Dünya'daki suyun kökenine dair teori sarsılıyor

Dünya'daki suyun kökenini bulmak için hidrojenin nereden geldiğini tespit etmek gerekiyor (Unsplash)
Dünya'daki suyun kökenini bulmak için hidrojenin nereden geldiğini tespit etmek gerekiyor (Unsplash)
TT

Dünya'daki suyun kökenine dair teori sarsılıyor

Dünya'daki suyun kökenini bulmak için hidrojenin nereden geldiğini tespit etmek gerekiyor (Unsplash)
Dünya'daki suyun kökenini bulmak için hidrojenin nereden geldiğini tespit etmek gerekiyor (Unsplash)

Bilim insanları Dünya'daki suyun asteroitlerden gelmediğini ve gezegenin bunu kendi başına üretecek kapasiteye sahip olduğunu öne sürdü.

Dünya'daki suyun kökeni, yaşamı mümkün kılan temel maddeler arasında olmasından dolayı, büyük önem arz eden bir konu. Bu nedenle hidrojeninin ne zaman ve nerede oluştuğunu saptamak gerekiyor: Hidrojen olmadan su ve su olmadan da bildiğimiz türden yaşam var olamaz.

Yaygın kabul gören bir teoriye göre su bileşenleri, yaklaşık 4,5 milyarlar yıl önce oluşan gezegenin ilk dönemlerinde yeryüzüne düşen göktaşlarının içindeydi.

Ancak bulguları hakemli dergi Icarus'ta yayımlanan çalışmaya göre suyun oluşması için göktaşlarına ihtiyaç duyulmamış olabilir.

Bilim insanları enstatit kondrit denen nadir bir meteorit türüne odaklandı. Bu göktaşları Dünya'nın 4,5 milyar yıl önceki yapısına benzedikleri için gezegenin ilk dönemleri hakkında fikir verebiliyor.

Daha önce yapılan bir çalışmada bu türden bir örnekte hidrojen tespit edilmiş ancak elementin kayada kendiliğinden mi bulunduğu yoksa daha sonra mı bulaştığı belirlenememişti.

Oxford Üniversitesi'nden bilim insanları yeni çalışmada X ışınlarından yararlanarak aynı türden farklı bir göktaşının kimyasal yapısını ortaya çıkarmaya çalıştı.

Ekip göktaşı içindeki hidrojenin sülfür molekülleriyle bağlantılı olacağını düşünerek ışını buna göre ayarladı. Şaşırtıcı bir şekilde hidrojen sülfür, bekledikleri bölgenin dışındaki kristalize kısımda yoğunlaşmıştı.

Diğer yandan meteoride Dünya'da bir şeyler bulaştığına işaret eden, çatlak veya pas bulunan bölgelerinde hidrojen yok denecek kadar azdı.

Bilim insanları bu nedenle hidrojenin göktaşında her zaman olduğunu ve sonradan bulaşmadığını düşünüyor.

Bu durum popüler teoriyi destekliyor gibi görünse de araştırmacılar, bu meteoridin Dünya'nın ilk dönemlerine benzemesine dikkat çekiyor.

Göktaşında doğal yolla oluşan hidrojen sülfür miktarına dayanarak gezegenin de yaşamı mümkün kılan ilk su moleküllerini üretecek tüm hidrojene sahip olabileceğini öne sürüyorlar.

Çalışmaya liderlik eden Tom Barrett "Analiz bize numunenin hidrojen sülfür içerdiğini, sadece beklediğimiz yerde olmadığını söylediğinde inanılmaz derecede heyecanlandık" diyor.

Makalenin ortak yazarı James Bryson da "Artık gezegenimizi inşa eden malzemenin hidrojen açısından daha önce düşündüğümüzden çok daha zengin olduğunu düşünüyoruz" diyerek ekliyor. 

Bu bulgu Dünya'daki suyun, gezegenimiz oluştuktan sonra onu tesadüfen bombardımana tutan hidratlı göktaşlarından ziyade doğal bir süreç sonucu oluştuğu fikrini destekliyor.

Ancak yeni çalışma tartışmayı kesin bir şekilde kapatmıyor. Dünya'da suyun kendiliğinden oluşabileceğine dair önemli bir bulgu sunsa da göktaşları süreçte kritik bir rol oynamış olabilir.

Independent Türkçe, Popular Science, Discover Magazine, Icarus



Power Rangers'da ırkçılık tartışması: Yazar hatayı kabul etti

Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)
Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)
TT

Power Rangers'da ırkçılık tartışması: Yazar hatayı kabul etti

Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)
Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)

Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)

1993'te başlayan dizide Zack Taylor/Siyah Ranger rolünde Walter Emanuel Jones ve Trini Kwan/Sarı Ranger rolünde Thuy Trang rol alıyordu.

Investigation Discovery'nin yeni belgesel dizisi Hollywood Demons'ta (Hollywood Şeytanları) konuşan Oliver, yaygın olarak ırksal açıdan duyarsız görülen oyuncu seçimlerinin dikkatsizlik olduğunu söyledi ve "Hiçbirimiz kalıp yargılarla düşünmüyoruz" diye ekledi.

Bir gün bir toplantıda siyah karakteri Siyah Ranger, Asyalı karakteri de Sarı Ranger yaptığımızı asistanım söyledi. Bu çok büyük bir hataydı.

Oliver sözlerini şöyle sürdürdü:

Thuy bizim orijinal Sarı Ranger'ımız değildi.

Dizinin orijinal pilot bölümünde Sarı Ranger'ı Audri Dubois canlandırılmış ancak ücret anlaşmazlığının ardından diziden ayrılmıştı. Trang kadroya eklenmiş ve yayımlanmadan önce pilot bölümün içine yerleştirilmişti.

"Dark Side of the Power Rangers"da yer alan kamera arkası görüntüleri, senaristler olmasa da oyuncu kadrosunun söz konusu kalıp yargıların farkında olduğunu gösteriyor. Bir sahnede Jones kameraya şöyle diyor:

Benim adım Walter Jones, Zack'i oynuyorum. Siyahım ve Siyah Ranger'ı oynuyorum. Şu işe bakın.

Dizi, 2017'de film olarak yeniden başlatıldığında, karakterler yeniden seçilmişti. Siyahi aktör R.J. Cyler, Mavi Ranger'ı, Asyalı oyuncu Ludi Lin de Siyah Ranger'ı oynamıştı. Latin pop yıldızı Becky G. ise Sarı Ranger'ı canlandırdı.

Ancak film LGBTQ+ temsiline dair iddiasını yerine getiremeyince farklı bir tartışmanın konusu haline gelmişti.

O dönemde The Independent için yazan Kaan K. şunları söylemişti:

'Heteroseksüel' kültürde büyümüş kuir biri olarak, internette yeni Sarı Power Ranger'ın gey olacağını okuduğumda duyduğum heyecanı tahmin edebilirsiniz... Sinemaya büyük umutlarla gittim, ne de olsa yönetmen Sarı Ranger'ın 'açılma' sahnesini 'çok önemli' diye nitelemişti. Sonunda Sarı Ranger'ın aşık olduğu sevimli bir kız olacak diye düşündüm, tıpkı geçmişte Power Rangers'da pek çok heteroseksüel aşk yaşandığı gibi. Ama onun 'eşcinselliği' öyle muğlak bırakılmıştı ki sinema çıkışında heteroseksüel olduğunu sanmanız işten bile değildi.

Independent Türkçe