Farelerin insanlara benzeyen ilk yardım yöntemleri ortaya çıktı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Farelerin insanlara benzeyen ilk yardım yöntemleri ortaya çıktı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Bilim insanları, kemirgenlerin de tıpkı insanlar gibi, arkadaşlarının bilinçsiz olduğunu fark edince birbirlerini hayata döndürmeye çalıştığını keşfetti.

Yapılan bir dizi deneyde farelerin kaçmak yerine, fareden fareye resüsitasyonla arkadaşlarını canlandırmaya çalıştığı görüldü.

Hakemli dergi Science'ta yayımlanan çalışmada bir fare anestezi verilerek geçici olarak bilinçsiz hale getirilirken, "seyirci" bir fare ortama kondu.

Bilim insanları davranış izlemeyle makine öğrenimi tabanlı bir yorumlayıcıyı birleştirerek farelerin, baygın halde tanıdık bir sosyal partnerle karşılaşınca, sürekli onu uyandırmaya çalıştığını gösterdi.

Koklama ve bakım yapmayla başladıkları davranışları, partnerin ağzını veya dilini ısırmak ve solunum yollarını açmak için dilini dışarı çekmek gibi daha şiddetli eylemlere kadar vardı.
 

Görsel kaldırıldı.
Farelerin kendilerine has "ilk yardım" yöntemleri var (Science)

Vakaların yarısından fazlasında fareler, baygın farenin solunum yolunu genişletmek için dilini çekti. Ağzında küçük bir plastik top bulunan etkisiz haldeki farelerde ise refakatçi hayvanların topu çıkarmayı başarıp ardından hayat kurtarma rutinine devam etme oranı yüzde 80'e ulaştı.

Araştırmacılar bu davranışın etkili olmasının yanı sıra insanların ilk yardım prosedürlerini ne kadar çok anımsattığına da dikkat çekiyor.

Bu davranışlar, insanlara kalp masajı sırasında bilinçsiz bir bireyin solunum yolunu nasıl açacağının öğretilmesini anımsatıyor.

Davranışları, fareler arasındaki "canlandırma benzeri çabalara" işaret ediyor.

Bilim insanları bu davranışların, farelerin birbirlerine ne denli aşina olduğundan "güçlü bir şekilde etkilendiğini" ancak yeni bir şey hakkında duyulan merak sonucu, karşılıklı sosyal etkileşim arzusuyla motive edilmelerinin düşük bir ihtimal olduğunu söylüyor.

Bilim insanları memelilerin birbirlerine yardım etmesini ilk kez belgelemiyor; şempanzelerin yaralı arkadaşlarına yardım ettiği görülürken, yunusların da zor durumdaki sürü üyelerini nefes almalarını sağlamak için yüzeye doğru ittiği biliniyor.

Independent Türkçe



Mürekkepbalıklarının avlarına yaklaşırken kullandığı sinsi taktikler kaydedildi

TT

Mürekkepbalıklarının avlarına yaklaşırken kullandığı sinsi taktikler kaydedildi

Mürekkepbalıklarının avlarına yaklaşırken kullandığı sinsi taktikler kaydedildi

Bilim insanları mürekkepbalıklarının avlarının kafasını karıştırmak için kullandığı çarpıcı kamuflajları ortaya çıkardı. 

Kamuflaj ustası sayılabilecek mürekkepbalıkları, özellikle avcılardan kaçmak için kaya veya yosun görünümüne bürünerek gözden kaybolabiliyor.

Bu davranışlar daha önce laboratuvar ortamında avlanırken de gözlemlense de doğal yaşam ortamlarında pek incelenmemişti.

Bristol ve Papua üniversitelerinden bilim insanları, bu gizeme ışık tutmak adına avlanan hayvanın bakış açısından mürekkepbalığının kamuflaj tekniklerini araştırdı. 

Endonezya'nın Raja Ampat bölgesindeki Kri ve Mansuar adaları açıklarında avlanan Sepia latimanus türündeki mürekkepbalıkları, kamera ve canlı yengeçler kullanılarak defalarca gözlemlendi.

Hakemli dergi Ecology'de yayımlanan çalışmada 200'den fazla avı yengeçlerin bakış açısından kaydeden ekip, mürekkepbalığının 4 farklı kamuflaj yöntemini saptadı. 

Araştırma ekibinden Dr. Matteo Santon, "Bu avlanma görüntülerini ilk gördüğümde, muhtemelen hayatımda gördüğüm en havalı şeylerden biriydi" diyor.

Bilim insanları "akan şeritler" diye adlandırdıkları bir teknikte gri renge bürünen mürekkepbalıklarının vücudundan aşağıya doğru siyah çizgiler geçtiğini söylüyor.

Yaprak yöntemindeyse soluk yeşil bir renk alarak yavaşça dönüyorlar. Ekip bunun suda sürüklenen bir mangrov yaprağına benzediğini düşünüyor.

Mürekkepbalıkları, dallanan mercan sırasında da mercan desenlerine bürünüp kollarını kaldırarak farklı bir görünüme giriyor.

Çalışmada gözlemlenen son teknik olan nabızda, mürekkepbalıkları kollarını bir koni şeklinde yukarı doğru çekiyor ve uçlarına doğru siyah dalgalar gönderiyor. Araştırmacılar, bunun küçük bir balık gibi zararsız bir izlenim yarattığını tahmin ediyor.

Bilim insanları bu kamuflajlar sayesinde mürekkepbalıklarının avlarına yaklaşırken zaman kazandığını düşünüyor.

Araştırmacılar ayrıca dallanan mercan tekniğinin daha korunaklı yengeç türlerine karşı yüzde 12 daha fazla kullanıldığını buldu. Bu nedenle kamuflaj yöntemlerinin ava göre seçildiğini tahmin ediyorlar.

Çalışmada yer almayan Dr. Daniel Osorio, "Buradaki temel soru, bunların ne ölçüde doğuştan gelen tepkiler olduğu veya hayvanların, davranışların farklı bileşenlerini esnek bir şekilde karıştırıp farklı durumlar hakkında bilgi edinip edinemediği; bunun daha üst düzey bir zihinsel beceriye işaret edip etmediği" diyor.

Araştırmacılar ayrıca mürekkepbalıklarının kamuflajını aniden değiştirdiğini de gördü. Dr. Osorio bunun, kendilerini avlamaya gelen hayvanların kafasını karıştırma amacı güttüğünden şüpheleniyor.

Çalışmada yer almayan nörobilimci Rachel Blaser, “Mürekkepbalıkları avcı görünümlerini ayarlamayı öğrense de öğrenmese de bu durum, etkileyici derecede sinirsel işlem gücünün göstergesi" diyerek ekliyor: 

Bu, son derece gelişmiş bir motor koordinasyon seviyesini temsil ediyor.

Independent Türkçe, New York Times, BBC Discover Wildlife, Ecology