Çin’de bunama vakaları neden daha hızlı artıyor?

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Çin’de bunama vakaları neden daha hızlı artıyor?

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Bilim insanları, Çin'de Alzheimer hastalığıyla diğer demans türlerinin orantısız bir sağlık yükü oluşturduğu ve vaka oranlarının küresel ortalamadan daha hızlı arttığı uyarısını yaptı.

Çarşamba günü PLOS One adlı akademik dergide yayımlanan yeni araştırma, ülkede demansı mümkün olduğunca erken önlemek için acil ve etkili müdahalelerin uygulanması çağrısında bulunuyor.

Alzheimer ve diğer demans türleri, (ADD; Alzheimer Dissease and Demantia / Alzheimer Hastalığı ve Demans), dünya çapında artan oranlarla giderek daha ciddi bir nörolojik sağlık sorunu haline geliyor.

Ancak bilim insanları, özellikle Çin'deki bunamaların gerçek hastalık yükü ve risk faktörlerinin yeterince anlaşılmadığını söylüyor.

Mevcut çalışmada araştırmacılar, Dünya Bankası ve Dünya Sağlık Örgütü gibi kurumlar tarafından başlatılan halka açık veri tabanı Küresel Hastalık Yükü'nden (GBD) alınan, 30 yıldan uzun süreye yayılan küresel sağlık verilerini analiz etti.

Veri tabanı, 204 ülke ve bölgede 370’in üzerinde hastalık ve sağlık sorunuyla bunlara karşılık gelen 88 risk faktörü hakkında veri içeriyor.

1990'la 2021 arasındaki son analizlere dayanarak bilim insanları, Çin'de demans vakalarının üç katına, küresel vakalarınsa iki katına çıktığını tespit etti.

"ADD, küresel hastalık yükü en ağır hastalıklardan biri. Çin'de ve küresel olarak ADD'nin hastalık yükü 1990'dan 2021'e kadar yıldan yıla arttı" diye yazdılar.

Çalışmada, "2021'e gelindiğinde, Çin'in hastalık yükü üç kat artarken, küresel hastalık yükü iki katına çıktı" dendi.

y6u78ı9
ADD'nin 1990-2021 küresel hastalık yükü haritası. İki cinsiyet ve tüm yaşlar için 100 bin kişi başına düşen ölümlerdeki yıllık değişim (Liu, Geng., 2025, PLOS One)

Kısmen daha uzun yaşam süreleri nedeniyle kadınların erkeklere kıyasla demansın genel yükünü daha fazla taşıdığı tespit edildi.

Ancak araştırmacılar, erkeklerin bu hastalıktan ölüm oranlarının biraz daha yüksek olduğunu söylüyor.

Gelecek 15 yıl için eğilimleri tahmin eden bilim insanları, daha etkili müdahaleler yapılmadığı takdirde demans oranlarının özellikle Çin'de artmaya devam edeceği uyarısını yapıyor.

Araştırmacılar, diyabet gibi hastalıklardan kaynaklanan yüksek kan şekerinin Çin de dahil dünya genelinde demans için önde gelen risk faktörü olduğunu, bunu sigara ve yüksek vücut ağırlığının izlediğini söylüyor.

"Sigara, yüksek açlık kan şekeri düzeyleri ve yüksek vücut kitle indeksi, aralarında yüksek açlık plazma glukozunun baskın konuma sahip olduğu üç ana risk faktörü" diye yazdılar.

Bilim insanları Çin'de demans vakalarındaki artışın büyük ölçüde nüfus artışı ve değişen yaş demografisine bağlı olabileceğinden şüpheleniyor.

"Gelişen bir ülke olarak Çin, ekonomik dönüşüm ve yaşam tarzındaki büyük değişiklikler nedeniyle diyabet hastalarının sayısında önemli bir artış yaşadı" diye yazdılar.

Araştırmacılar, demans vakalarındaki artışı yavaşlatmak adına özellikle yaşlı yetişkinler arasında yüksek kan şekeri ve sigara kullanımının azaltılması için çaba gösterilmesi çağrısında bulunuyor.

Erken müdahalenin klinik hedeflerine ulaşmak için cinsiyete özgü risk faktörlerini hedef alan müdahalelere ihtiyaç duyulacağını belirtiyorlar.

Independent Türkçe



İkinci sezon gelmeyecek: Netflix iki dizinin daha fişini çekti

The Residence'ta cinayete kurban giden A. B. Wynter karakterini canlandıran 67 yaşındaki Giancarlo Esposito, en çok Breaking Bad'deki rolüyle tanınıyor (Netflix)
The Residence'ta cinayete kurban giden A. B. Wynter karakterini canlandıran 67 yaşındaki Giancarlo Esposito, en çok Breaking Bad'deki rolüyle tanınıyor (Netflix)
TT

İkinci sezon gelmeyecek: Netflix iki dizinin daha fişini çekti

The Residence'ta cinayete kurban giden A. B. Wynter karakterini canlandıran 67 yaşındaki Giancarlo Esposito, en çok Breaking Bad'deki rolüyle tanınıyor (Netflix)
The Residence'ta cinayete kurban giden A. B. Wynter karakterini canlandıran 67 yaşındaki Giancarlo Esposito, en çok Breaking Bad'deki rolüyle tanınıyor (Netflix)

Netflix, ilk sezonlarını bu yıl yayımladığı iki yeni diziyi iptal etti: The Residence ve Pulse.

Her iki yapım da ilkbaharda platformda gösterime girmiş ve 4 hafta boyunca Netflix'in küresel en popüler 10 yapım listesinde yer almıştı. 

The Residence, Nielsen'ın ABD'ye özel izlenme sıralamasında biraz daha uzun süre kalmayı başarmıştı. Netflix, her zamanki gibi yenileme kararlarında maliyet-fayda analizini esas aldı.

Netflix, ilk sezonlarını bu yıl yayımladığı iki yeni diziyi iptal etti: The Residence ve Pulse.

Her iki yapım da ilkbaharda platformda gösterime girmiş ve 4 hafta boyunca Netflix'in küresel en popüler 10 yapım listesinde yer almıştı. 

The Residence, Nielsen'ın ABD'ye özel izlenme sıralamasında biraz daha uzun süre kalmayı başarmıştı. Netflix, her zamanki gibi yenileme kararlarında maliyet-fayda analizini esas aldı.

Dizinin ilk ve tek sezonunda ayrıca Randall Park, Giancarlo Esposito, Susan Kelechi Watson, Edwina Findley ve Bronson Pinchot gibi dikkat çeken oyuncular da rol almıştı.

Davies, dizinin yönetici yapımcılığını Shondaland'in kurucuları Shonda Rhimes ve Betsy Beers'la birlikte üstlenmişti.

The Residence, Netflix'in en popüler diziler listesinde yer aldığı 4 haftada toplam 177,4 milyon saat izlenmişti. Aynı dönemde Nielsen, dizinin ABD'deki toplam izlenme süresini 83,1 milyon saat olarak ölçmüştü. 

Netflix'in ilk medikal draması olarak lanse edilen Pulse ise 4 haftalık süreçte 162,1 milyon saat izlenmişti. Toplam 20,2 milyon izlenmeye ulaşan dizinin yayın dönemi, Max'te yayımlanan ve hızla popülerleşen hastane draması The Pitt'in sezon finaliyle aynı zamana denk gelmişti.

Pulse, ABD'de Nielsen listesinde yalnızca iki hafta boyunca yer alabilmişti.

Dizinin oyuncu kadrosunda Willa Fitzgerald, Colin Woodell, Justina Machado ve Jack Bannon gibi isimler bulunuyordu. 

İptal edilen bu iki dizinin yanı sıra yayın devinin bir diğer yeni yapımı No Good Deed de ilk sezonunun ardından belirsiz süreyle beklemeye alındı. 

Independent Türkçe, Hollywood Reporter, Deadline