Doğduğunuz ayın kilonuzu etkileyebileceği keşfedildi

Meksika'da bir anne bebeğine sarılıyor (AFP)
Meksika'da bir anne bebeğine sarılıyor (AFP)
TT

Doğduğunuz ayın kilonuzu etkileyebileceği keşfedildi

Meksika'da bir anne bebeğine sarılıyor (AFP)
Meksika'da bir anne bebeğine sarılıyor (AFP)

Yeni bir araştırma, anne karnına soğuk aylarda düşenlerin, sıcak mevsimlerde gebe kalınan bireylere kıyasla daha düşük vücut kitle endeksine ve iç organlarının etrafında daha az yağa sahip olduğunu gösterdi.

Hakemli dergi Nature Metabolism'de bu hafta yayımlanan araştırma, hava koşullarının bir kişinin hayatı boyunca fizyolojisini etkilerken oynadığı potansiyel rolü vurguluyor.

Günümüzde obezite, dünya çapında önde gelen ölüm nedenlerinden biri sayılıyor ve uzmanlar geçen yıl 1 milyardan fazla kişinin çok yüksek vücut yağı seviyeleri taşıdığı uyarısını yapıyor.

Egzersiz ve beslenme vücuttaki yağ oranını etkileyen temel faktörler olsa da soğuğa ve sıcağa maruz kalmanın da önemli bir rol oynadığı anlaşılıyor.

Kahverengi adipoz doku adı verilen özel bir yağ türü, özellikle soğuk ortamlarda ve yeni doğan bebeklerde ısı üreterek vücudun çekirdek sıcaklığını korumasına katkı sağlıyor.

Buna karşın beyaz adipoz doku, vücudun birincil enerji deposu ve aynı zamanda hormon salgılayan bir organ görevi görüyor.

Sıcaklık düştüğünde vücut, doğal olarak daha sıcak koşullara kıyasla daha az yağı beyaz adipoz doku şeklinde depoluyor.

Ancak Japonya'nın Tohoku Üniversitesi'nden Takeshi Yoneshiro'nun da aralarında bulunduğu araştırma ekibi, kahverengi adipoz doku aktivitesini etkileyen faktörlerin tam olarak anlaşılamadığını söylüyor.

Araştırmada ebeveynleri gebe kalma ve doğum sırasında soğuk veya sıcak derecelere maruz kalan 683 sağlıklı erkek ve kadında kahverengi adipoz doku yoğunluğu, aktivitesi ve ısı üretimi analiz edildi.

Yaşları 3 ila 78 arasında değişen katılımcılardan soğuk mevsimde gebe kalınan kişilerin kahverengi adipoz doku aktivitesi daha yüksekti. Bu da yetişkinlikte daha yüksek enerji harcaması, daha fazla ısı üretimi, daha düşük visseral yağ birikimi ve daha düşük vücut kitle endeksiyle bağlantılıydı.

Araştırmacılar şöyle diyor:

Burada, anneleri soğuk mevsimlerde gebe kalan bireylerin daha yüksek kahverengi yağ dokusu aktivitesi, adaptif termogenez, günlük toplam enerji harcamasında artış ve daha düşük vücut kitle indeksi ve visseral yağ birikimi sergilediğini bildiriyoruz.

Çalışma, kahverengi adipoz doku aktivitesinin temelde, gebelik öncesi günlük sıcaklıklarda görülen büyük değişimden ve düşük ortam sıcaklıklarından etkilendiği sonucuna varıyor. "Gebe kalma döneminde daha düşük ortam sıcaklıkları ve günlük sıcaklıklardaki daha büyük dalgalanmalar kahverengi adipoz doku aktivitesinin temel belirleyicileri" ifadeleri kullanılıyor.

Araştırmacılar, bu bağlantının altında yatan mekanizmaları bulmak için daha kapsamlı bir popülasyon kümesi de içeren daha fazla çalışma yapılması çağrısında bulunuyor.

Beslenme ve diğer çevresel faktörlerin bu bağlantıyı nasıl etkilediğini saptamayı umuyorlar.

Independent Türkçe



Dubai çikolatasının popülaritesi dünya çapında fıstık kıtlığına neden oluyor

Üstüne altın yaprak konulmuş Dubai çikolatası (Arşiv - AFP)
Üstüne altın yaprak konulmuş Dubai çikolatası (Arşiv - AFP)
TT

Dubai çikolatasının popülaritesi dünya çapında fıstık kıtlığına neden oluyor

Üstüne altın yaprak konulmuş Dubai çikolatası (Arşiv - AFP)
Üstüne altın yaprak konulmuş Dubai çikolatası (Arşiv - AFP)

Dubai çikolatasının popülaritesi, Antep fıstığı arzında küresel bir krize yol açarak dünya çapında fıstık kıtlığını şiddetlendirdi ve fiyatların hızla yükselmesine neden oldu.

Antep fıstığı kreması, kadayıf ve sütlü çikolatanın birleşiminden oluşan Dubai çikolatası, 2021 yılında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) merkezli çikolata şirketi Fix tarafından piyasaya sürülmesinin ardından büyük ilgi gördü ve bir TikTok videosu viral oldu. Aralık 2023'te yayınlanan video 120 milyondan fazla izlendi ve fıstıklı çikolataya karşı küresel bir tutku uyandırarak birçok benzer ürünün ortaya çıkmasına neden oldu.

Kuruyemiş perakendecisi CG Hacking'den Giles Hacking, bu tutku nedeniyle Antep fıstığı fiyatlarının bir yıl önce pound (ağırlık ölçüsü birimi) başına 7,65 dolardan şu anda pound başına yaklaşık 10,30 dolara yükseldiğini söyledi. Hacking, “Şu anda Antep fıstığı piyasasında arz sıkıntısı yaşanıyor” dedi.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times'tan aktardığı habere göre, tüketiciler o kadar heyecanlı ki, Birleşik Krallık gibi ülkelerde bazı mağazalar her müşterinin alabileceği çikolata sayısını sınırlıyor.

vfdghty
Berlin'deki bir tatlı dükkanında Dubai çikolataları hazırlanıyor. (Arşiv - AFP)

Antep fıstığının ana ihracatçısı olan ABD'de geçen yıl hayal kırıklığı yaratan hasadın ardından Antep fıstığı stokları zaten azalmaktaydı. Hacking, ABD mahsulünün normalden daha kaliteli olduğunu ve bunun da genellikle çikolata ve diğer gıdalar için malzeme olarak satılan ucuz, kabuksuz Antep fıstığı içlerinin arzını azalttığını söyledi. Hacking, “Çok fazla arz yoktu. Bu yüzden Dubai çikolatası geldiğinde ve çikolatacılar ellerine geçen tüm ürünleri satın aldıklarında, dünyanın geri kalanında bir kıtlık yaşandı” ifadelerini kullandı.

BAE'ye Antep fıstığı ihracatı

İran gümrük idaresine göre, dünyanın en büyük ikinci antepfıstığı üreticisi olan İran, Mart 2025'te sona eren altı aylık dönemde BAE'ye bir önceki 12 aya kıyasla yüzde 40 daha fazla antepfıstığı ihraç etti.

İran Antep Fıstığı Derneği yönetim kurulu üyesi Behruz Ağa, kıtlığın, küresel fıstık arzının talebi aştığı ve fiyatların düşmesine neden olduğu 2023'ten keskin bir geri dönüşü temsil ettiğini söyledi.

Yetiştiricilikte dönüşüm

Kaliforniya'da bazı çiftçiler badem fiyatlarının düşmesi nedeniyle son yıllarda bademden Antep fıstığına geçiş yaptı. Ancak bu ağaçlar eylül ayındaki bir sonraki hasada kadar üretime başlamayacak.

Diğer yandan çikolata üreticileri yeterince krema dolgulu çikolata üretemediklerini söylüyor.

Financial Times’a göre çikolata severler zaten kakao arzında yaşanan sıkıntıdan mustaripti ve bu durum 2024 yılında sert hava koşulları ve hastalıkların mahsulü etkilemesiyle fiyatların neredeyse üç katına çıkmasına neden oldu. Üreticiler, kakao kullanımını en aza indiren yeni tariflerle daha küçük barlar satmaya başladı.

Fix, başkalarının kendi markasını müşterileri yanıltmak için kullandığına dair endişelerini dile getirdi. Şirket ürünlerini BAE dışında satmıyor ve günde sadece iki saat satışa sunuyor.

İsviçreli çikolata üreticisi Laderach'ın CEO'su Johannes Laderach, “Dubai çikolatasına olan talep bizi çok şaşırttı. Birkaç ay önce piyasaya sürdük ve talep katlanarak artmaya devam ediyor” ifadelerini kullandı.