Kuantum bilişim alanında önemli bir kilometre taşına ulaşan araştırmacılar, yeni nesil makinelerle "gerçekten rasgele" sayılar üretmeyi başardı.
Kuantum bilgisayarlar, geleneksel bitleri (dijital verileri depolayıp aktarırken kullanılan "birler" ve "sıfırlar"), süperpozisyon diye bilinen bir kuantum olgusundan yararlanarak aynı anda iki durumda var olan kübit adlı kuantum bitleriyle değiştirerek dünyanın en iyi süper bilgisayarlarından katbekat daha güçlü olma potansiyeline sahip.
Bu, her bir kübitin aynı anda hem "bir" hem de "sıfır" olarak işlev görmesini sağlıyor ve böylece eklenen her bir kübitle araç, geleneksel muadillerinden katbekat daha güçlü hale geliyor. Öte yandan karmaşık yapıları, bilim insanlarının bunların faydalarını pratik görevlere taşımakta zorlandığı anlamına geliyor.
Bankacılık devi JPMorgan Chase, kuantum bilişim şirketi Quantinuum, Argonne Ulusal Laboratuarı, Oak Ridge Ulusal Laboratuarı ve Teksas Üniversitesi'nden araştırmacılar, son buluşlarıyla kuantum bilgisayarların, klasik bilgisayarlarla mümkün olmayan gerçek dünya uygulamalarında kullanılmasının önünü açıyor.
Quantinuum Başkanı ve CEO'su Dr. Rajeeb Hazra, "Bugün, kuantum bilişimi pratik, gerçek dünya uygulamaları alanına sıkı sıkıya bağlayan çok kritik bir dönüm noktasını kutluyoruz" diyor.
Onaylanmış kuantum rasgelelik uygulamamız sadece tuzaklı iyon teknolojimizin eşsiz performansını göstermekle kalmıyor, aynı zamanda dayanıklı kuantum güvenliği sağlamak ve finans, üretim ve diğer sektörlerde gelişmiş simülasyonları mümkün kılmak için yeni bir standart belirliyor.
JPMorgan Chase Küresel Teknoloji Başkanı Marco Pistoia ise "Bu çalışma, kuantum bilişimde önemli bir kilometre taşına işaret ediyor ve günümüzde klasik süper bilgisayarların yeteneklerinin ötesinde bir kuantum bilgisayar kullanarak gerçek dünyadaki bir zorluğa çözüm sunuyor" diye ekliyor.
Onaylanmış rasgeleliğin geliştirilmesi, sadece kuantum donanımındaki ilerlemeleri göstermekle kalmıyor, aynı zamanda daha ileri araştırmalar, istatistiksel örnekleme, sayısal simülasyonlar ve kriptografi için de hayati önem taşıyor.
Ekip, internet üzerinden erişilen 56 kübitlik bir kuantum bilgisayar kullanarak rasgele sayılar üretmek için rasgele bitler üreten bir protokolü sergiledi. Daha sonra klasik bir süper bilgisayar kullanılarak bunların rasgele olduğu doğrulandı.
Bu şekilde rasgele sayılar üretmek, kriptografi, gizlilik ve son derece düşük enerji gerektiren kripto para birimleri oluşturma gibi bir dizi uygulamada kullanılabilir.
Çığır açıcı gelişme, hakemli dergi Nature'da çarşamba günü yayımlanan "Certified randomness using a trapped-ion quantum processor" (Tuzaklı iyon kuantum işlemci kullanarak üretilen onaylanmış rasgelelik) başlıklı makalede detaylandırılıyor.
Bilim insanları makalede, "Kuantum bilgisayarlar, klasik bilgisayarların yeteneklerinin ötesinde pratik açıdan önemli, çok çeşitli görevleri yerine getirebilse de bu potansiyeli gerçekleştirmek hâlâ zorlu bir iş" diye yazıyor.
Onaylanmış rasgeleliğin pek çok uygulama alanı var ancak yalnızca klasik hesaplamayla elde edilmesi imkansız... Sonuçlarımız, günümüz kuantum bilgisayarlarının pratikte uygulanabilirliğine yönelik bir adımı ortaya koyuyor.
Independent Türkçe
