Bilimsel atılım... Doktorlar ciddi genetik bozukluğu olan bir bebeğin DNA'sını yeniden yazıyor

Gen terapisi hayali gerçeğe dönüşüyor… Sağlık hizmetlerinde devrim yaratacak

İlk gen tedavisini gerçekleştirme hayali gerçek oldu. (Reuters)
İlk gen tedavisini gerçekleştirme hayali gerçek oldu. (Reuters)
TT

Bilimsel atılım... Doktorlar ciddi genetik bozukluğu olan bir bebeğin DNA'sını yeniden yazıyor

İlk gen tedavisini gerçekleştirme hayali gerçek oldu. (Reuters)
İlk gen tedavisini gerçekleştirme hayali gerçek oldu. (Reuters)

ABD'li bir grup doktor, bir bebeğe, erken çocukluk döneminde etkilenenlerin yaklaşık yarısını öldüren ciddi bir genetik bozukluk teşhisi konulmasının ardından, bebeği özelleştirilmiş bir gen düzenleme tedavisiyle tedavi eden ilk doktorlar oldular.

Şarku’l Avsat’ın The Guardian'dan aktardığına göre uluslararası araştırmacılar, bebekler doğduktan kısa bir süre sonra hatalı DNA'nın yeniden yazılmasıyla bir dizi yıkıcı genetik hastalığın tedavi edilebileceğini gösterdiğini söyleyerek bu olağanüstü tıbbi başarıyı takdir ettiler.

Philadelphia Çocuk Hastanesi ve Pensilvanya Üniversitesi'ndeki uzmanlar, çocuğa teşhis konur konmaz çalışmaya başladı ve özelleştirilmiş tedavinin ‘karmaşık tasarım, üretim ve güvenlik testlerini’ altı ay içinde tamamladı.

K.J. isimli çocuk, şubat ayında kan dolaşımına infüzyon yoluyla özelleştirilmiş tedavinin ilk dozunu aldı ve bunu mart ve nisan aylarında iki doz daha izledi. Doktorlar çocuğun durumunun iyi olduğunu, ancak hayatının geri kalanında yakın takibe ihtiyaç duyacağını söyledi.

Ekibin başhekimi Dr. Rebecca Ahrens-Niklas, bu atılımın gen düzenleme alanında ‘yıllar süren ilerlemenin’ bir sonucu olduğunu söyledi. Ahrens-Niklas, “KJ sadece bir hasta olmasına rağmen, onun bu tedaviden faydalanacak birçok hastanın ilki olmasını umuyoruz” dedi.

K.J., 1,3 milyon insandan yalnızca birini etkileyen bir durum olan ciddi CPS1 eksikliği ile doğdu. Bu hastalığa sahip kişilerde, vücuttaki proteinlerin normal parçalanması sonucu ortaya çıkan amonyağı idrarla atılmak üzere üreye dönüştüren bir karaciğer enzimi eksiktir. Bu da karaciğere ve beyin gibi diğer organlara zarar verebilecek bir amonyak birikimine yol açar.

Bazı hastalara CPS1 eksikliğini tedavi etmek için karaciğer nakli yapılırken, bu ciddi hastalığa sahip çocuklar ameliyat için yeterli yaşa geldiklerinde karaciğerlerinde hasar oluşmuş olabilir.

Doktorlar, New England Journal of Medicine'de yayınlanan bir makalede, “K.J.’deki bozukluğun altında yatan spesifik mutasyonları belirleme, bunları düzeltmek için bir gen düzenleme tedavisi tasarlama ve tedaviyi test etme” sürecini tanımladılar. Terapide DNA kodunu harf harf yeniden yazan bir yöntem kullanılıyor.

Pensilvanya Üniversitesi'nden Prof. Dr. Kieran Musunuru, “On yıllardır duyduğumuz gen terapisi vaadi gerçekleşiyor ve tıbba yaklaşımımızı temelden değiştirecek” dedi.

Sevilla'daki Pablo de Olavide Üniversitesi'nde genetik uzmanı olan Dr. Miguel Angel, denemenin ‘bu tedavilerin artık bir gerçeklik olduğunu gösteren bir kilometre taşını temsil ettiğini’ söyledi. Angel, “Bildirildiği üzere, hastalar güvenliklerini sağlamak ve ek dozlara ihtiyaç olup olmadığını belirlemek için uzun bir süre izlenecek” ifadesini kullandı.



Cannes'a Jennifer Lawrence damgası: 9 dakika ayakta alkışlandı

34 yaşındaki Amerikalı yıldız Jennifer Lawrence, sık sık kendi kuşağının en başarılı oyuncusu olarak gösteriliyor (Excellent Cadaver/Black Label Media/Sikelia Productions)
34 yaşındaki Amerikalı yıldız Jennifer Lawrence, sık sık kendi kuşağının en başarılı oyuncusu olarak gösteriliyor (Excellent Cadaver/Black Label Media/Sikelia Productions)
TT

Cannes'a Jennifer Lawrence damgası: 9 dakika ayakta alkışlandı

34 yaşındaki Amerikalı yıldız Jennifer Lawrence, sık sık kendi kuşağının en başarılı oyuncusu olarak gösteriliyor (Excellent Cadaver/Black Label Media/Sikelia Productions)
34 yaşındaki Amerikalı yıldız Jennifer Lawrence, sık sık kendi kuşağının en başarılı oyuncusu olarak gösteriliyor (Excellent Cadaver/Black Label Media/Sikelia Productions)

Jennifer Lawrence, dünya prömiyeri Cannes Film Festivali'nde yapılan yeni filmi Die, My Love'la izleyicileri büyüledi. Ünlü İskoç yönetmen Lynne Ramsay imzalı film, gösterimin ardından 9 dakika boyunca ayakta alkışlandı. Die, My Love, Cannes'da Altın Palmiye için yarışıyor.

Salondaki alkışlar sürerken, Ramsay duygularına hakim olamayarak kendi alkışını kısa kesip, "Vay canına. Çok etkilendim. Bu harika oyunculara teşekkür etmeliyim. Kendime gelmem lazım, birazdan görüşürüz" diyerek salonun koridorundan koşarak ayrıldı.

Die, My Love'ın yıldızları Lawrence ve Robert Pattinson, Cannes kırmızı halısında boy göstererek kameralara poz verdi. Filmin kadrosunda ayrıca LaKeith Stanfield, Sissy Spacek ve Nick Nolte de yer alıyor.

Ariana Harwicz'in 2017 tarihli romanından uyarlanan film, kırsal Amerika'da geçiyor ve doğum sonrası depresyonla baş etmeye çalışan evli bir kadını konu alıyor. Filmde Pattinson, kadının kocasını, Stanfield ise sevgilisini canlandırıyor.

"5. Oscar adaylığı olabilir"

Deadline'dan Damon Wise, Ramsay'nin filmi için "büyüleyici bir yapım, acımasız ama güzel bir hikaye" yorumunda bulundu. Wise'a göre, Jennifer Lawrence filmin yıldızıydı: 

Amerika, Jennifer Lawrence'ın ne kadar iyi bir oyuncu olduğunu çok iyi biliyor. Bu performans onun 5. Oscar adaylığı olabilir.

Yönetmen Lynne Ramsay de övgü aldı: 

Bu film, Ramsay'yi kariyerinde bambaşka bir noktaya taşıyabilir.

Guardian'dan Peter Bradshaw filme 5 üzerinden 4 yıldız verdi ve şu yorumu yaptı: 

Lawrence, eşinin sadakatsizliğiyle bipolar bozukluğu daha da ağırlaşan bir kadını canlandırırken müthiş bir performans sergiliyor. Ramsay'nin yönetimiyse son derece güçlü.

"Kariyerinin en iyilerinden"

BBC, filmi "Doğum sonrası depresyonu karanlık, yoğun ve zaman zaman kara mizahla ele alan bir yapım" diye tanımlarken, Jennifer Lawrence'ın performansını "kariyerinin en iyilerinden" diye nitelendirdi: 

Filmde birçok olay yaşanıyor ama aslında bir ruh hali filmi; baştan sona bir sinir krizi portresi. Klasik bir olay örgüsü bekleyenlere göre değil.

IndieWire da Lawrence'ı öne çıkaranlardan: 

Jennifer Lawrence, Lynne Ramsay'nin doğum sonrası depresyon ve cinsellik üzerine kurulu bu yoğun filminde zincirlerinden kurtulmuş gibi bir performans sergiliyor. Festivalin En İyi Kadın Oyuncu ödüllerinin aradığı performans tam da bu.

Daily Beast de benzer şekilde, oyuncunun ödül potansiyeline dikkat çekti: 

Jennifer Lawrence'ın Die My Love'daki hipnotize edici performansı o kadar iyi ki, onu yine Oscar sahnesinde görebiliriz.

2013'te Oscar'a uzanmıştı

Lawrence, 4 kez Oscar adaylığı elde etmiş, 2013'te Umut Işığım'la (Silver Linings Playbook) En İyi Kadın Oyuncu ödülünü kazanmıştı.

Die My Love, Lynne Ramsay'nin Enda Walsh ve Alice Burch'le birlikte kaleme aldığı senaryodan uyarlandı. 

Ramsay, Cannes'da ilk kez 1999 yapımı Sıçan Avcısı'yla (Ratcatcher) boy göstermişti. Daha sonra Kevin Hakkında Konuşmalıyız (We Need to Talk About Kevin) ve Morvern Callar gibi filmleriyle tanındı. Yönetmenin son filmi Hiçbir Zaman Burada Değildin (You Were Never Really Here) Cannes'da En İyi Senaryo ödülünü kazanmıştı.

Independent Türkçe, Deadline, Variety