Timsahların atalarının iki kitlesel yok oluştan nasıl sağ çıktığı bulundu

Bilim insanları 230 milyon yıl önce ortaya çıkan hayvanların tarihini gözler önüne serdi.

Macrospondylus, Erken Jura döneminde suda yaşayan krokodilomorflardan biriydi (Keegan Melstrom)
Macrospondylus, Erken Jura döneminde suda yaşayan krokodilomorflardan biriydi (Keegan Melstrom)
TT

Timsahların atalarının iki kitlesel yok oluştan nasıl sağ çıktığı bulundu

Macrospondylus, Erken Jura döneminde suda yaşayan krokodilomorflardan biriydi (Keegan Melstrom)
Macrospondylus, Erken Jura döneminde suda yaşayan krokodilomorflardan biriydi (Keegan Melstrom)

Timsahların atalarının, esnek yaşam tarzları sayesinde iki kitlesel yok oluştan sağ çıktığı bulundu.

230 milyon yıl önce ortaya çıkan krokodilomorf adlı grup, bugünkü timsah türlerini ve artık soyu tükenmiş akrabalarını içeriyor.

Bu hayvanlar, biri 201 milyon (Triyas-Jura), diğeri de 66 milyon yıl (Kretase-Paleojen) olmak üzere Dünya tarihindeki 5 kitlesel yok oluşun son ikisinde hayatta kaldı.

Hakemli dergi Palaeontology'de dün (15 Nisan) yayımlanan çalışmayı yürüten ekip bunu nasıl başardıklarını araştırdı. 

Bilim insanları soyu tükenmiş 99 krokodilomorf türünün ve yaşayan 20 timsah türünün dişlerini ve kafataslarını inceleyerek işe koyuldu. Ardından edindikleri bilgilerle bu hayvanların tarih boyunca nasıl beslendiğini ortaya çıkardılar.

Bulgular ilk krokodilomorfların küçük-orta boyutlarda olduğuna ve ekosistemlerinde pek yaygın olmadıklarına işaret ediyor. Araştırmacılar genellikle küçük hayvanlarla beslendiklerini söylüyor.

Ancak Triyas-Jura yok oluşunun ardından daha baskın olan akrabaları yeryüzünden silindi. Ayrıca ağırlıklı olarak et yiyen krokodilomorflar da yok olurken, daha geniş bir menüye sahip olanlar hayatta kaldı.

Araştırmacılar krokodilomorfların, hem yedikleri şeyler hem de bu kaynaklara ulaştıkları ortamlar açısından esnek bir yaşam sürmesi sayesinde sağ çıktığını belirtiyor.

201 milyon önceki kitlesel yok oluşun ardından yarı suda yaşayan avcılardan, suda yaşayan etçillere ve karada yaşayan otçullara kadar çeşit çeşit beslenme biçimi ortaya çıktı. 

Ekip, Kretase döneminin sonunda gezegene yayılan krokodilomorfların beslenme çeşitliğinde zirveye ulaştığını ifade ediyor.

Ancak Kretase-Paleojen yok oluşunun ardından bu çeşitlilik azalmaya ve yarı suda yaşayan hepçiller öne çıkmaya başladı. Bugün yaşayan timsahların büyük bir bölümü de yarı suda yaşayan ve her şeyi yiyebilen türler.

Makalenin bir diğer yazarı Randall Irmis "Krokodilomorfların zaman içindeki evrimsel esnekliği, Dünya'nın geçmişindeki kitlesel yok oluş olaylarında hayatta kalma başarılarının önemli bir parçası oldu" diyerek ekliyor:

Yaşam alanlarını koruyarak ve aşırı avlanmadan kaçınarak onlara bir şans verebilirsek, uzun bir süre gezegenimizde varlığını sürdürmesi muhtemel.

Independent Türkçe, IFLScience, Popular Science, Palaeontology



Power Rangers'da ırkçılık tartışması: Yazar hatayı kabul etti

Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)
Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)
TT

Power Rangers'da ırkçılık tartışması: Yazar hatayı kabul etti

Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)
Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)

Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)

1993'te başlayan dizide Zack Taylor/Siyah Ranger rolünde Walter Emanuel Jones ve Trini Kwan/Sarı Ranger rolünde Thuy Trang rol alıyordu.

Investigation Discovery'nin yeni belgesel dizisi Hollywood Demons'ta (Hollywood Şeytanları) konuşan Oliver, yaygın olarak ırksal açıdan duyarsız görülen oyuncu seçimlerinin dikkatsizlik olduğunu söyledi ve "Hiçbirimiz kalıp yargılarla düşünmüyoruz" diye ekledi.

Bir gün bir toplantıda siyah karakteri Siyah Ranger, Asyalı karakteri de Sarı Ranger yaptığımızı asistanım söyledi. Bu çok büyük bir hataydı.

Oliver sözlerini şöyle sürdürdü:

Thuy bizim orijinal Sarı Ranger'ımız değildi.

Dizinin orijinal pilot bölümünde Sarı Ranger'ı Audri Dubois canlandırılmış ancak ücret anlaşmazlığının ardından diziden ayrılmıştı. Trang kadroya eklenmiş ve yayımlanmadan önce pilot bölümün içine yerleştirilmişti.

"Dark Side of the Power Rangers"da yer alan kamera arkası görüntüleri, senaristler olmasa da oyuncu kadrosunun söz konusu kalıp yargıların farkında olduğunu gösteriyor. Bir sahnede Jones kameraya şöyle diyor:

Benim adım Walter Jones, Zack'i oynuyorum. Siyahım ve Siyah Ranger'ı oynuyorum. Şu işe bakın.

Dizi, 2017'de film olarak yeniden başlatıldığında, karakterler yeniden seçilmişti. Siyahi aktör R.J. Cyler, Mavi Ranger'ı, Asyalı oyuncu Ludi Lin de Siyah Ranger'ı oynamıştı. Latin pop yıldızı Becky G. ise Sarı Ranger'ı canlandırdı.

Ancak film LGBTQ+ temsiline dair iddiasını yerine getiremeyince farklı bir tartışmanın konusu haline gelmişti.

O dönemde The Independent için yazan Kaan K. şunları söylemişti:

'Heteroseksüel' kültürde büyümüş kuir biri olarak, internette yeni Sarı Power Ranger'ın gey olacağını okuduğumda duyduğum heyecanı tahmin edebilirsiniz... Sinemaya büyük umutlarla gittim, ne de olsa yönetmen Sarı Ranger'ın 'açılma' sahnesini 'çok önemli' diye nitelemişti. Sonunda Sarı Ranger'ın aşık olduğu sevimli bir kız olacak diye düşündüm, tıpkı geçmişte Power Rangers'da pek çok heteroseksüel aşk yaşandığı gibi. Ama onun 'eşcinselliği' öyle muğlak bırakılmıştı ki sinema çıkışında heteroseksüel olduğunu sanmanız işten bile değildi.

Independent Türkçe