2 bin 400 yıllık sır: El Salvador'daki piramitte gizemli kuklalar bulundu

El Salvador'daki piramidin tepesinde keşfedilen tuhaf bebekler (Przedwojewska-Szymańska/PASI/Antiquity/2025)
El Salvador'daki piramidin tepesinde keşfedilen tuhaf bebekler (Przedwojewska-Szymańska/PASI/Antiquity/2025)
TT

2 bin 400 yıllık sır: El Salvador'daki piramitte gizemli kuklalar bulundu

El Salvador'daki piramidin tepesinde keşfedilen tuhaf bebekler (Przedwojewska-Szymańska/PASI/Antiquity/2025)
El Salvador'daki piramidin tepesinde keşfedilen tuhaf bebekler (Przedwojewska-Szymańska/PASI/Antiquity/2025)

Arkeologlar, El Salvador'daki bir piramidin tepesinde "çarpıcı yüz ifadelerine" sahip 2 bin 400 yıllık gizemli bir kukla seti keşfetti.

Araştırmacılar, MÖ 400'e tarihlenen 5 seramik figürün ifadesinin, nereden bakıldığına göre değişiyormuş gibi göründüğünü ve bölgenin yerli halkının bir tür "kamusal ritüeline" daha fazla ışık tuttuğunu söylüyor.

Araştırmacılar bebeklerden üçünün yaklaşık 30 cm, diğer ikisinin de yaklaşık 10 cm ve 18 cm olduğunu söylüyor.

Hakemli dergi Antiquity'de çarşamba günü yayımlanan çalışmaya göre bunların hepsi ilk olarak 2022'de, bölgenin en yüksek piramit yapısının tepesinde ortaya çıkarıldı.

Bilim insanları, bölgede insan kalıntısı bulunmadığı için bebeklerin yüksek ihtimalle kamusal ritüellerde kullanıldığından şüpheleniyor.

Araştırmacılar, kuklaların göz hizasından bakınca kızgın görünürken, aşağıdan korkmuş ve yukarıdan sırıtıyor gibi göründüğünü söylüyor.

Bilim insanları bebeklerin, "kolayca çözülebilen, efsanevi veya gerçek olaylardan" hikayeler aktarırken halka açık bir tiyatro sahnesinde kullanılmak üzere özellikle bu şekilde tasarlandığından şüpheleniyor.

Polonya'daki Varşova Üniversitesi'nden Jan Szymanski, ortak yazarı olduğu çalışma hakkkında "Kuklaların en çarpıcı özelliklerinden biri, onlara baktığımız açıya bağlı olarak değişen çarpıcı yüz ifadeleri" diyor.

Science dergisine konuşan Dr. Szymanski şu ifadeleri kullanıyor: 

Onlar adeta kil aktörler... Canlı yüz ifadeleri, elde tutulduklarında bazen ürkütücü görünebiliyor.

Öte yandan gerçek tarihi figürleri temsil edip etmedikleri belirsizliğini koruyor.

MS 400 ila 500'de, Pompeii'yi yerle bir eden Vezüv Yanardağı felaketinden 10 kat daha fazla volkanik gaz ve kül salan muazzam bir volkanik patlama bölgeyi harap ettiği için bunu belirlemek de zor olabilir.

Ayrıca figürinlerin, Guatemala'da ortaya çıkarılan benzer bebeklerle de benzerlik göstermesi, iki antik kültür arasında ortak bir geleneğe işaret ediyor.

Arkeologlar El Salvador'daki alanda, Panama ve Nikaragua'daki antik kazı alanlarında bulunanlarla benzerlik gösteren yeşim kolyeler gibi başka eserler de keşfetti.

Araştırmacılar bu durumun El Salvador'un antik çağlarda izole olduğu yönündeki önceki görüşle çeliştiğini, topluluklarının çok uzak mesafeler arasında serbestçe mal ve fikir alışverişinde bulunmuş olabileceğini belirtiyor.

Independent Türkçe



İki popüler polisiyenin iptal edilmesi izleyicileri öfkelendirdi

FBI: Most Wanted'ın Altın Küre ödüllü ve Emmy adayı yıldızı Dylan McDermott, The Practice, American Horror Story ve Law and Order: Organized Crime gibi dizilerle de tanınıyor (CBS)
FBI: Most Wanted'ın Altın Küre ödüllü ve Emmy adayı yıldızı Dylan McDermott, The Practice, American Horror Story ve Law and Order: Organized Crime gibi dizilerle de tanınıyor (CBS)
TT

İki popüler polisiyenin iptal edilmesi izleyicileri öfkelendirdi

FBI: Most Wanted'ın Altın Küre ödüllü ve Emmy adayı yıldızı Dylan McDermott, The Practice, American Horror Story ve Law and Order: Organized Crime gibi dizilerle de tanınıyor (CBS)
FBI: Most Wanted'ın Altın Küre ödüllü ve Emmy adayı yıldızı Dylan McDermott, The Practice, American Horror Story ve Law and Order: Organized Crime gibi dizilerle de tanınıyor (CBS)

ABD'nin en büyük televizyon ve radyo yayın ağlarından CBS, FBI: Most Wanted'ı 6. sezonun, FBI: International'ı ise 4. sezonun ardından sona erdireceğini duyurdu.

Law & Order dizileriyle de ünlü prodüktör Dick Wolf'un yaratıcısı olduğu FBI serisinin amiral gemisi konumundaki FBI, 2018'de başlamıştı. Geçen yıl nisanda üç sezonluk bir onay alan dizi, en az 2026-2027 yayın sezonuna kadar devam edecek.

Serinin ilk yan dizisi olan FBI: Most Wanted, yayın hayatına Ocak 2020'de başlamıştı. İlk etapta Julian McMahon, Kellan Lutz, Keisha Castle-Hughes ve Nathanial Arcand gibi isimlerin yer aldığı dizide, üçüncü sezonun sonunda McMahon'un ayrılmasıyla başrolü Dylan McDermott devralmıştı. Dizi, bu sezon yayımlanan her bölümüyle kendi saat diliminde birinciliği elde etti.

Eylül 2021'de başlayan ikinci yan dizi FBI: International ise Luke Kleintank, Heida Reed, Carter Redwood, Vinessa Vidotto ve Christiane Paul gibi isimlerden oluşan bir kadroyla ekrana geldi. Üçüncü sezon sonunda Kleintank'in ayrılmasının ardından Jesse Lee Soffer başrolü devraldı. FBI: International, çoğu zaman kendi saat diliminde birinci olurken, birinciliği kaçırdığı zamanlarda ise genellikle ikinci sırada yer aldı.

Üç FBI dizisi de Wolf Entertainment ve Universal Television tarafından üretiliyor.

FBI evrenine yeni halka

Ocak ayında CBS, FBI evreninin yeni halkası FBI: CIA'i duyurmuştu. Henüz resmi onayı almayan dizinin senarist ve yapımcılığını yine Dick Wolf üstlenirken, David Hudgins, Nicole Perlman, David Chasteen ve Peter Jankowski de projeye dahil oldu. 

Resmi tanıtımına göre dizi, New York'ta iç terör olaylarını çözmek ve engellemekle görevli, disiplinli bir FBI ajanıyla zeki bir CIA ajanının iş birliğini konu alacak.

"Final yolculuğumuzda bizi yalnız bırakmayın"

İptal kararının ardından FBI: International oyuncularından Eva-Jane Willis, People'a yaptığı açıklamada üzüntüsünü dile getirdi. Sözlerine "Elbette dizinin sona ermesi beni üzdü ancak Wolf Entertainment ve CBS'e her şey için, özellikle de Avrupa'daki inanılmaz tur için teşekkür etmek istiyorum" diye başlayan oyuncu ekledi:

Ömür boyu unutamayacağımız anılar biriktirdik. Ayrıca Budapeşte'deki ekibimizin ne kadar harika olduğunu herkes bilmeli, evimizden uzaktayken bize bir aile oldunuz, minnettarım! Ve sevgili izleyicilerimize: Siz harikasınız! Önümüzde harika bölümler var, o yüzden final yolculuğumuzda bizi yalnız bırakmayın. Henüz bitmiş değiliz!

"Salı akşamlarını mahvetti"

Dizilerin hayranları, iptal kararından hiç memnun olmadı ve anında tepkiler yükseldi. Bir izleyici, "Ne kadar kötü bir karar. Umarım NBC ya da Peacock dizileri alır" diye başladığı yorumuna şöyle devam etti:

CBS'e gelince, izleyebileceğim pek bir şey kalmadı, sanırım Paramount+'ı iptal etme zamanı geldi.

Başka bir hayran, iptal kararına anlam veremediğini şu sözlerle dile getirdi:

Ne oluyor ya?! Salı akşamları üç FBI dizisiyle harikaydı, neden böyle bir değişiklik yapıyorsunuz?

Protesto kararı alacak gibi görünen başka bir hayran da "CBS yine yaptı yapacağını!" diyerek ekledi: 

Salı akşamlarını mahvetti! CBS'le işim bitti.

"Kâr odaklı bir saçmalık"

CBS'in iptal kararı aldığı diğer yapımları da hatırlatan bir izleyiciyse, isyan ettiği yorumunda şu ifadeleri kullandı:

CBS, ne yapıyorsun? Salı akşamları arka arkaya en iyi dramaları sunduğunuz geceydi. Most Wanted benim favorim ve International bu sezon Jesse Lee Soffer'ın eklenmesiyle çok daha iyi hale gelmişti. Yazık oldu. Önce NCIS Hawaii, sonra Blue Bloods... CBS, hiç iyi bir görüntü vermiyorsunuz. Bu karar büyük tepki çekecek!

Olayın maddi odaklı bir karar olduğunu vurgulayan bir hayran ise "Tek derdi maliyetleri düşürmek ve ucuz realite şovlara yönelmek" diyerek şöyle ekledi: 

Kâr odaklı bir saçmalık. Kendi kendilerini sabote edip izleyiciyi Paramount+'a yönlendirmeye çalışıyorlar. CBS'i kim yönetiyor? Elon Musk mı?

Independent Türkçe, Variety, People, Entertainment Weekly