Çin’de bunama vakaları neden daha hızlı artıyor?

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Çin’de bunama vakaları neden daha hızlı artıyor?

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Bilim insanları, Çin'de Alzheimer hastalığıyla diğer demans türlerinin orantısız bir sağlık yükü oluşturduğu ve vaka oranlarının küresel ortalamadan daha hızlı arttığı uyarısını yaptı.

Çarşamba günü PLOS One adlı akademik dergide yayımlanan yeni araştırma, ülkede demansı mümkün olduğunca erken önlemek için acil ve etkili müdahalelerin uygulanması çağrısında bulunuyor.

Alzheimer ve diğer demans türleri, (ADD; Alzheimer Dissease and Demantia / Alzheimer Hastalığı ve Demans), dünya çapında artan oranlarla giderek daha ciddi bir nörolojik sağlık sorunu haline geliyor.

Ancak bilim insanları, özellikle Çin'deki bunamaların gerçek hastalık yükü ve risk faktörlerinin yeterince anlaşılmadığını söylüyor.

Mevcut çalışmada araştırmacılar, Dünya Bankası ve Dünya Sağlık Örgütü gibi kurumlar tarafından başlatılan halka açık veri tabanı Küresel Hastalık Yükü'nden (GBD) alınan, 30 yıldan uzun süreye yayılan küresel sağlık verilerini analiz etti.

Veri tabanı, 204 ülke ve bölgede 370’in üzerinde hastalık ve sağlık sorunuyla bunlara karşılık gelen 88 risk faktörü hakkında veri içeriyor.

1990'la 2021 arasındaki son analizlere dayanarak bilim insanları, Çin'de demans vakalarının üç katına, küresel vakalarınsa iki katına çıktığını tespit etti.

"ADD, küresel hastalık yükü en ağır hastalıklardan biri. Çin'de ve küresel olarak ADD'nin hastalık yükü 1990'dan 2021'e kadar yıldan yıla arttı" diye yazdılar.

Çalışmada, "2021'e gelindiğinde, Çin'in hastalık yükü üç kat artarken, küresel hastalık yükü iki katına çıktı" dendi.

y6u78ı9
ADD'nin 1990-2021 küresel hastalık yükü haritası. İki cinsiyet ve tüm yaşlar için 100 bin kişi başına düşen ölümlerdeki yıllık değişim (Liu, Geng., 2025, PLOS One)

Kısmen daha uzun yaşam süreleri nedeniyle kadınların erkeklere kıyasla demansın genel yükünü daha fazla taşıdığı tespit edildi.

Ancak araştırmacılar, erkeklerin bu hastalıktan ölüm oranlarının biraz daha yüksek olduğunu söylüyor.

Gelecek 15 yıl için eğilimleri tahmin eden bilim insanları, daha etkili müdahaleler yapılmadığı takdirde demans oranlarının özellikle Çin'de artmaya devam edeceği uyarısını yapıyor.

Araştırmacılar, diyabet gibi hastalıklardan kaynaklanan yüksek kan şekerinin Çin de dahil dünya genelinde demans için önde gelen risk faktörü olduğunu, bunu sigara ve yüksek vücut ağırlığının izlediğini söylüyor.

"Sigara, yüksek açlık kan şekeri düzeyleri ve yüksek vücut kitle indeksi, aralarında yüksek açlık plazma glukozunun baskın konuma sahip olduğu üç ana risk faktörü" diye yazdılar.

Bilim insanları Çin'de demans vakalarındaki artışın büyük ölçüde nüfus artışı ve değişen yaş demografisine bağlı olabileceğinden şüpheleniyor.

"Gelişen bir ülke olarak Çin, ekonomik dönüşüm ve yaşam tarzındaki büyük değişiklikler nedeniyle diyabet hastalarının sayısında önemli bir artış yaşadı" diye yazdılar.

Araştırmacılar, demans vakalarındaki artışı yavaşlatmak adına özellikle yaşlı yetişkinler arasında yüksek kan şekeri ve sigara kullanımının azaltılması için çaba gösterilmesi çağrısında bulunuyor.

Erken müdahalenin klinik hedeflerine ulaşmak için cinsiyete özgü risk faktörlerini hedef alan müdahalelere ihtiyaç duyulacağını belirtiyorlar.

Independent Türkçe



Marvel'ın uyumsuzlarının hikayesi gişeyi kasıp kavuruyor

Marvel, martta yaptığı açıklamayla Thunderbolts*'un oyuncu kadrosunun büyük bölümünün 2026'da vizyona girecek Avengers: Doomsday'de de yer alacağını duyurmuştu (Walt Disney Studios Motion Pictures)
Marvel, martta yaptığı açıklamayla Thunderbolts*'un oyuncu kadrosunun büyük bölümünün 2026'da vizyona girecek Avengers: Doomsday'de de yer alacağını duyurmuştu (Walt Disney Studios Motion Pictures)
TT

Marvel'ın uyumsuzlarının hikayesi gişeyi kasıp kavuruyor

Marvel, martta yaptığı açıklamayla Thunderbolts*'un oyuncu kadrosunun büyük bölümünün 2026'da vizyona girecek Avengers: Doomsday'de de yer alacağını duyurmuştu (Walt Disney Studios Motion Pictures)
Marvel, martta yaptığı açıklamayla Thunderbolts*'un oyuncu kadrosunun büyük bölümünün 2026'da vizyona girecek Avengers: Doomsday'de de yer alacağını duyurmuştu (Walt Disney Studios Motion Pictures)

Thunderbolts*, bu hafta sonu da ABD gişe listelerinin zirvesindeki yerini koruyacak gibi görünüyor. Bu hafta büyük çaplı yeni bir film gösterime girmedi. Ancak gelecek hafta, meşhur korku serisinin son halkası Son Durak: Kan Bağı (Final Destination: Bloodlines) izleyiciyle buluşacak.

Marvel imzalı Thunderbolts*, cuma günü kasasına 9 milyon dolar daha ekledi. Disney'in hâlâ IMAX ve büyük format salonlarda gösterimde olan süper kahraman filmi, Kuzey Amerika'da halihazırda 100 milyon doları aşmış durumda. 

İlgiyi canlı tutabilecek mi?

Filmin hafta sonunu yaklaşık 35 milyon dolarla tamamlaması ve açılışına kıyasla yüzde 53'lük bir düşüş yaşaması öngörülüyor. Böylece Florence Pugh, Wyatt Russell ve Sebastian Stan'in başrollerini paylaştığı Marvel filmi, bugün itibarıyla 130 milyon doları aşmış olacak. Dünya çapındaki hasılatıysa 200 milyon dolara yaklaşıyor.

Tahminler gerçekleşse bile 180 milyon dolarlık yapım bütçesi ve yaklaşık 100 milyon dolarlık pazarlama gideriyle Thunderbolts*'un yaz sezonunun sert rekabeti içinde seyircinin ilgisini canlı tutması gerekecek.

Bu arada Ryan Coogler imzalı Günahkarlar (Sinners) da cuma günü hanesine 6,5 milyon dolar daha ekledi. Film, cumartesi günü itibarıyla ABD gişesinde 200 milyon dolarlık hasılatı geçerek son derece etkileyici bir başarıya imza attı. 

100 üzerinden 94 puanda

Bir grup uyumsuz ve dışlanmış karakterin hikayesini anlatan Thunderbolts*, hem izleyiciler hem de eleştirmenlerden büyük övgü almıştı. 4 bin 300'ü aşkın sinema salonunda vizyona giren film, Marvel evreninin daha az bilinen karakterlerini bir araya getiriyor. 

Film, eleştiri derleme sitesi Rotten Tomatoes'da yüzde 94'lük seyirci puanıyla Marvel Sinematik Evreni'ndeki başarılı yapımlardan biri oldu. 

Jake Schreier'ın yönettiği filmde Pugh, Russell ve Stan'in yanı sıra David Harbour, Lewis Pullman, Hannah John-Kamen, Olga Kurylenko ve Julia Louis-Dreyfus gibi isimler yer alıyor.

Independent Türkçe, Variety, Deadline