar verdi. 

Araştırmacılar HIP 67522 b'nin yıldızıyla  kurduğu sıkı etkileşim nedeniyle kendi sonunu hazırladığını tespit etti. 

Devasa plazma topları olan yıldızların yüklü parçacıkları, yüzeydeki hareketleriyle güçlü manyetik alanlar yaratıyor. Manyetik alan çizgileri birbirini kesemediğinden, bazen bunlar düğümlenip aniden koparak güneş patlamaları adı verilen radyasyon patlamalarına yol açıyor.

Bilim insanları, Dünya gibi pek çok gezegenin de manyetik alanı olduğu için yıldızına yakın gezegenlerin, yıldızlardaki manyetik alan patlamalarını tetikleyip tetiklemediğini merak ediyordu. 

HIP 67522 sistemini inceleyen ekip, yıldızdaki patlamaların gezegen onun önünden geçerken sıklaştığını saptadı. Araştırmacılar bu nedenle patlamaları gezegenin tetiklediği sonucuna vardı. 

Normalde yıldızların, yörüngelerindeki gezegenlerden etkilenmediği düşünülüyordu. Ancak araştırmacılar HIP 67522'nin yaşı nedeniyle ve güçlü bir manyetik alanı olması durumunda bunun mümkün olduğunu söylüyor.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmaya göre gezegen yakın yörünge dönüşü sırasında enerji biriktiriyor ve bunun bir kısmını, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca bir kırbaç misali, dalgalar halinde geri gönderiyor. Bu şok dalgası, manyetik alandan yıldızın yüzeyine geçtiğinde muazzam bir patlama yaşanıyor.

Ancak bu güçlü kozmik ışınların büyük bir kısmı uzaya savrulmak yerine gezegene geri dönüyor. Bilim insanları HIP 67522 b'nin bugüne kadar bulunan ilk "eceline susamış gezegen" olduğunu söylüyor. 

Ilin "Gezegen özellikle enerji yüklü patlamaları tetikliyor gibi görünüyor" diyerek ekliyor: 

Gezegenin, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca gönderdiği dalgalar belirli anlarda patlamaları başlatıyor. Ancak patlamaların enerjisi dalgaların enerjisinden çok daha yüksek. Dalgaların oluşmaya hazır patlamaları tetiklediğini düşünüyoruz.

Araştırmacılar halihazırda yaklaşık Jüpiter büyüklüğündeki HIP 67522 b'nin, 100 milyon yıl içinde Neptün'e yakın bir boyuta geleceğini tahmin ediyor.

Bilim insanları sistemi incelemeye devam ederek patlamalarda ne tür enerji salındığını anlamayı umuyor. Ayrıca bu türden benzer sistemlerin var olup olmadığını araştırmak için çalışmalarını genişletmeyi planlıyorlar.

Ilin, "Aklımda milyonlarca soru var çünkü bu tamamen yeni bir fenomen, dolayısıyla ayrıntılar hâlâ net değil" diyor.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, NASA, Nature