Bilim insanları dövmenin kanser riskini artırabileceğini açıkladı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Bilim insanları dövmenin kanser riskini artırabileceğini açıkladı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Güney Danimarka Üniversitesi'nde yapılan yeni araştırmaya göre dövmesi olan kişilerde cilt ve kan kanseri riski, olmayanlara göre daha yüksek olabilir.

Son araştırmalar dövme mürekkebinin sadece enjekte edildiği derinin yüzey katmanlarında kalmayabileceğini, potansiyel olarak bağışıklık sisteminin lenf nodlarına göç edip orada birikebileceğini gösteriyor.

Ancak dövme mürekkebinin mikroplarla savaşan hücrelere ev sahipliği yapan lenf nodlarında kronik iltihaplanmayı tetikleyip tetiklemeyeceği ve ne ölçüde tetikleyeceği bilinmiyor.

Ayrıca biriken mürekkebin anormal hücre büyümesine neden olup olmayacağı ve dolayısıyla kanser riskini artırıp artırmayacağı da belirsiz. Güney Danimarka Üniversitesi'nden Henrik Frederiksen, "Bu kalıcı yükün lenf nodlarının işlevini zayıflatıp zayıflatmayacağını veya başka sağlık sonuçları olup olmayacağını henüz bilmiyoruz" diyor.

BMC Public Health'te yayımlanan son çalışma, ülkedeki 5 bin 900'den fazla ikizin sağlık bilgilerini içeren Danish Twin Tattoo Cohort'tan elde edilen verileri analiz ederek dövme ve kanser arasındaki bağlantıyı araştırıyor. Üniversitede biyoistatistikçi olan Jacob von Bornemann Hjelmborg, "Yaklaşımımızın benzersiz yönü, birinin kanser hastası olduğu ancak bunun dışında birçok genetik ve çevresel faktörü paylaşan ikiz çiftleri karşılaştırabilmemiz" diyor.

Bulgular, bir avuç içinden daha fazla yer kaplayan büyük dövmelerin daha fazla sağlık riski oluşturabileceğine işaret ediyor. Çalışmada, "Hem cilt kanseri hem de lenfoma için, bir elin avuç içinden daha büyük dövmelerde artan tehlikeler bulundu" deniyor. Büyük dövmesi olan kişilerde lenfoma riski, dövmesi olmayanlara kıyasla üç kat daha fazla olabilir.

Yeni çalışmanın yazarlarından Signe Bedsted Clemmensen, "Bu, dövme ne kadar büyükse ve ne kadar uzun süredir oradaysa, lenf nodlarında o kadar fazla mürekkep biriktiğini gösteriyor" diyor.

Araştırmacılar, daha ileri çalışmaların dövme mürekkebinin bağışıklık sistemi üzerindeki etkisini ortaya çıkararak bu mekanizmaların daha iyi anlaşılmasını sağlamasını umuyor.

Mürekkep parçacıklarının lenf nodlarının işlevini moleküler düzeyde nasıl etkilediğini ve belirli mürekkep renklerinin sağlık risklerine yol açmaya daha yatkın olup olmadığını öğrenmek için çalışmalar yapmayı planlıyorlar.

Bedsted Clemmensen, "Biyolojik mekanizmaları, onlarca yıl boyunca mürekkep parçacıklarına maruz kaldıklarında lenf nodlarında neler olduğunu daha iyi anlamak istiyoruz" diyor.

Bu, gerçek bir sağlık riski olup olmadığını ve bunu azaltmak için ne yapabileceğimizi değerlendirmemize yardımcı olabilir.

Independent Türkçe



Akıllı telefonlardaki sistem, ayda 300 deprem tespit etti

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Akıllı telefonlardaki sistem, ayda 300 deprem tespit etti

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Bilim insanları, Android akıllı telefonları gerçek zamanlı deprem dedektörlerine dönüştüren yeni bir sistem geliştirerek büyük bir sarsıntıdan önce halkı daha hızlı uyarma potansiyeline sahip bir yol buldu.

Google, ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (US Geological Survey/USGS) ve diğer araştırmacıların geliştirdiği sistem, milyonlarca telefondan alınan verileri kullanarak bir depremden kaynaklanan en erken sarsıntı sinyallerini tespit ediyor.

Bir cihaz kümesi aynı yer hareketini kaydettiğinde, sistem bunu işaretleyerek yakın bölgelerdeki diğer cihazlara uyarı gönderiyor.

Science'ta yayımlanan çalışma, ağın ayda 300'den fazla deprem tespit ettiğini ortaya koydu. Uyarıların gönderildiği bölgelerde, daha sonra depremi hissettiğini bildiren kişilerin yüzde 85'i uyarıyı aldığını söyledi. Yüzde 36'sı sarsıntı başlamadan önce, yüzde 28'i sarsıntı sırasında ve yüzde 23'ü de sarsıntıdan sonra uyarı almış.

Çalışmada sistemin, geleneksel sismik sensörlerin yerini almasa da yoğun bilimsel ağlara sahip olmayan bölgelerde ölçeklenebilir, düşük maliyetli bir erken uyarı aracı sunabileceği belirtiliyor. Yazarlar bunun özellikle akıllı telefonların yaygın ancak sismometrelerin nadir bulunduğu, gelişmekte olan ülkeler için umut vaat ettiğini söylüyor.

Google yaptığı açıklamada, sistemin insanlara "uyarı vererek sarsıntı başlamadan önce birkaç değerli saniye" kazandırabileceğini ifade ediyor.

Bu saniyeler bir merdivenden inmek, tehlikeli nesnelerden uzaklaşmak ve korunmak için yeterli zamanı sağlayabilir.

Uyarılar, deprem sırasında daha yıkıcı olan S dalgalarından önce gelen ve hızlı hareket eden P dalgalarının saptanmasına dayanıyor. Yeterli sayıda telefon P-dalgalarını tespit ederse sistem, sarsıntıyı hissetmesine belki de birkaç saniye kalan kullanıcılara uyarılar gönderiyor. Bu saniyeler korunmak, bir ameliyatı durdurmak ya da kritik altyapıyı duraklatmak için yeterli olabilir.

2020'de çıkmaya başlayan Android Deprem Uyarı Sistemi halihazırda Birleşik Devletler, Japonya, Yunanistan, Türkiye ve Endonezya gibi çeşitli ülkelerde kullanılıyor. Doğrudan Android işletim sistemine yerleştirilen teknoloji, kullanıcıların ayrı bir uygulama indirmesini gerektirmiyor.

cdfgthy
Harita, Android'in deprem uyarı sisteminin aktif olduğu ülkeleri (açık yeşil) gösteriyor. Kırmızı ve sarı sırasıyla güçlü (MMI 5+) ve hafif (MMI 3-4) sarsıntıların yaşandığı alanlar. Gri noktalar uyarı verilmeyen algılamaları gösteriyor. Kaliforniya, Oregon ve Washington'daki uyarılar (koyu yeşil) ShakeAlert'ten geliyor (Google)

Araştırmacılar doğruluk oranı bilimsel sensörler kadar yüksek olmasa da akıllı telefonlardan gelen uyarıların en çok işe yaradığı yerlerin, telefon yoğunluğu ve güvenilir veri bağlantıları yüksek seviyedeki kentsel alanlar olduğunu tespit etti. 

Çalışma, MyShake uygulaması gibi daha önceki kitle kaynaklı deprem uygulamalarının üzerine inşa edilse de milyonlarca cihaza gömülü olması sisteme fayda sağlıyor.

Yazarlar, "Kitle kaynaklı sistemlerin giderek daha önemli hale geleceğine inanıyoruz" ifadelerini kullanıyor. 

Geleneksel sensörleri kişisel cihazlardan gelen verilerle birleştirerek daha dayanıklı, kapsayıcı erken uyarı sistemleri oluşturmak mümkün.

Independent Türkçe