Ebola tedavisinde büyük atılım

Çalışma ayrıca ilacın etki mekanizmalarını da ortaya çıkarıyor

Uganda'nın Kampala kentindeki Mulago Sevk Hastanesi'nde Ebola deneme aşısı kampanyasının başlatılması sırasında koruyucu tıbbi kıyafet giyen hemşire, aşı şişesinden bir doz çekerek şırınga hazırlıyor (AFP)
Uganda'nın Kampala kentindeki Mulago Sevk Hastanesi'nde Ebola deneme aşısı kampanyasının başlatılması sırasında koruyucu tıbbi kıyafet giyen hemşire, aşı şişesinden bir doz çekerek şırınga hazırlıyor (AFP)
TT

Ebola tedavisinde büyük atılım

Uganda'nın Kampala kentindeki Mulago Sevk Hastanesi'nde Ebola deneme aşısı kampanyasının başlatılması sırasında koruyucu tıbbi kıyafet giyen hemşire, aşı şişesinden bir doz çekerek şırınga hazırlıyor (AFP)
Uganda'nın Kampala kentindeki Mulago Sevk Hastanesi'nde Ebola deneme aşısı kampanyasının başlatılması sırasında koruyucu tıbbi kıyafet giyen hemşire, aşı şişesinden bir doz çekerek şırınga hazırlıyor (AFP)

Bilim insanları, ağızdan alınan antiviral bir ilacın maymunların Ebola enfeksiyonundan ölmesini başarıyla önlediğini keşfetti. Bu gelişme ölümcül virüsün gelecekteki salgınlarını önleyebilir.

Ölümcül Ebola virüsü, insanlar ve insan olmayan primatlar için son derece ölümcül ve enfekte bireylerde görülen ölüm oranı yüzde 90'a yakın.

Örneğin, 2013-2016 Batı Afrika Ebola virüsü hastalığı (EVD) salgını, 28 bin 600 enfekte kişiden 11 bin 325'inin ölümüne neden olurken, 2018'le 2020 arasında Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Uganda'da görülen bir başka salgın 3 bin 481 enfeksiyon vakasında 2 bin 299 kişinin ölümüne sebebiyet vermişti.

Araştırmacılar, antikor bazlı tedavilerin hayvan ve insan deneylerinde bazı başarılar göstermesine rağmen, soğuk zincir taşıma ve depolama gereksinimlerinin birleşiminin salgınları kontrol altına almak için önemli zorluklar oluşturduğunu söylüyor.

Bu nedenle hayat kurtarmak ve kaynakların sınırlı olduğu bölgelerde virüsün yayılmasını kontrol altına almak için hızlı ve yaygın kullanılabilecek oral hapların geliştirilmesine ihtiyaç var.

Bilim insanları, "Oral antivirallerin parenteral yolla uygulanan ilaçlara göre, tedarik, depolama, dağıtım ve uygulama kolaylığı da dahil çeşitli avantajları var" açıklamasında bulundu.

Obeldesivir (ODV) ilacının daha önce, maruziyetten 24 saat sonra verildiğinde, Ebola'nın ait olduğu filovirüs ailesi de dahil çeşitli RNA virüsleri üzerinde geniş bir etkinliğe sahip olduğu bulunmuştu.

Ancak önceki araştırmada bilim insanları virüsü makaklara kas içinden vermişti, ki bu da çok daha hızlı bir hastalık seyrine neden olarak ilacın etkisini izlemeyi zorlaştırıyordu.

Science Advances adlı akademik dergide yayımlanan son çalışmada, araştırmacılar ODV'nin mukozal uygulama yoluyla Ebola virüsünün epey güçlü Makona varyantına maruz kalan rhesus makaklarının yüzde 100'ünü koruduğunu buldu.

5 rhesus ve 5 yengeç yiyen makak, maruziyetten 24 saat sonra başlamak üzere 10 gün boyunca günlük ODV alırken, üç maymun kontrol grubu olarak kullanıldı.

Bilim insanları ODV'nin rhesus makaklarında ölüme karşı yüzde 100, yengeç yiyen maymunlardaysa yüzde 80 koruma sağladığını tespit etti.

Hastalık en son virüs uygulama yolu altında daha yavaş ilerlediğinden, araştırmacılar ODV'nin etki mekanizmalarını da keşfedebildi.

Araştırmacılar, tedavi edilen maymunlarda bağışıklık sisteminin T hücrelerinin aktivasyonunu destekleyen proteinlerin ifadesinin daha yüksek olduğunu tespit etti.

ODV verilen maymunların ayrıca daha iyi anti-enflamatuar etkiye sahip olduğu ve herhangi bir şiddetli bağışıklık reaksiyonunu azalttığı görüldü.

Genel olarak araştırmacılar sonuçların ODV'nin oral maruziyet sonrası hastalıktan korunma potansiyelini desteklediğini söylüyor.

"Bu bulgular, ODV tedavisinin aşırı enflamasyonu azaltırken adaptif bağışıklığın gelişmesine fırsat tanıdığını ve potansiyel olarak ölümcül sonuçları önlediğini gösteriyor" diye yazdılar.

Bilim insanları, gecikmiş bir ODV tedavisinin bağışıklık tepkilerini nasıl etkileyeceğini daha iyi anlamayı umuyor.

"Bununla birlikte, ODV yalnızca EBOV'a maruz kaldıktan sonraki 24 saat içinde ve hastalığın başlangıcından önce verildiğinde etkili olsa bile, EBOV salgınlarıyla mücadelede ve klinik veya laboratuarlardaki kazalar da dahil EBOV'a maruz kaldığı bilinen kişiler için faydalı olabilir" diye yazdılar.

Independent Türkçe



Rekortmen animasyon, bir gişe canavarını daha ezip geçti

Yönetmen Yu Yang'ın imzasını taşıyan rekortmen animasyon Ne Zha 2, 80 milyon dolarlık bütçeyle çekildi (Beijing Enlight Pictures)
Yönetmen Yu Yang'ın imzasını taşıyan rekortmen animasyon Ne Zha 2, 80 milyon dolarlık bütçeyle çekildi (Beijing Enlight Pictures)
TT

Rekortmen animasyon, bir gişe canavarını daha ezip geçti

Yönetmen Yu Yang'ın imzasını taşıyan rekortmen animasyon Ne Zha 2, 80 milyon dolarlık bütçeyle çekildi (Beijing Enlight Pictures)
Yönetmen Yu Yang'ın imzasını taşıyan rekortmen animasyon Ne Zha 2, 80 milyon dolarlık bütçeyle çekildi (Beijing Enlight Pictures)

Ne Zha 2, gişede bir dönüm noktasını daha aştı. 

Ocak 2025'te Çin'de gösterime girmesinden bu yana küresel gişeye damgasını vuran animasyon, Marvel Sinematik Evreni'nden Avengers: Sonsuzluk Savaşı'nın (Avengers: Infinity War) dünya çapındaki hasılatını geride bırakmanın yanı sıra 2 milyar dolar barajını da aştı. 

Ne Zha 2, Pixar'ın devam filmi Ters Yüz 2'yi (Inside Out 2) de tahtından indirerek tüm zamanların en çok hasılat yapan animasyon filmi oldu.

Deadline'ın aktardığına göre Ne Zha 2, dünya çapındaki gişede Star Wars: Güç Uyanıyor'u (Star Wars: The Force Awakens) da geçerek tüm zamanların en çok hasılat yapan ilk 5 filmi arasına girdi. 

Çin'deki gösterim süresi sona erene kadar 2,1 milyar dolara ulaşması beklenen animasyonun toplam gişesi, Endonezya, Japonya ve birkaç Avrupa ülkesindeki gösterimlerle daha da artacak.

"Çin film endüstrisinin yaratıcı potansiyelini gözler önüne seriyor"

Sinema sektörüne danışmanlık veren Artisan Gateway'in başkanı Rance Pow, Hollywood Reporter'a yaptığı açıklamada, "Ne Zha 2'nin olağanüstü başarısı, Çin film endüstrisinin yaratıcı potansiyelini gözler önüne seriyor ve Çinli izleyicilerin sinema alışkanlıklarını terk etmediğini kanıtlıyor" diyerek ekliyor:

Ancak Çin'in uzun vadeli büyüme eğilimini yeniden yakalaması için daha geniş ve çeşitli popüler film içeriklerine ihtiyacı var.

Pow ayrıca, "Ne Zha 2'nin gişe hasılatı halihazırda 2025'te Çin'de vizyona giren tüm filmlerin toplamından daha fazla" diyerek filmin olağanüstü performansına dikkat çekiyor: 

Özellikle yılın başında gerçekleşen Çin Yeni Yılı tatili, yıllık gişe performansı açısından kritik bir dönem haline geldi. Bu nedenle yerel film sektörü, en büyük gişe potansiyeline sahip yapımları bu kısa süreli Çin Yeni Yılı vizyon takvimine sıkıştırıyor.

Önünde sadece 4 film kaldı

Tüm beklentileri aşarak sinema tarihindeki en başarılı yapımlar arasına adını yazdıran Ne Zha 2'den daha iyi hasılat yapan sadece birkaç film var. 

Dünya çapında en çok gişe yapan filmler sıralamasında önünde yalnızca Avatar, Avengers: Endgame, Avatar: Suyun Yolu (Avatar: The Way of Water) ve Titanik (Titanic) bulunuyor. 

Yeni ülkelerde de gösterime girerek vizyon hayatını sürdürecek olan film, gişedeki yükselişini sürdürecek olsa da uzmanlara göre ilk 4'e girmesi zor görünüyor.

2019 yapımı animasyon hitinin devamı niteliğindeki film, mitolojik kahramanın yeni fantastik macerasını konu alıyor

Independent Türkçe, ScreenRant, Hollywood Reporter, Deadline