Hava tahmininde "devrim" yaratacak yapay zeka modeli

Aardvark yapay zeka hava tahmin sistemi, sadece bir masaüstü bilgisayar kullanarak en gelişmiş modellerden daha iyi performans sergiliyor (NOAA)
Aardvark yapay zeka hava tahmin sistemi, sadece bir masaüstü bilgisayar kullanarak en gelişmiş modellerden daha iyi performans sergiliyor (NOAA)
TT

Hava tahmininde "devrim" yaratacak yapay zeka modeli

Aardvark yapay zeka hava tahmin sistemi, sadece bir masaüstü bilgisayar kullanarak en gelişmiş modellerden daha iyi performans sergiliyor (NOAA)
Aardvark yapay zeka hava tahmin sistemi, sadece bir masaüstü bilgisayar kullanarak en gelişmiş modellerden daha iyi performans sergiliyor (NOAA)

Cambridgeli bilim insanları, mevcut sistemlerden onlarca kat daha iyi bir yeni yapay zeka tahmin modeli geliştirerek hava tahmininde büyük bir atılım gerçekleştirdi.

Aardvark Weather adı verilen yeni model, tahmin ajansları tarafından kullanılan süper bilgisayarların ve insan uzmanların yerine, standart bir masaüstü bilgisayarda çalışabilen tek bir yapay zeka modeli koyuyor.

Bu da bir tahmin oluşturmanın saatler aldığı çok aşamalı bir süreci, sadece birkaç saniyelik bir öngörü modeline dönüştürüyor.

Cambridge Üniversitesi Mühendislik bölümünde makine öğrenimi alanında öğretim üyesi olan Richard Turner, "Aardvark mevcut hava tahmin yöntemlerini yeniden tasarlayarak hava tahminlerini her zamankinden daha hızlı, daha ucuz, daha esnek ve daha doğru hale getirme potansiyeli sunuyor" diyor.

Aardvark modelinin testlerinin, girdi verilerinin sadece yüzde 10'unu kullanarak Amerika Birleşik Devletleri ulusal GFS tahmin sisteminden daha iyi performans gösterebildiğini ortaya koyması, araştırmacıların "tahminlerde bir devrim" sunabileceğini söylemesine yol açtı.

Araştırmacılar, basit tasarımı ve standart bilgisayarlarda çalışabilmesinin, Avrupa'daki açık deniz rüzgar çiftliklerindeki rüzgar hızlarının öngörülmesinden, gelişmekte olan ülkelerdeki çiftçiler için yağış ve sıcaklık tahminlerine kadar çok çeşitli endüstrilerde ısmarlama tahminler oluşturma amacıyla kullanılma potansiyeli taşıdığı anlamına geldiğini belirtiyor.

Alan Turing Enstitüsü Çevre ve Sürdürülebilirlik için Bilim ve İnovasyon Direktörü Dr. Scott Hosking, "Aardvark atılımı sadece hız değil, aynı zamanda erişim meselesi" diyor.

Hava tahminlerini süper bilgisayarlardan masaüstü bilgisayarlara taşıyarak herkesin tahminlere erişimini sağlayabilir, bu güçlü teknolojileri dünyanın dört bir yanındaki gelişmekte olan ülkeler ve veri sıkıntısı çeken bölgelerin kullanımına sunabiliriz.

Cambridge Üniversitesi'nden Anna Allen ise yürütücülüğünü üstlendiği çalışma hakkında "Bu sonuçlar Aardvark'ın başarabileceklerinin sadece başlangıcı. Bu uçtan uca öğrenme yaklaşımı kasırgalar, orman yangınları ve hortumlar gibi diğer hava tahmin problemlerine de kolaylıkla uygulanabilir" diye ekliyor.

Uygulama alanları hava durumunun ötesinde, hava kalitesi, okyanus dinamikleri ve deniz buzu tahmini de dahil daha geniş Dünya sistemleri tahminlerine kadar uzanıyor.

Yeni yapay zeka hava durumu modeli, hakemli dergi Nature'da yayımlanan "End-to-end data-driven weather prediction" (Uçtan uca veriyle çalılan hava durumu tahmini) başlıklı çalışmada detaylandırılıyor.

Independent Türkçe



Ev eşyalarındaki sonsuz kimyasalların diyabet riskini artırdığı bulundu

26 Mayıs 2024'te Fransa'nın Oullins komününde, önlem olarak ulusal ve uluslararası düzeyde per- ve polifloroalkil maddelerin (PFA'lar) kullanımına karşı protesto gösterisi düzenlendi (AFP)
26 Mayıs 2024'te Fransa'nın Oullins komününde, önlem olarak ulusal ve uluslararası düzeyde per- ve polifloroalkil maddelerin (PFA'lar) kullanımına karşı protesto gösterisi düzenlendi (AFP)
TT

Ev eşyalarındaki sonsuz kimyasalların diyabet riskini artırdığı bulundu

26 Mayıs 2024'te Fransa'nın Oullins komününde, önlem olarak ulusal ve uluslararası düzeyde per- ve polifloroalkil maddelerin (PFA'lar) kullanımına karşı protesto gösterisi düzenlendi (AFP)
26 Mayıs 2024'te Fransa'nın Oullins komününde, önlem olarak ulusal ve uluslararası düzeyde per- ve polifloroalkil maddelerin (PFA'lar) kullanımına karşı protesto gösterisi düzenlendi (AFP)

Yeni bir araştırmaya göre, yapışmaz pişirme kapları, gıda ambalajları ve su geçirmez giysiler gibi günlük ürünlerde bulunan yaygın "sonsuz kimyasallar", tip 2 diyabet riskini artırabiliyor.

Bu çalışma, plastikle ilgili "sonsuz kimyasalların" (per- ve polifloroalkil maddeler ya da PFA'lar diye de biliniyor) insan metabolizmasını bozmadaki rolünü gösteren, sayıları giderek artan araştırmalara bir yenisini ekliyor.

360 kişinin sağlık kayıtlarını ve kan örneklerini analiz eden New York'taki araştırmacılar, yakın zamanda tip 2 diyabet teşhisi konan kişileri, bu hastalığa yakalanmayanlarla karşılaştırdı.

Kanlarında daha yüksek PFA seviyeleri olan kişilerin diyabet geliştirme ihtimalinin yüzde 31 daha fazla olduğunu buldular.

PFA'lar, 1940'lardan beri leke tutmaz mobilyalarda, yağ geçirmez gıda ambalajlarında, kozmetik ürünlerinde ve yangın söndürme köpüklerinde kullanılan binlerce insan yapımı kimyasalın oluşturduğu bir sınıf. Çevre ve kan dolaşımında kalıcı olmalarıyla bilinen bu kimyasallar, "sonsuz kimyasallar" diye adlandırılıyor.

Çalışma, bu kimyasalların amino asit biyosentezi ve ilaç metabolizması gibi vücudun kan şekeri düzenlemesinde kritik öneme sahip süreçleri engellediğini ortaya koydu.

Araştırmanın başyazarı ve Mount Sinai'nin Icahn Tıp Fakültesi'nde çevre tıbbı yardımcı doçenti olan Dr. Vishal Midya, "PFA'lar, ısıya, yağa, suya ve lekelere dirençli sentetik kimyasallardır ve sayısız günlük tüketim ürününde bulunurlar" dedi

Kolayca parçalanmadıkları için PFA'lar, çevrede ve insan vücudunda birikir.

Araştırmacılar, bulgularının tip 2 diyabeti önlemeye çalışırken sadece genetik veya yaşam tarzını değil, çevreden maruz kalmayı da hesaba katmanın gerekli olduğunu gösterdiğini söyledi.

Mount Sinai'de halk sağlığı ve çevre tıbbı doçenti olan Dr. Damaskini Valvi, "Artan sayıda araştırma, PFA'ların obezite, karaciğer hastalığı ve diyabet gibi birçok kronik hastalığın risk faktörü olduğunu gösteriyor" dedi.

fghyju
Bir koşucu, ABD'nin Massachusetts eyaletindeki Hopkinton'da düzenlenen 116. Boston Maratonu'nun başlamasından önce atlet köyünde bir şişe su alıyor (AP)

PFA'ların kanser, üreme sistemi hasarı ve bağışıklık sistemi baskılanması gibi çeşitli sağlık sorunlarıyla bağlantılı olduğu biliniyor. Bu maddeler o kadar yaygın ki, ABD yönetiminin uzun vadeli bir araştırmasında Amerikalıların yüzde 98'inin kanında bir miktar PFA bulunduğu tespit edildi.

Harvard Üniversitesi'nin araştırması da dahil daha önceki araştırmalar PFA'ları diyabet riskiyle ilişkilendirmiş olsa da Mount Sinai'den araştırmacılar, çalışmalarının bu kimyasalların çeşitli kent nüfuslarında metabolik yolları nasıl bozabileceğini araştıran ilk araştırmalardan biri olduğunu söylüyor.

Bu bulgular, PFA'ların sınırlandırılmasının Birleşmiş Milletler plastik anlaşmasına dahil edilip edilmeyeceğine dair küresel tartışma sürerken geldi. Avrupa Birliği'nin birçok üyesi dahil giderek artan sayıda ülke, tüketici ürünlerinde PFA'lara yönelik kendi kısıtlamalarını duyurup uyguluyor.

Independent Türkçe