Kavuşmanın şerefine: İlk 6 sezonun en iyi Black Mirror bölümleri

İlk sezonda yer alan 2011 tarihli Senin Tüm Geçmişin'in yönetmen koltuğunda, suç filmi Beats'le de tanınan Brian Welsh oturuyor (Netflix)
İlk sezonda yer alan 2011 tarihli Senin Tüm Geçmişin'in yönetmen koltuğunda, suç filmi Beats'le de tanınan Brian Welsh oturuyor (Netflix)
TT

Kavuşmanın şerefine: İlk 6 sezonun en iyi Black Mirror bölümleri

İlk sezonda yer alan 2011 tarihli Senin Tüm Geçmişin'in yönetmen koltuğunda, suç filmi Beats'le de tanınan Brian Welsh oturuyor (Netflix)
İlk sezonda yer alan 2011 tarihli Senin Tüm Geçmişin'in yönetmen koltuğunda, suç filmi Beats'le de tanınan Brian Welsh oturuyor (Netflix)

Daha ilk bölümünden seyirciye "Ben senin daha önce izlediğin dizilere benzemiyorum" mesajı verdi. Televizyonun en sıradışı yapımlarından biri olduğunu anında kanıtladı. Teknolojinin karanlık yüzünü çarpıcı bir dille anlattı. İzleyicileri hem düşündürüp hem de iliklerine kadar ürpertti. Ve işte Black Mirror, iki yıllık bir aranın ardından 7. sezonuyla döndü.

İlk olarak Britanya'nın Channel 4 kanalında antoloji formatında ekranlara gelmeye başlayan dizi, üçüncü sezondan itibaren Netflix'e transfer oldu. 7. sezonla birlikte karanlık bilimkurgu hikayelerinden hoşlanan izleyicileri 6 yeni bölüm bekliyor.

Charlie Brooker tarafından yaratılan Black Mirror'ın tüm bölümleri, yakın gelecekteki bir teknoloji, distopik bir toplum ya da kültürel bir takıntının insanların hayatlarını nasıl altüst ettiğini konu ediniyor. Hikayeler genellikle çarpıcı, şoke edici ve kimi zaman şiddet dolu bir finalle noktalanıyor. Ancak Hang the DJ ve San Junipero gibi umut vaat eden istisnalar da var.

Bilindiği üzere dizinin en dikkat çeken özelliklerinden biri de yıldız oyuncu kadrosu. Daniel Kaluuya, Jodie Whittaker ve Letitia Wright gibi isimler dizideki çıkışlarıyla Hollywood'a adım attı. İlerleyen sezonlarda ise Jon Hamm, Miley Cyrus, Will Poulter gibi ünlüler karşımıza çıktı. 6. sezon ise yıldız gücünü daha da artırarak Salma Hayek, Michael Cera, Aaron Paul ve Kate Mara gibi isimleri izleyicilerle buluşturdu. Black Mirror, 7. sezonu için istisna yapmadı ve dünyaca ünlü yıldızları, bizi beynimizden vuran karanlık hikayelerine dahil etti. Awkwafina, Milanka Brooks, Peter Capaldi, Emma Corrin, Patsy Ferran, Paul Giamatti, Lewis Gribben, Osy Ikhile, Rashida Jones, Siena Kelly ve Rosy McEwen bu isimlerden yalnızca birkaçı...

Yapay zeka, sosyal medya ve teknoloji çağında var olmaya çabalıyoruz. Ve Black Mirror belki de hiç olmadığı kadar güncel ve etkileyici. 7. sezon onuruna, dizinin bugüne kadarki en iyi 10 bölümünü sıralamak istedik. Hazırsanız, geri sayıma başlıyoruz...

10. Hang The DJ (4. Sezon 4. Bölüm)

Belki sağa kaydırdınız belki de sola: Modern çöpçatanlık cehennemine hoş geldiniz... Hang the DJ, algoritmaların aşkı yönettiği distopik bir flört ütopyası sunarken Frank ve Amy, 12 saatlik bir deneme süresine tabi tutulan sevimli bir çift olarak karşımıza çıkıyor. 

Hang the DJ, flört uygulamalarının ilişkiler üzerindeki etkisini sorgulayan duygusal bir hikaye anlatıyor. Bölümde, "Coach" adlı yeni bir uygulama, insanları eşleştiriyor ve her çifte bir "bitiş süresi" belirliyor. Amaç, bu sistem üzerinden kişinin ideal ömür boyu eşini bulmak. Georgina Campbell'ın canlandırdığı Amy ve Joe Cole'un oynadığı Frank, ilk eşleştirildiklerinde yalnızca 12 saat birlikte olacaklarını öğreniyor. Ancak kurdukları bağ, bu sistemin gerçekten güvenilir olup olmadığını sorgulamalarına neden oluyor. 

sxcdfghyj
Fotoğraf: Netflix

Her şeyin süreli olduğu bu evrende, sonsuzluğa inatla göz kırpan bir romantizm izliyoruz. Hang the DJ, basit ama etkileyici anlatımıyla izleyiciyi duygusal bir yolculuğa çıkarıyor.

9. Artırılmış Gerçeklik (Playtest / 3. sezon 2. bölüm)

Black Mirror'ın en çarpıcı bölümlerinden biri olan Artırılmış Gerçeklik, teknolojik korkunun en kişisel ve rahatsız edici hallerinden birini sunuyor. Wyatt Russell, babasının Alzheimer'la mücadelesinden sonra dünyayı dolaşarak geçmişinden kaçmaya çalışan Cooper rolünde etkileyici bir performans sergiliyor. Cooper'ın bir korku oyununu test etmek için girdiği sanal gerçeklik evreni, kısa sürede zihinsel bir kabusa dönüşüyor. 

xcvfg
Fotoğraf: Netflix

Dan Trachtenberg'in yönetmenliğindeki bu bölüm, geleneksel korku ögelerini psikolojik gerilimle ustalıkla harmanlıyor. Dev örümcekler, karanlık evler ve beklenmedik anlarda yüreğinizi ağzınına getiren anlarla ilk bakışta ürkütücü olsa da asıl korku, karakterin bastırdığı travmalarla yüzleşmesinde saklı. 

Gerçeklik ve hayal arasındaki çizgiler giderek bulanıklaşıyor, izleyici de Cooper gibi neye inanacağını bilemez hale geliyor. Bölüm, yalnızca teknolojinin değil, insan zihninin de ne kadar kırılgan ve çözülemez olduğunu gözler önüne seriyor. 

Alzheimer korkusu, annesiyle olan kopuk ilişkisi ve bastırılmış duygular, oyunun içine yerleştirilmiş birer tuzak gibi karşısına çıkıyor. Finaldeki ters köşeyse izleyiciyi bölüm boyunca yaşadığı her şeyi yeniden sorgulamaya itiyor. 

Artırılmış Gerçeklik, teknolojinin bilinçaltımıza müdahale edebilme ihtimaliyle ilgili rahatsız edici sorular sorarken, insan deneylerinin sınırlarını ve çözülmemiş aile meselelerinin ruhsal yükünü de derinlemesine işliyor. 

Tempolu anlatımı, yoğun atmosferi ve sürükleyici kurgusuyla bölümü izlemek kadar, sindirmek de zaman alıyor. Artırılmış Gerçeklik, Black Mirror evreninde korkunun en kişisel biçimini temsil eden, iz bırakan bir deneyim... 

8. White Christmas (2. sezon 4. bölüm)

Tüm Black Mirror bölümleri tek başına ayakta dursa da birçoğu onları ortak bir dünyada birbirine bağlayan gizli göndermeler içeriyor. Bu durum özellikle dizinin Noel özel bölümü White Christmas için geçerli: Senin Tüm Geçmişin'de kullanılan teknolojiden On Beş Milyon Hak'ta (Fifteen Million Merits) seslendirilen şarkıya kadar ilk iki sezondaki her bölüme bir gönderme içeriyor. 

White Christmas, Black Mirror evreninin karanlık ve çok katmanlı bölümlerinden biri olarak öne çıkıyor. Jon Hamm ve Rafe Spall'un etkileyici performanslarıyla örülen bu üç parçalı hikaye, izleyiciyi hem teknolojik hem de psikolojik bir kabusun içine çekiyor. 

gthy
Fotoğraf: Netflix

Referanslar, iç içe geçmiş üç hikayeye yayılıyor. Her detayı yakalayamasanız bile Jon Hamm'in büyüleyici performansından keyif alacağınızdan emin olabilirsiniz.

Bölüm, flört taktiklerinden dijital bilinç kopyalarına kadar birçok distopik fikri ustalıkla harmanlıyor. Anlatılan her hikaye, modern insanın yalnızlığına ve etik sınırların nasıl kolayca aşılabildiğine ayna tutuyor. Bölümün sonunda gelen çarpıcı hesaplaşma ise izleyiciyi sarsıcı bir boşlukla baş başa bırakıyor. 

Soğuk, izole bir ortamda geçen hikaye; yılbaşı temasını kullanarak umut yerine yabancılaşmayı ve suçluluk duygusunu merkeze alıyor. Görsel dili, son derece etkileyici ve atmosferik olan White Christmas, teknolojinin insan ruhundaki kırılganlıkları nasıl su yüzüne çıkarabileceğini çarpıcı şekilde gösteriyor. Haliyle bu bölüm, Black Mirror'ın neden bu kadar çok konuşulduğunun en güçlü kanıtlarından biri.

7. Beyaz Ayı (White Bear / 2. sezon 2. bölüm)

Black Mirror, Beyaz Ayı'yla kült dizi Alacakaranlık Kuşağı'nın (The Twilight Zone) izinden gittiğini hiç olmadığı kadar belli ediyor. Bu bölüm, Black Mirror evreninin en sarsıcı ve en karanlık bölümlerinden biri olarak öne çıkıyor. Bölüm boyunca hafızasını kaybetmiş Victoria'yı izliyoruz. Genci yaşlısı, çoluğu çocuğu demeden çevresindeki herkes onu sessizce izliyor, bir yandan da telefonlarına kaydediyor. İzleyiciye "Nasıl bir dünyaya düştüm ben?" diye sordurarak başlayan hikaye, zaman kaybetmeden hepimizi bir kabusun tam ortasına sürüklüyor. 

xcdfghty
Fotoğraf: Netflix

Başta bir distopya, hatta bir zombi kıyameti gibi görünen dünya, giderek daha rahatsız edici ve sorgulatıcı bir hale bürünüyor. Maskeli ve silahlı bir adam tarafından takip edilen Victoria'nın hayatta kalma çabası, merhamet ve korkunun sınırlarını zorluyor. Ancak bölümün sonunda gelen çarpıcı ters köşe, tüm anlatıyı baştan sona yeniden yorumlamaya zorluyor. 

Bu bölümde adaletin ve cezanın nasıl bir gösteriye dönüştüğünü izlemek hem dehşet verici hem de düşündürücü. Beyaz Ayı, toplumun şiddete olan kayıtsızlığını ve adalet kisvesi altında yapılan zulmü sert bir dille eleştiriyor. Lenora Crichlow'un performansı, karakterin korkusunu ve çaresizliğini izleyiciyle başarıyla buluşturuyor. 

Bölüm, gerçek suç hikayelerinden beslenerek modern dünyanın linç kültürünü de gözler önüne seriyor. Korkunun yalnızca canavarlardan değil, insanoğlunun vicdansızlığından da doğabileceğini hatırlatıyor. Brooker'ın dehasıyla yazılan bu hikaye, empatiyle eğlencenin ne zaman yer değiştirdiğini sorgulayan bir ayna sunuyor. Özetle Beyaz Ayı, Black Mirror’ın en rahatsız edici ama unutulmaz bölümlerinden biri olarak izleyicinin zihninde uzun süre yer ediyor. 

6. Hemen Döneceğim (Be Right Back / 2. sezon 1. bölüm)

Hemen Döneceğim, Black Mirror'ın en yürek burkan ve insani bölümlerinden biri olarak hafızalara kazınıyor. Hayley Atwell ve Domhnall Gleeson'ın güçlü performansları, hikayenin duygusal ağırlığını derinleştiriyor. 

Ash'in ani ölümü sonrası Martha'nın yaşadığı yas süreci, teknolojinin sunduğu suni tesellilerle daha da karmaşık hale geliyor. Sosyal medya verileriyle oluşturulan yapay zeka, Ash'in bir yansıması gibi görünse de onun yerini asla dolduramıyor. 

xdfg
Fotoğraf: Netflix

Bölüm, dijital kimlikle gerçek benlik arasındaki farkı çarpıcı bir şekilde gözler önüne seriyor. Geride kalanların tutunacak bir şeye ihtiyaç duyduğu o boşlukta teknoloji bir umut gibi parlasa da hiçbir şey aslının yerini tutmuyor. 

Brooker, yasın evrenselliğini yüksek teknolojili bir distopyada yeniden kurgulayarak izleyiciye unutulmaz bir deneyim sunuyor. Hemen Döneceğim, ölümden sonra yaşam fikrini sorgularken, insani kayıpların yerini hiçbir şeyin dolduramayacağını anlatıyor. Kara mizahı bir kenara bırakan bölüm, derin bir melankoliyle örülmüş bir anlatıya odaklanıyor. 

Hemen Döneceğim, sevmenin, kaybetmenin ve kabullenmenin dijital çağdaki halini büyük bir zarafetle işliyor. Tam da bu nedenle, Black Mirror külliyatında kalbin en çok sıkıştığı yerlerden birini temsil ediyor.

5. Senin Tüm Geçmişin (The Entire History Of You / 1. sezon 3. bölüm) 

Hiç hoşlandığınız kişiden gelen mesajı kelime kelime inceleyip, her emoji ya da her noktalama işaretinden anlam çıkarmaya çalıştınız mı? İşte bu bölüm, bu tür detaylara takılma halinin teknolojiyle nasıl kabusa dönüşebileceğini anlatıyor. Charlie Brooker bu bölümde kalemi, daha sonra Succession'ın yaratıcısı olacak Jesse Armstrong'a devrediyor ve ortaya kıskançlık, güvensizlik ve öfkeyle harmanlanmış acımasız bir ilişki draması çıkıyor. 

cdfgthy
Fotoğraf: Netflix

İlk sezonun "teknoloji verir ama almasını da bilir" temalı final bölümü, insanların anı implantları geliştirdiği bir dünyada geçiyor. "Grain" adı verilen bu teknoloji, kullanıcıların gördüğü ve yaşadığı her şeyi kaydedip tekrar izlemelerine olanak tanıyor. Hikaye, baş karakter Liam'ın, eşi Ffion'la onun eski sevgilisi Jonas arasındaki ilişkiyi sorgulamaya başlamasıyla şekilleniyor. Liam, eşinden şüphelenince bu kayıt teknolojisini kullanarak geçmişte olanları didik didik etmeye başlıyor. Ancak bu teknoloji, çiftin ilişkisini derin bir uçuruma sürüklüyor. 

Bu arada küçük bir not: Robert Downey Jr., bölümün fikrine o kadar hayran kalmış ki 2013'te film haklarını satın almış.

4. Nosedive (3. sezon 1. bölüm)

Günümüzde, özellikle sosyal medyada onaylanmanın hayatın merkezine oturduğu bir çağda Nosedive, Black Mirror'ın pastel renklerle kaplı ama içten içe çürümüş dünyasını mümkün olan en çarpıcı şekilde gözler önüne seriyor. 

Lacie'nin yaşadığı toplumda herkes birbirini 5 yıldız üzerinden puanlıyor. Üstelik bu puanlar, kişinin hayatını doğrudan etkiliyor. Yapmacık gülümsemeler, sahte ilişkiler ve yüzeysel başarılar arasında sıkışan Lacie, sistemin acımasızlığıyla yüzleşiyor. Kendi statüsünü yükseltme arzusuyla çıktığı yolculuk, tüm itibarını kaybedip dibe vurmasıyla sonuçlanıyor. Ancak bu düşüş, Lacie'yi ilk kez gerçekten özgür bırakıyor. Sonunda puan kaygısı olmadan, dürüstçe konuşabildiği bir hayata kavuşuyor. 

fghyj
Fotoğraf: Netflix

Bölüm, onaylanma ve kabul edilme uğruna insanlığımızdan nasıl vazgeçtiğimizi ironik ve dokunaklı bir dille anlatıyor. Nosedive, hem göz alıcı görselliğiyle hem de keskin eleştirisiyle akıllarda yer ediyor.

Netflix'te yayımlanan ilk sezonun açılış bölümü olarak dikkat çeken Nosedive, Hollywood'un güçlü isimlerini bir araya getiriyor: Başrolde Bryce Dallas Howard, yönetmen koltuğunda Aşk ve Gurur'un (Pride & Prejudice) beyazperde uyarlamasıyla tanıdığımız Joe Wright; senaryoda ise The Good Place'in yaratıcısı Michael Schur ve The Office'ten Rashida Jones yer alıyor. Şeker pembesiyle yıkanmış, yumuşak ışıklarla çekilmiş bu steril distopya, gülümsedikçe özgürlükleri elinden alınan insanların hikayesini, telefonunuzu var gücünüzle duvara fırlatma isteğini tetikleyerek anlatıyor.

Black Mirror'ın temel teması olan "teknolojinin insan davranışlarını nasıl değiştirdiği", belki de hiçbir bölümde bu kadar net ve çarpıcı anlatılmamıştı. 

3. USS Callister (4. sezon 1. bölüm)

USS Callister, izleyicisine "Star Trek mi bu?" diye sordurup sonunda şaşkına çeviren bir Black Mirror harikası. Jesse Plemons, sanal evrende Tanrı kompleksine kapılmış bir ezik olarak hem korkutuyor hem düşündürüyor. Ofis arkadaşlarından intikamını, onların dijital klonlarını uzay gemisine tıkıp köle gibi kullanarak alıyor. Ancak oyuna sonradan katılan Nanette, bu çarpık düzeni bozmaya kararlı... 

xcdfgrt
Fotoğraf: Netflix

Hem güldüren hem geren bu dijital distopya, "Yazılımcının canını sıkarsanız neler olur?" sorusuna cevaben geliyor. Kısacası, bu bölüm sizi uzaya fırlatmadan önce ahlak pusulanızı hafifçe sarsıyor.

Önceki Black Mirror bölümlerine kıyasla epey farklı bir yapım olan USS Callister, prodüksiyon kalitesi ve görsel efektler açısından çok daha üst düzeyde. Üstelik dizinin karanlık tonuna rağmen son derece renkli sahneler barındırıyor. 

Charlie Brooker, bu bölümde doğrudan bir saygı duruşu yerine, nostaljik bilimkurgu estetiğini kullanarak hayran kurgusu kültürünü ve erkek egemen güç fantezilerini sorguluyor. 7. sezonun finalinde, USS Callister'ın devamını izleyeceğimizi de hatırlatalım...

2. San Junipero (3. sezon 4. bölüm)

Gugu Mbatha-Raw ve Mackenzie Davis'in başrolleri paylaştığı San Junipero, Black Mirror evreninin karanlık atmosferini ters yüz eden bir istisna. Alışılmadık şekilde umutlu ve duygusal bir anlatı sunan bölümde, Yorkie ve Kelly'nin dijital bir sahil kasabasında başlayan ilişkisi, zamanla derinleşerek aşk dolu bir hikayeye dönüşüyor. 

fghyt
Fotoğraf: Netflix

Bu kasaba aslında, yaşlı insanların ölümden sonra bilinçlerini aktarabildikleri nostaljik bir sanal gerçeklik dünyası. İki karakterin kendi içsel mücadeleleri ve geçmişleri, aşklarını sınasa da sonunda birbirlerini seçiyorlar. Bölüm, sonsuz yaşam fikrini romantik bir umutla ele alıyor. Dizinin tamamına hakim olan umutsuzluk yerine, iyileştirici bir sevgi ve ikinci bir şans duygusu yaratıyor. San Junipero, teknolojinin sınırlarını sorgularken, sevginin zamandan ve bedenden bağımsız olabileceğini de gösteriyor.

Dizinin duygusal derinliği en yüksek bölümlerinden biri olan Emmy ödüllü bölüm, müzikleri, pastel renkleri ve duygusal derinliğiyle hafızalarda yer ediyor. San Junipero, Black Mirror'ın en dokunaklı ve beklenmedik şekilde en mutlu eden bölümlerinden biri.

1. Milli Marş (The National Anthem / 1. sezon 1. bölüm)

Televizyon tarihinde eşine rastlanmamış bir başlangıç yapan Black Mirror, izleyicisine neler sunacağını daha ilk bölümden belli etmişti. Dizinin açılış bölümü Milli Marş, izleyiciyi rahatsız edici bir ahlak testine sokarak cesur bir başlangıç yapıyor. Bu bölümde, kraliyet ailesinin sevilen bir üyesinin kaçırılması sonrasında, Birleşik Krallık Başbakanı'nın canlı yayında bir domuzla cinsel ilişkiye girmesi şart koşuluyor. Bu olay örgüsü ilk bakışta absürt bir kurgu gibi görünse de bölümü izledikçe her detay rahatsız edici biçimde olası hale geliyor. 

fgthy
Fotoğraf: Netflix

Charlie Brooker, bu hikayeyle hem politik sistemlerin kırılganlığına hem de medyanın kitleleri nasıl yönlendirdiğine dikkat çekiyor. Sosyal medyanın gücü, bilgi kirliliği ve kamuoyunun yön değiştiren tepkileri bölümde ustalıkla işleniyor. Başbakan Callow'un verdiği kararlar trajik, ama bir o kadar da anlaşılır biçimde sunuluyor. Bölüm, teknolojik distopyadan çok, insani zayıflıkları ve toplumsal ikiyüzlülüğü öne çıkarıyor. Finalde her şey normale dönmüş gibi görünse de aslında hiçbir şey eskisi gibi olmuyor. 

Rory Kinnear'ın performansı, karakterin içsel çatışmalarını çarpıcı biçimde yansıtıyor. Milli Marş, Black Mirror'ın odak noktasının yalnızca teknoloji değil, insanın ta kendisi olduğunu kanıtlıyor. Distopik mizahla toplumsal eleştiriyi ustaca harmanlayan bu bölüm, dizinin sınır tanımayan tonunu belirliyor. İzleyeni hem utandıran hem de düşündüren bu başlangıcı kim unutabilir ki? Bize kalırsa hiç kimse...

Independent Türkçe



Ucuz Roman'ı tekrar izlerken dikkat edilmesi gereken 10 detay

8 milyon dolarlık bütçeyle çekilen Ucuz Roman'da, John Travolta ve Uma Thurman arasındaki ünlü dans sahnesi doğaçlamaydı (Miramax Films)
8 milyon dolarlık bütçeyle çekilen Ucuz Roman'da, John Travolta ve Uma Thurman arasındaki ünlü dans sahnesi doğaçlamaydı (Miramax Films)
TT

Ucuz Roman'ı tekrar izlerken dikkat edilmesi gereken 10 detay

8 milyon dolarlık bütçeyle çekilen Ucuz Roman'da, John Travolta ve Uma Thurman arasındaki ünlü dans sahnesi doğaçlamaydı (Miramax Films)
8 milyon dolarlık bütçeyle çekilen Ucuz Roman'da, John Travolta ve Uma Thurman arasındaki ünlü dans sahnesi doğaçlamaydı (Miramax Films)

Quentin Tarantino'nun 1994 tarihli başyapıtı Ucuz Roman (Pulp Fiction), sinema tarihinde çığır açan yapımlardan biri oldu. Zamanı bükerek anlattığı hikayesi, kara mizahı, unutulmaz karakterleri ve tabii ki dikkat kesildiğimiz akıllıca diyaloglarıyla kült statüsünü yıllar içinde daha da sağlamlaştırdı. Ama bu filmi yeniden izlemek, sadece nostaljiyle yetinmek değil; her seferinde yeni bir şey fark etmek demek. Çünkü Tarantino, sahnelerin aralarına hem sinema tarihine hem de karakter psikolojisine dair küçük sürprizler serpiştirmiş usta bir anlatıcı.

Ve size güzel bir haberimiz var: Ucuz Roman bugün bir kez daha sinema salonlarında izleyiciyle buluşuyor. Filmi tekrar izlemeye hazırlanırken, bazı detayları gözden kaçırmamak önemli. Bir bakış, bir replik, bir şarkı ya da arka plandaki bir obje bile bambaşka bir kapı aralayabiliyor. Hem Tarantino'nun zekasını hem de sinema dilinin inceliklerini keşfetmek için size bir yol haritası hazırladık. 

Eğer koltuğunuza kurulup o çantanın içini bir kez daha merak etmeye hazırsanız, işte Ucuz Roman'ı yeniden izlerken dikkat etmeniz gereken 10 detay...

1. Açılış ve kapanış sahnesi

Pumpkin (Balkabağım) ve Honey Bunny (Tavşanım) çiftinin, kafede soygun planı yaptığı açılış sahnesi, sadece filmin değil tüm zamanların en ikonik açılışlarından biri. Ama asıl ilginç olan, bu sahnenin final sahnesiyle birebir kesişmesi.

dfrgt
Ucuz Roman'ın ikonik açılış sahnesi Amanda Plummer ve Tim Roth'un nefis oyunculuklarının eseri (Miramax Films)

Film boyunca hikayenin farklı zamanlarda aktığını ve bazı olayların birbirine paralel yaşandığını fark ederseniz, Tarantino'nun ne kadar matematiksel bir kurguyla çalıştığını görebilirsiniz. Özellikle John Travolta'nın canlandırdığı Vincent Vega'nın hâlâ hayatta olduğu bir sahne finalde görünüyorsa, demek ki aslında o an geçmişte bir yerlerdeyiz... Bu tür zaman kaymaları filmi düz bir çizgide değil, döngüsel bir biçimde izlememizi sağlıyor. Bir nevi, Tarantino'nun zamanı eğip büktüğü ilk büyük sinema deneyi bu.

2. Kahve, kan ve Bay Wolf

Silah patlayıverdi, neden bilmiyorum.

Vincent yanlışlıkla Marvin'in beynini uçurduğunda, Jules'a tam da böyle diyor. Bu, ilk bakışta Tarantino filmlerinde alışık olduğumuz sıradan kanlı bir sahne gibi görünebilir. Ama hemen ardından gelen Bay Wolf sekansı, Tarantino'nun mizah anlayışının ne kadar stilize olduğunun bir göstergesi aslında.

dfrgthy
Harvey Keitel, 1992 yapımı Rezervuar Köpekleri'nde (Reservoir Dogs) de Tarantino'yla çalışmıştı (Miramax Films)

Filmde beyni patlamış bir cesetle uğraşırken bir yandan kahve gurmeliği yapılır ve kriz anında bir "temizlikçi" rock yıldızı edasıyla sahneye girer. Bu sekans, gerçeklikle alay eder gibi hem aşırı ciddi hem de absürt tonlar taşır. Bay Wolf karakteri, klasik gangster filmlerinin "her şeyi çözen adam" figürünün karikatürize halidir. Aynı zamanda izleyiciye şunu fısıldar: Bu, kuralları kendi yazanların filmi.

3. Vincent'ın tuvaletle imtihanı

Film boyunca Vincent Vega'nın her tuvalete gidişi, olayların çığrından çıkmasıyla sonuçlanıyor. Uma Thurman'ın canlandırdığu Mia'nın aşırı doz alması, Bruce Willis'in oynadığı Butch'un eve geri dönmesi, kafe baskını... Hepsi Vincent'ın klozetle randevulaştığı anlarda patlak veriyor. Bu detay, hem kara mizahın bir bir örneği hem de karakterin kaderini şekillendiren alışkanlıklarına bir gönderme.

csdfrgthy
John Travolta, Vincent rolüne hazırlanırken bir uyuşturucu bağımlısıyla görüşerek eroinle ilgili bilgi aldı (Miramax Films)

Tarantino tesadüfleri ustalıkla mizaha ve gerilime dönüştürüyor. Aynı zamanda, yönetmenin "Her an her şey olabilir" hissini güçlendiren küçük ama etkili bir yapı taşı. Tuvalet, Vincent için bir güvenli alan gibi görünse de aslında felaketin başlangıç noktasıdır. Yeniden izlerken, her sifon sesinde içiniz cız edebilir.

4. Çantanın içinde ne var?

Samuel L. Jackson'a göre gerçek cevap "iki pil ve bir ampul". Ama o parıltılı ışık, yıllardır çok daha yaratıcı teorilere yol açtı. En popülerlerinden biri, çantanın içinde birinin (ya da Marsellus Wallace'ın) ruhu olduğu yönünde. Ve Vincent'la Jules'un da onu geri almak için gönderildiği düşünülüyor.

Ancak muhtemelen bu konuda alabileceğimiz en net cevap, filme hikaye yazarı olarak katkı veren ve Quentin Tarantino'yla birlikte En İyi Özgün Senaryo Oscar'ını kazanan Roger Avary'den geliyor. Roger Ebert'in Movie Answer Man köşesinde verdiği bir röportajda Avary şöyle diyor:

Başta çantanın içinde elmaslar vardı. Ama bu fazlasıyla sıkıcı ve klişe geldi. Sonunda çantanın içindekilerin asla gösterilmemesine karar verdik. Böylece izleyici, kendi kafasında oraya neyin yakışacağını hayal edebilecekti. Bilmen gereken tek şey, içindekinin 'inanılmaz güzel' olduğuydu. Hiçbir aksesuar sorumlusu, her izleyicinin hayal gücünden daha iyisini bulamaz. En azından fikir buydu. Sonra birileri (bence bu hataydı) çantanın içine turuncu bir ampul koyma fikrini ortaya attı. Ve işte o anda, her şey olabilecek bir şey, 'doğaüstü bir şeye' dönüştü. Böyle bir etkiyi zorlamaya gerek yoktu. İnsanlar yine yıllarca bunu tartışırdı ve çok daha ince bir detay olurdu.

Bu detay, filmin kült statüsünü perçinleyen en büyük mitlerden biri. Önemli olan içi değil, ona yüklenen anlam. Işıkla aydınlanan o iç kısım, izleyicinin hayal gücüne davet. Her izleyişinizde farklı bir şey düşünmeniz doğal çünkü belki de gerçekten ne olduğunu bilmeniz gerekmiyor.

5. Mia ve Vincent dans yarışmasını gerçekten kazandı mı?

Cevap veriyoruz: Hayır! Jack Rabbit Slim's'ten ayrıldıktan sonra Mia ve Vincent, ellerinde kocaman bir kupayla eve dönüyor. Keyifler gıcır, bir yandan dans etmeye devam ediyorlar. Bu da haklı olarak bize dans yarışmasını kazandıklarını düşündürüyor. Ancak filmin Butch'un olduğu bölümünde, fonda açık olan bir televizyonda, Jack Rabbit Slim's'teki dans kupasının çalındığına dair bir haber duyuluyor.

Yani Mia ve Vincent, aslında kupayı kazanmamış çalmış. Ve biz de bir kez daha anlıyoruz ki, bir Tarantino filmi izlerken sadece ne gördüğümüze değil ne duyduğumuza da dikkat etmemiz gerekiyor.

6. Boks maçından sonra Butch'u götüren taksici

Butch'un maçta rakibini devirdikten sonra kaçtığı sahnede, kendimizi egzotik taksici Esmeralda Villalobos'un arabasında buluyoruz. Esmeralda'yı Angela Jones canlandırıyor ve Tarantino bu rolü özellikle onun için yazmış. Tarantino, Jones'u 1991 yapımı Curdled adlı kısa filmde izlemiş.

fgrthy
Angela Jones, en son 2021 yapımı komedi Natasha Hall'da rol aldı (Miramax Films)

Jones o filmde, cinayet mahallerini temizleyen birini oynuyordu. Tarantino'nun fikriyse Esmeralda'nın, o karakterin farklı bir versiyonu olmasıydı. Esmeralda bu yüzden ölüm konusuna bu kadar takıntılı ve Butch'a "Bir adam öldürmek nasıl bir his?" diye soruyor.

7. Mia'nın aşırı doz sahnesi

Dans yarışmasını "kazandıktan" sonra Mia, Vincent'ın pardesüsünün cebinde bir poşet buluyor. Kokain sandığı bu poşet aslında eroin dolu... Mia, eroini burnundan çekip aşırı doz alıyor. Vincent, onu yerde kendinden geçmiş halde bulduğunda hemen uyuşturucu satıcısı Lance'in evine götürüyor ve ona hayat kurtarıcı bir adrenalin iğnesi yapıyor.

rgthy
Meşhur aşırı doz sahnesinde Tarantino'nun kırmızı noktaya, şırıngaya ve Vincent'ın sıkıntılı yüzüne yaptığı yavaş zoomlar, izleyiciye bir dehşet duygusu yaşatıyor (Miramax Films)

Mia'yı yerde, ağzının kenarında tükürüklerle baygın halde gördüğümüz sahnede, aslında Campbell's marka mantar çorbasına bakıyoruz.

Ayrıca Vincent'ın iğneyi Mia'nın göğsüne sapladığı o meşhur sahne, aslında tersten çekildi. Yani Vincent, aslında iğneyi saplamıyor, geri çekiyor. Dikkatli bakarsanız, Mia'nın göğsündeki işaretin iğne saplandığı anda kaybolduğunu görebilirsiniz.

8. Jules'un "Ezekiel 25:17" tiradı

Samuel L. Jackson'ın canlandırdığı Jules karakteri, birini öldürmeden önce kendi versiyonuyla Hezekiel 25:17'yi okuyor. Ancak İncil'de aslında böyle bir metin yok. Bu süslü metin Tarantino'nun kaleminden çıkma da değil. Aslında bu replik, neredeyse birebir şekilde, 1976 yapımı Karate Kiba adlı dövüş sanatları filminden alınmış. Başrolde Sonny Chiba'nın yer aldığı filmdeki metin, daha sonra Tarantino'nun Kill Bill: Volume 1'de kılıç ustası Hattori Hanzo rolünü canlandıran Chiba tarafından seslendiriliyor.

Bu sahne, Jules'un bir gangsterden fazlası olmak istemesiyle ilgili. Hayatındaki dönüşümün fitilini ateşleyen bu sahte İncil alıntısı, karakterin kaderini ve felsefesini şekillendiriyor. Aynı zamanda Tarantino'nun kelime oyunlarını ve retoriği ustalıkla kullandığını gösteriyor. Bu tirad belki ilahi bir adaletin tecellisi değil ama bir şekilde Jules'un adaletten anladığı şeyi temsil ediyor. Her seferinde tekrar izlenmeye değer bir mini tiyatro performansı adeta.

9. Tarantino'nun ayak fetişi

Tarantino'nun ayak fetişi artık şehir efsanesi değil sinemasal bir imza. Ucuz Roman'da da Uma Thurman'ın çıplak ayaklarını uzun uzun izliyoruz. Dans sahnesindeki klasik ayak hareketleri, evin içindeki yalınayak yürüyüşleri, neredeyse kameraya "poz" veriyor.

sdfrgt

Bu detay, yönetmenin karakterlerine ne kadar kişisel bir bakışla yaklaştığını gösteriyor. Onlar sadece kurgu figürleri değil, saplantıların, arzuların birer izdüşümü. Tarantino sineması, küçük detaylarda kendini ele veriyor. Bu fetiş ögesi de o evrenin samimi ama tuhaf bir parçası.

10. Müziğin anlatıyı sırtlaması

Tarantino'nun Ucuz Roman'da müziği kullanma biçimi, filmin ruhunu ve temposunu belirleyen en güçlü anlatı araçlarından biri. Film, açılış sahnesinde Dick Dale'in Misirlou'su eşliğinde seyirciyi hızla içine çekiyor ve temposunu daha ilk saniyeden hissettiriyor. Tarantino, şarkıları sadece fon müziği olarak değil, karakterlerin dünyasını tamamlayan anlatısal ögeler olarak kullanıyor. Vincent ve Mia'nın Jack Rabbit Slim's'deki dans sahnesinde çalan Chuck Berry'nin You Never Can Tell parçası, karakterlerin anlık özgürlüğünü ve absürt dünyanın ritmini kusursuzca yansıtıyor.

Filmde özel olarak bestelenmiş özgün bir film müziği yok. Kullanılan tüm müzikler önceden kaydedilmiş parçalardan seçilmiş. Tarantino, dönemin eski şarkılarını seçerek karakterlerin zaman ve mekan dışı bir atmosferde yaşadığını hissettiriyor. Honey Bunny ve Pumpkin'in kafedeki soygun sahnesinde kullanılan sessizlik ve sonrasında gelen müzik seçimi, tansiyonu yönetmede önemli rol oynuyor. Mia'nın aşırı doz almadan hemen önce çalan Girl, You'll Be a Woman Soon, ironik biçimde trajediyi vurguluyor. Müzik, filmde olayların ağırlığını hafifletirken, kimi zaman da kara mizahın altını çizerek izleyiciyi rahatsız edici bir keyifle baş başa bırakıyor. Ucuz Roman şarkıların, bir filmin diline ve hafızalara nasıl işleyebileceğinin en çarpıcı örneklerinden biri hiç kuşkusuz...

Indpendent Türkçe